اجرت المثل به این معنا است که اجرت یک عمل در مقایسه با نمونههای مشابه به چه میزان است. اصولاً وقتی صحبت از اجرت المثل میگردد که توافق یا قراردادی میان طرفین وجود نداشته باشد.
منشا امکان مطالبه حقالزحمه، یک ضابطه کلی است بر اساس ماده ۳۳۶ قانون مدنی ما که اختصاص به روابط مالی زن و شوهر ندارد، هر گاه کسی برحسب امر دیگری اقدام به عملی کند که عرفاً برای آن عمل، اجرتی بوده یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد، عامل، مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر اینکه معلوم شود قصد تبرع (رایگان انجام دادن) داشته است.