انتخابات مصر؛ نتیجه ای عادی یا سناریویی خطرناک؟

شمارش آراء انتخابات ریاست جمهوری مصرنشان میدهد که محمد مرسی نامزد اخوان المسلمین و احمد شفیق آخرین نخست وزیر دوران حسنی مبارک دیکتاتور سابق مصر بیشترین آراء را کسب کرده اند.

به این ترتیب چون هر یک از این دو نامزد نتوانسته اند بیش از نیمی از آراء را بدست آورند لذا انتخابات مصر با حضور این دو شخصیت به دور دوم کشیده شد.

پس از مرسی وشفیق به ترتیب حمدین صباحی نامزد گروه ملی گراها وناصریست ها،عبدالمنعم ابو الفتوح نامزد حزب آزادی وعدالت وابسته به اخوان المسلمین و عمرو موسی وزیر خارجه سابق مصر حائز اکثریت آراء شده اند.

اما آیا این نتایج کاملا اتفاقی بوده یا در پس پرده یک سناریوی خطرناکی وجود دارد؟ برای بر رسی شرایط هر یک از این 5 نامزد باید گرایش آنان را بطور جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

محمد مرسی که به گروه های اسلام گرا و نسل اول ودوم اخوان المسلمین وابستگی دارد، در میان توده های متدین وفرو دست جامعه مصر ازجایگاه ویژه ای برخوردار است.

نسل اول اخوان المسلمین اساسا توجهی به جغرافیا و ملیت ندارند بلکه معتقدند همه مسلمانان در هر جای جهان وصرف نظر از ملیت خود با هم برادر و برابرند.

این نسل اعتقاد دارند که یک مسلمان مالزیائی ویا اندونزیائی بر یک قبطی مسیحی مصری ارجحیت دارد. تفکر این نسل موجب شده تا میان آنان وقبطی های مسیحی مصر که 12 درصد از جمعیت 85 میلیون نفری مصر را تشکیل می دهند شکاف عمیقی ایجاد شود.

قبطی ها ی مصر عموما بر حوزه های اقتصادی ، پزشکی و فنی در مصر تسلط کامل دارند زیرا از تحصیلات بالائی بر خوردارند وغرب و آمریکا از دهها سال پیش سرمایه گذاری زیادی بر روی این قشر ازجامعه مصر انجام داده اند.

بنابراین قبطی ها تمایل دارند که یک شخصیت لائیک وغیر دینی مانند احمد شفیق در انتخابات پیروز شود زیرا از نگاه آنان پیروزی اخوان المسلمین برای آنان فاجعه آمیز خواهد بود.

محمد مرسی نامزد اخوان المسلمین سنتی متولد سال 1951 استان الشرقیه وعضو شورای اخوان المسلمین ونماینده پارلمان سابق مصراست.

مرسی دارای درجه دکترای مهندسی فلزات از دانشگاه کالیفرنیا وسالها در دانشگاه های آمریکا ومصر تدریس کرده است. محمد مرسی به دلیل مخالفت با رژیم دیکتاتوری مصر بارها دستگیر وزندانی شده. با توجه به جایگاه مرسی در میان اسلام گرایان وتوده های مستضعف ومتدین مصر امکان پیروزی وی در انتخابات زیاد است.

احمد شفیق نیز مورد حمایت طرفداران رژم مبارک، نیروهای مسلح وشورای نظامی ، لیبرالها ، مسیحیان ، سرمایه دارن وهمچنین آمریکا وغرب است.

احمد شفیق نیز متولد سال 1941 در استان الشرقیه و فارغ التحصیل دانشکده نیروی هوائی مصر است. وی خلبان سابق، رئیس ستاد و فرمانده نیروی هوائی ووزیر هواپیمائی مصر در دوران رژیم حسنی مبارک بوده. احمد شفیق در ماه های آخر دوران حاکمیت حسنی مبارک به عوان نخست وزیر تعیین شد که تنها 9 ماه این مسولیت را بعهده داشت.

حمدین صباحی که در رده سوم قرار دارد نامزد ملی گراها وناصریست ها بشمار می رود. وی در واقع نامزد اقشار روستائی و محروم جامعه مصر است و به دلیل رهبری حزب الکرامه ناصری "جمال عبدالناصر" در میان کشاورزان و روستائیان مصر محبویت زیادی دارد.

علت این امر این است که روستائیان وکشاورزان خاطرات خوبی از دوران حاکمیت مرحوم جمال عبدالناصر رئیس جمهوری اسبق مصر دارند.

جمال عبدالناصر دست فئودالها را از مصر کوتاه و اراضی کشاورزی را میان کشاورزان فقیر مصر تقسیم کرد. حمدین صباحی در سال 1954 در یک خانواده کشاورز تهیدست در استان کفر الشیخ متولد شد و تحصیلات خود را در رشته روزنامه نگاری در دانشگاه قاهره به پایان رساند. وی سالها رئیس اتحادیه دانشجویان قاهره بود ودر دوران حاکمیت انور سادات وحسنی مبارک به دلیل مخالفت با سیاست های خارجی واقتصادی و فساد اداری سادات و حسنی مارک دستگیر وزندانی شد.

او از سال 2000 تا سال 2008 دو دوره نماینده پارلمان مصر بوده ویکی ازنمایندگان منتقد وپر سر وصدای رژیم مبارک بشمار می رود. نفر چهارم انتخابات مصر، عبدالمنعم ابوالفتوح است که نامزد اخوان المسلمین اصلاح گرا است اما نتوانست به دور دوم راه یابد.

ابوالفتوح یکی از چهره های معتدل واصلاح طلب اخوان المسلمین بشمار می رود. وی متول سال 1951 در بخش قدیمی شهر قاهره است وتحصیلات خود را درشته پزشکی در دانشگاه قاهره به پایان رسانده. عبدالمنعم ابوالفتوح به دلیل مخالفت با سیاست های رژیم حسنی مبارک به 10 سال زندان محکوم شد. بیشتر اقشارمیانه و متدین مصرونیروهای انقلابی جوان تمایل بیشتری به عبدالمنعم ابوالفتوح دارند.

اما نامزد جنجالی انتخابات مصر،عمرو موسی است که نتوانست آراء لازم را برای ورود به دور دوم انتخابات به دست آورد. عمرو موسی متولد سال 1936 شهر قاهره وفارغ التحصیل رشته حقوق است. عمرو موسی از سال 1958 به استخدام وزارت خارجه در آمد وبه مدت 10 سال وزیر خارجه مصر و10 سال نیز دبیر کل اتحادیه عرب بوده. اقشار روشنفکر، لیبرالها و سرمایه داران تمایل زیادتری نسبت به عمرو موسی دارند.

اما در هر حال انتخابات ریاست جمهوری مصر اکنون به دور دوم کشیده شد که در دور دوم رقابت فشرده وسختی میان احمد شفیق و محمد مرسی وجود خواهد داشت.

در اینجا دو حالت بوجود خواهد آمد، یا احمد شفیق به پیروزی خواهدرسید که در این میان با نارضایتی جوانان انقلابی ،متدینین واقشار فرو دست جامعه مصر مواجه خواهد شد و این احتمال وجود دارد که شورش های خیابانی از سر گرفته شود.

پیروزی احمد شفیق به این معنی خواهد بود که تنها حسنی مبارک سقوط کرده و پیکره رژیم وی دست نخورده و سالم باقی مانده است. اما اگر محمد مرسی نامزد اسلام گرایان سنتی پیروز شود قبطی های مسیحی، اقشار مرفه و سرمایه داران دست به اعتراض خواهند زد که در هر دو حالت مصر وارد مرحله ناپایداری خواهد شد. در هر دو حالت ارتش وشورای نظامی پس از شورش های احتمالی، به بهانه بر قراری امنیت حالت فوق العاده اعلام خواهد کرد و کلیه نهادهای مدنی و پارلمان این کشور را برای مدت زمانی نا محدود منحل خواهد کرد. مصر اکنون شرایط کاملا دشواری را طی می کند وعلیرغم وجود خوشبینی هائی مبنی بر حرکت این کشور به سمت تشکیل یک نظام دموکراتیک اما خطر همچنان باقی است.

علت این امر این است که آمریکا وغرب وجود اسلام گرایان در مصر را خطری برای امنیت رژیم صهیونیستی می دانند و به همین دلیل مایلند تا در صورت پیروزی اسلام گرایان سنتی وضد اسرائیلی، ارتش مصر کنترل این کشور را  بعهده بگیرد.