فرارو- فشار «آیپک» هم شکاف میان آمریکا و اسرائیل درباره برنامه هستهای ایران را پرنکرد. موضع آمریکا همانی است که در توافق ژنو منعکس شد: «ایران حق داشتن برنامه صلح آمیز هستهای را دارد».
سخنان مقامات آمریکا پیش از برگزاری نشست سالانه «کمیته روابطعمومی آمریکا- اسراییل» معروف به «آیپک» چه در درون نشست و چه بیرون از آن حکایت از آن داشت که واشنگتن تحت فشار اسرائیل قرار نگرفته است و تغییر در موضع مقامات این کشور پیرامون ادامه مذاکرات با ایران به وجود نیامده است.
برخلاف آنچه که جریانات تندرو در ایران تبلیغ و تبیین میکنند، آمریکا هم همانند سایر کشورهای عضو گروه ۱+۵ حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناخته است.
این حق، هم در توافق ژنو مورد تایید و تاکید قرار گرفته است، به طوری که در سه بخش از این توافق موسوم به «برنامه اقدام مشترک» کشورهای عضو گروه ۱+۵ اذعان کردهاند که ایران میتواند به غنی سازی در مقیاس ۵ درصد ادامه دهد و هم معاون وزر خارجه آمریکا و مذاکره کننده ارشد هستهای این کشور در گروه ۱+۵ به آن اعتراف کرد.
وندی شرمن، هفته گذشته در پایان دور نخست مذاکرات توافق جامع ایران وگروه ۱+۵ عازم اسرائیل شد تا گزارشی از این مذاکرات را به طرفهای اسرائیلی خود ارایه کند. شرمن در این سفر در جمع خبرنگاران به موضوعی اشاره کرد که چندان به مذاق اسرائیلیها خوش نیامد.
معاون وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد که در چارچوب توافق جامع نهایی درباره برنامه هستهای، ایران میتواند برای «تامین نیازهای عملی خود» به برنامه غنیسازی ادامه دهد. او در عین حال تاکید کرد که آمریکا نیز مانند اسرائیل ترجیح میداد «ایران اصلا غنیسازی نکند» اما این انتظاری «بعید» است.
به این ترتیب تیر مقامات اسرائیلی در خود اسرائیل برای اعمال فشار به مقامات آمریکا به منظور تغییر موضع آنها نسبت به برنامه هستهای ایران و پر کردن شکاف میان دو طرف به سنگ خود و آنها تمام امیدشان را موکول به اعمال فشار در خاک آمریکا همزمان با برگزاری اجلاس آیپک کردند هر چند این امید با برگزاری این نشست ناامید شد.
درباره برنامه هستهای ایران میان مقامات آمریکایی و اسرائیل یک اختلاف نظر جدی وجود دارد و این اختلاف نظر منجر به بروز شکاف میان دو طرف شده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بارها اعلام کرده است که تلاش اسرائیل، متوقف کردن ایران پیش از دستیابی به «ظرفیت تولید سلاح هستهای» است.
اسرائیلیهای هر نوع فعالیت هستهای از جمله غنی سازی در مقیاس پایین و فعال بودن تاسیسات هستهای در ایران را امکانی برای دستیابی جمهوری اسلامی ایران به «ظرفیت تولید سلاح هستهای» میدانند. بر همین اساس بارها به صراحت خواستار توقف کامل تمام برنامه هستهای ایران شدهاند.
در همین حال نتانیاهو در دیدار اخیرش با باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا در واشنگتن، پیش از برگزاری اجلاس آیپک با اشاره به چالشهایی که دو کشور با آن روبرو هستند گفت: «از میان این چالشها، بزرگترین آنها، بدون شک جلوگیری از دستیابی ایران به ظرفیت ساخت سلاح اتمی است. به نظر من این هدف در صورتی قابل دسترسی است که مانع غنی سازی اورانیوم در ایران شویم و تاسیسات اتمی نظامی این کشور به طور کامل برچیده شود.»
همزمان با آغاز نشست سیاستگذاری آیپک در واشنگتن، این گروه با انتشار نامهای خطاب به «باراک اوباما» رئیسجمهور آمریکا، درخواستهایی مطرح کردند که مشابه درخواستهای نتانیاهو بود.
در بخشی از این نامه که به امضای ۶ سناتور از هر دو حزب آمریکا از جمله «رابرت منندز» و «لیندزی گراهام» رسیده بود آمده است: «معتقدیم که ایران بر اساس معاهده منع گسترش ذاتا هیچ حقی برای غنیسازی ندارد، معتقدیم هر توافقی با ایران باید برنامه تسلیحات هستهای این کشور را برچیده و اجازه ندهد که ایران هرگونه مسیر اورانیوم یا پلوتونیومی برای دستیابی به بمب هستهای داشته باشد. معتقدیم که هیچ دلیلی وجود ندارد که ایران تأسیسات غنیسازیای نظیر فردو داشته باشد. این کشور باید از رآکتور آب سنگین اراک هم صرف نظر کند و به طور کامل در مورد فعالیتهای سوالبرانگیز خود در پارچین و دیگر تأسیسات توضیح دهد و...».
اسرائیل و متحداننش در آمریکا در حالی خط قرمز برنامه هستهای ایران را «ظرفیت تولید سلاح هستهای» و به دنبال آن توقف کامل این برنامه تعیین کردهاند که کاخ سفید خط قرمز متفاوت تری نسبت به آنها ترسیم کرده است.
باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا، درباره برنامه هستهای ایران، برای خود تعهدی ایجاد کرده است که آن تعهد مبتنی بر ممانعت از «دستیابی ایران به سلاح هستهای» است.
خط قرمز قرار دادن «دستیابی به سلاح هستهای» تفاوت فاحشی با ممانعت از کسب «ظرفیت تولید سلاح هستهای» دارد. بر همین اساس مقامهای آمریکایی میگویند که حاضرند ادامه غنی سازی در سطح پایین در ایران را تا پیش از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای را مورد پذیرش قرار دهند.
در همین حال جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، دیروز در نشست آیپک اعلام کرد: سه معیار برای رسیدن به توافقی جامع با ایران وجود دارد. اول، اطمینان یافتن از اینکه ایران نمیتواند به سلاح اتمی دست پیدا کند. دوم، اینکه ایران همانطور که ادعا میکند بتواند به صورت مداوم به جهان اطمینان دهد که برنامه هستهای این کشور کاملاً صلح آمیز است. سوم، این توافق، نظارت ما را بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی افزایش دهد و در صورت حرکت ایران به سوی ساختن بمب، زمان کافی برای اقدام داشته باشیم.
در هر سه معیاری که از سوی وزیر خارجه آمریکا، درباره توافق با جمهوری اسلامی ایران حول محور برنامه هستهای مطرح شده است موضوع غیر متعارفی وجود ندارد با معیارهای ایران در تضاد باشد.
جمهوری اسلامی ایران نه امروز بلکه از مدتها پیش اعلام کرده است که برنامه هستهای را صرفا در راستای مصارف صلح آمیز آن در دستور کار دارد. مقاماتی ایرانی هم بارها بر این موضوع تاکید کردهاند که در دکترین دفاعی ایران سلاح هستهای هیچ جایگاهی ندارد.
با افزایش نظارتها بر برنامه هستهای هم، جمهوری اسلامی هیچ مشکلی ندارد. بر همین اساس در توافقات تازه میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، دامنه نظارتها به طور بیسابقهای افزایش یافته است. هر چند پیش از این نیز مقامات ایران اعلام کرده بودند که تعداد نفر/ساعت بازدید بازرسان آژانس از تاسیسات هستهای ایران در مقایسه با سایر کشورهای عضو بیسابقه است.
بر این اساس، جان کری، در اجلاس آیپک بدون آنکه موضوع تازهای را درباره ایران مورد اشاره قرار دهد بر خلاف خواست اسرائیل و متحدانش در «کمیته روابطعمومی آمریکا- اسراییل» بار دیگر بر خطوط قرمز واشنگتن به جای تل آویو درباره برنامه هستهای ایران تاکید کرد.
بر این اساس تاکید دوباره جان کری بر خط قرمز آمریکا درباره برنامه هستهای ایران یعنی ممانعت از «دستیابی به سلاح هستهای» بار دیگر تاکیدی بود بر حق ایران برای داشتن برنامه صلح آمیز هستهای آن هم در جمع مقامات اسرائیل و متحدانش در آیپک.