چرا بازار ملک از کار افتاده؛ فضای سیاستگذاری مهآلود است؟
سال آینده یک خطر بازار اجاره نشینها را ممکن است تهدید کند و آن، مداخله در مبالغ اجاره خواهد بود. دو سال پیش دولت با هدف کنترل تورم اجاره، برای رشد اجاره بهای سالانه سقف گذاشت، اما آمار رسمی مشخص کرد، تورم اجاره در بازار، تا ۲ برابر تورم دستوری، حرکت کرد. عدمدخالت، میتواند مانع از عرضه آپارتمان به بازار اجاره شود.
ناپایدارترین عصر بازار ملک در زمستان ۱۴۰۱؛ قیمتهای روزانه رکود را سنگینتر میکند
از آنجاکه به دلیل قرار گرفتن در روزهای پایانی سال و همچنین ماه نیمه تعطیل فروردین عملا استارت فعالیت سازندهها در ماههای بعد خواهد بود، بنابراین این گروه از عرضه کنندهها تمایلی به فروش واحد قبل از سال جدید ندارند. بهخصوص در شرایط تورمی فعلی که هزینههای ساخت هم روز بهروز افزایش یافته و تورم مستمر بهخصوص در نرخ مصالح ساختمانی فعالیت سازندهها را دشوار کرده است.
بازیگر پرپول بازار املاک از کجا شارژ میشود؟
گفتگو با کارشناسان ارشد و خبرگان بانکی نشان میدهد یک عامل اصلی در پشت صحنه تمایل به ملک سازی و ملک داری برخی بانکها وجود دارد و آن سیاست دستور حاکم بر شبکه بانکی در زمینه نرخ بهره است. سیاست دستوری موجب شده قیمت تمام شده منابع در شبکه بانکی برای پرداخت تسهیلات، بالاتر از عواید حاصل از سپردهها باشد.
در شرایطی که آمارهای رسمی از رسیدن سهم فروش نوسازها به کمترین میزان خبر میدهد، تحقیقات میدانی نیز این شرایط را در مناطق مصرفی پایتخت، نشان میدهد. واسطههای معاملات مسکن در مناطق مختلف شهر تهران که بورس عرضه آپارتمانهای مصرفی است از کاهش شدید تعداد فایلهای نوساز برای فروش خبر میدهند.
یافتههای این گزارش نشان میدهد، شوکهای ارزی و تورمی باعث بیثباتی در بازار مسکن شده است. رشد حدود 22 برابری قیمت ارز سبب رشد حدود 17 برابری قیمت مسکن در طول یک دهه گذشته بوده است. این در حالی است که در این میان سازندگان و سرمایهگذاران ساختمانی در بخش خصوصی امکان و فرصت جبران را در میان رشد سریع قیمتها پیدا نکردهاند و به مرور تحت تاثیر این مساله از بازار رانده شدهاند.
واحدهای بزرگمتراژ اما قیمتمناسب که بهای هر مترمربع از آنها بعضا تا ۱۰ درصد ارزانتر از قیمت پیشنهادی واحد مشابه در همان محله اما با متراژ زیر ۱۰۰ مترمربع است،
دو اتفاق معنادار در بازار «زمین» رخ داده است که اولی از وخامت اوضاع سرمایهگذاری مولد در بخش مسکن و دومی از آثار مخرب سرمایهگذاری غیرمولد در این بخش حکایت دارد. شکاف قیمت زمین مسکونی و آپارتمان در تهران، بیشتر شده و به ۵۶/ ۱ برابر(براساس میانگین قیمتهای سالانه) رسیده است. از طرفی، حجم معاملات ملک کلنگی در سال گذشته حدود ۳۰درصد افت کرد که عمده این کاهش ناشی از «خروج تقاضای مصرفی از بازار زمین» بوده است. سازندهها مصرفکننده بازار معاملات زمین هستند؛ اما جای آنها را تقاضای غیرمصرفی گرفته است.
ایرج رهبر رئیس انجمن انبوهسازان استان تهران در گفتگو با فرارو
رهبر با اشاره به اینکه قیمت مسکن دارای حباب است، اظهار داشت: برای این رشد بیمحابا میتوان دلایل متعددی را برشمرد، افزایش تورم و نقدینگی طی چهار سال اخیر در این رابطه از دلایل اصلی محسوب میشوند، این در حالیست که افزایش چندبرابری قیمت مصالح ساختمانی و رشد حقوق و دستمزدها نیز از عوامل موثر در این زمینه بوده، از سوی دیگر کمبود عرضه در بازار نیز در این رابطه بسیار موثر بوده، زیرا طی این سالها ساختوسازها به میزان نیاز بازار نبوده و همین موضوع موجبات افزایش قیمتها در بازار مسکن را فراهم آورده است.
آیا با سقوط قیمت مسکن روبرو خواهیم بود؟
در دنیا برای اقشار متوسط رو به پایین در رابطه با تامین مسکن فکری اساسی شده، در تمام دنیا یک بخشی داریم به نام بخش استیجار، البته نه آن چیزی که الان در ایران وجود دارد، در کشورهای پیشرفته ساختمانهایی ساخته میشود که صرفا برای اجاره است، یعنی اصلا این ساختمانها حتی به صورت اجاره به شرط تملیک هم نیست، بلکه تنها مختص اجاره است و در تمام شهرها ساخته میشود، افراد میآیند و آنها را اجاره میکنند برای مدت معینی که لازم دارند و بعد هم هر وقت خواستند، آنجا را ترک میکنند و نفر بعدی میآید.
تحقیقات صورت گرفته مشخص میکند، رابطه متعارف و قدیمی، بین قیمت ملک در کشور و «شمال»، در حال حاضر به خاطر «رونق سرمایهگذاری ملکی» در استان شمالی بههم خورده است. حتی پایتخت هم طی نیمه اول امسال در رکود سنگین معاملات ملکی قرار داشت ولی در «شمال»، اوضاع متفاوت است.
مهدی سلطان محمدی کارشناس بازار مسکن در گفتگو با فرارو
مهدی سلطان محمدی کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه به نظر میرسد تا یکی دو سال آینده رشد قیمت مسکن کمتر از افزایش تورم باشد، افزود: این عقبماندگی قیمت مسکن در یک بازه بلند مدت ۴ تا ۵ سال جبران خواهد شد، اما در حال حاضر و در کوتاهمدت نمیتوان انتظار داشت که بود مسکن مانند سالهای ۹۶ تا ۹۹ با یک رشد افسار گسیخته روبرو باشد، طبیعتاً در چنین حالتی بسیاری از خریداران و فروشندگان با دیدن ثبات بازار اقدام به معامله کردند.
قیمت مسکن در چه صورتی کاهش خواهد یافت؟
سرحدی گفت: اگر واقعاً گشایشی حاصل شود، بر سر مسائل اساسی در یک بازه بلندمدت، آن زمان میتوان انتظار داشت که قیمت مسکن نسبت به افزایشی که طی این چهار سال اخیر رخ داده حداقل با کاهش ۱۰۰ درصدی روبرو شود، اما اگر قرار باشد یک توافق موقت یا محدود حاصل شود، این موضوع تاثیر چندانی بر روی بازار مسکن نخواهد داشت.
شقاقیشهری تصریح کرد: چندین سال قبل مهاجرت به کانادا رونق داشت. امروز ترکیه و قبرس شمالی هم به آنها اضافه شده است. این سرمایههایی که امروز از ایران خارج میشوند ارزششان به مراتب از نفت و گاز بالاتر است و سرمایههای انسانی کشور هستند که باید ریشهیابی شود تا بتوان جلوی آن را گرفت.
شاهد بانکی از رونق بازار بازسازی مسکن
هماکنون تب تعمیر و بازسازی جایگزین تمایل تقاضا برای تبدیل واحدهای مسکونی شده است و از این رو میتوان این شکل از تقاضای جدید در بازار مسکن را به عنوان متولد جهش قیمت در بازار ملک معرفی کرد.
چرا حومه تهران به سرنوشت تلخ حومههای میلان و قاهره دچار شد؟
در سه سال اخیر سیاستگذار به جای آنکه منابع محدود خود را به ساخت و احداث مترو در شهرهای جدید همچون پرند اختصاص دهد مجددا صرف ساخت مسکن در شهرهای جدید کرده است.
تحلیل مسکن ۱۴۰۰
سلطان محمدی با اشاره به اینکه احتمال کاهش قیمت مسکن هر چند برای یک مقطع کوتاه وجود دارد، اضافه کرد این کاهش ممکن است جزئی باشد، اما احتمال رخ دادن آن نیز وجود دارد، به خصوص در دو ماه آینده که به انتخابات نزدیک میشویم و از سوی دیگر احتمال اجرای برجام نیز وجود دارد، اما اگر بخواهیم به صورت کلی وضعیت بازار مسکن در سال ۱۴۰۰ را تحلیل کنیم باید گفت؛ افزایش قیمت مسکن ادامه خواهد داشت، اما سرعت رشد این آن از سرعت و رشد تورم کمتر خواهد بود و بعد از چند سال با ادامه چنین روندی ما شاهد خواهیم بود که حباب افزایش قیمت مسکن تخلیه خواهد شد.
قیمت مسکن کاهش چمشگیری خواهد داشت / کاهش قیمت مسکن زمانبر است
مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور با اشاره به اینکه اگر کاهش قیمت ارز، سکه و طلا ادامه دار باشد، این مسئله بر روی بازار مسکن تاثیرگذار است، گفت: به طور قطع در چنین وضعیتی قیمت مسکن نیز کاهش چشمگیری را تجربه خواهد کرد، در حال حاضر بازارهای سرمایهای تحت تاثیر جو انتخاب جو بایدن، روند کاهندهای به خود گرفته اند، در صورتی که این روند ادامه دار باشد و بعد از آن نیز ثبات بر این بازارها حکمفرما باشد، قدر مسلم قیمت مسکن با افت قابل توجهای روبرو خواهد شد.
محافظ مسکن مقابل نقدینگی
بورس در بازدهی ماهانه به سرمایهگذاران پس از حداقل دو سال برتری - نسبت به ملک - سرانجام در مرداد جایگاه اول را به مسکن واگذار کرد. روند ۲۹ ماهه نرخ بازدهی سهام و رشد قیمت مسکن در تهران نشان میدهد ماه گذشته با افت شاخص بورس، فعالیت تقاضای سرمایهای در معاملات آپارتمان باعث افزایش سرعت رشد قیمت شد. جاماندگی چندین ماهه مسکن از بورس در مسیر رشد قیمتها، تا حدودی اتفاق مرداد را توضیح میدهد؛ اما یک محافظ سهبعدی میتواند مانع ورود حجیم نقدینگی به بازار مسکن شود.
فرمان خاموشی چراغ راهنمای مسکن صادر شد
بازار مسکن برای طیف فعالان - از خریدار و فروشنده تا کارشناس و سازنده- بهطور کامل خاموش میشود. سیاستگذار بخش مسکن با صدور فرمان «توقف کامل انتشار آمار و اطلاعات قیمتها» قصد دارد بهزعم خود، بازار را آرام کند. اما یک مطالعه ساده اقتصادی نشان میدهد اعلام منظم و لحظهای قیمتها در نقش چراغ راهنما میتواند «خرید موفق» را تضمین و «مانع تحمیل» قیمتهای پرت به خریدار شود. معامله در بازار خاموش همچون رانندگی در جاده بدون علائم یا خلبانی بدون صفحه رادار است. تبعات «بازار بدون آمار» بررسی شده است.
وضعیت ۷ متغیر بازار مسکن با انجام یک خودآزمایی توسط دولت، در تابلوی رسمی اعلام شد. بخشهایی از گزارشی که تحت عنوان عملکرد سال دوم برنامه ششم توسعه منتشر شده است، نشان میدهد سال گذشته شاخص دسترسی به مسکن (نسبت قیمت خانه به درآمد خانوار) که مطابق هدفگذاری دولت قرار بود از «۱۰ سال» در سال ۹۶ به «۹سال» کاهش پیدا کند، تحت تاثیر جهش قیمتها به «۱۱ سال» رسید. مطابق این تابلو، نوسانات قیمتها خیلی بیش از حد متعارف و تیراژ ساخت به مراتب کمتر از نیاز بازار بوده است.