در سطح دولت، علت اصلی شکاف دولت و ملت به گمان بنده «استبداد» بود/ دستیابی حکومتها به منابع مستقل از مردم سبب می شود که آنها طغیان کنند/ نفت سبب می شود که ذوق خودکامگی در حکومت گُل کند/ شکاف ملت و دولت بازتابی از شکاف در درون دولت است/ علت اصلی شکاف ملت -دولت در سطح جامعه این بود که جامعه ما سازمان یابی درون زای اجتماعی نداشت/شکاف میان دولت و ملت سبب ناکارآمدی دولت می شود/ هیچ جامعه ای با غر زدن، نق زدن، پشت سر حکومت بد گفتن، فحش دادن و فرار کردن به جایی نمی رسد/ روز به روز شکاف ملت و دولت بیشتر می شود و بی اعتمادی به نهادهای عمومی و حکومت روبه افزایش است/ اگر دولت و جامعه مدنی عقلانی عمل نکنند، نتیجه آن فروپاشی سیاسی و اجتماعی است/شاید آخرین امید اجتماعی در این دوران باشد