ارتشی که نمی تواند از مردمش دفاع کند!

فرارو- هلا جابر، روزنامه‌نگار و تحلیلگر جهان عرب

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی؛ تنها چند ساعت پس از آنکه اسرائیل و لبنان هفته گذشته در ناقوره لبنان، نخستین دور از مذاکرات مستقیم خودشان را برگزار کردند(رویدادی که از سال 1983 سابقه نداشته است)، جنگنده های اسرائیلی مناطقی در جنوب لبنان را هدف قرار داده و بمباران کردند. در این چهارچوب، گزارش ها از نابودشدن کامل شماری از منازل مسکونی در بخش هایی از جنوب لبنان حکایت داشتند و شماری از خانوارهای لبنانی آواره شدند.

محلی که بمباران شده بود، زاغه مهمات و یا محل حضور شبه نظامیان نبود و فقط مردم غیرنظامی هدف قرار گرفتند. اسرائیل مدعی است که شبه نظامیان حزب الله لبنان را هدف قرار داده و سعی داشته به زیرساخت های آن ها آسیب بزند. این اقدام صهیونیست ها بار دیگر این واقعیت را مورد اشاره قرار داد که نگرش اسرائیل به آتش‌بس، یک طرفه است. هر زمان که خود لازم بداند حمله می کند و آتش‌بس را نقض می کند و هیچ تبعاتی را هم علیه خود تحمل نمی کند.

این در حالی است که ارتش لبنان قادر به انجام هیچ حرکتی در دفاع از مردم این کشور نیست. این مساله به این دلیل نیست که مثلا سربازان ارتش لبنان شجاعت ندارند. خیر، آن ها به طور مداوم در جنوب لبنان گشت‌زنی می‌کنند و در یک سال اخیر با خطرات زیادی رو به رو بوده اند. آن ها اقدام به تخلیه خانوارهای لبنانی در شرایطی که پهپادهای اسرائیلی در آسمان هستند، کرده و می کنند. آن ها همرزمان خود را که کشته شده اند دفن کرده‌اند. آن ها به اندازه کافی به مناطقی که اسرائیل بمباران کرده و می کند نزدیک هستند و صدای جنگنده های اسرائیلی را می شوند.

با این حال، دستِ آن ها خالی است. ارتش لبنان هیچ سامانه پدافندی ندارد و نمی تواند با موشک از حریم هوایی لبنان دفاع کند. در عین حال، رادارهایی نیز در دسترس آن نیستند تا جنگنده های اف 35 را رهگیری کنند. ارتش لبنان از منظر ساختاری ناتوان از حراست از غیرنظامیان لبنانی است. دلیل این مساله نیز روشن است زیرا به مدت چندین دهه، دولت های قدرتمند اقداماتی را در دستورکار داشته اند تا از ناتوانی این ارتش مطمئن شوند.

مهندسی ضعفِ ارتش لبنان

«پیمان طائف» که در سال 1989 میلادی به امضا رسید تا حد زیادی با نفوذ آمریکا محقق شد و عملا چهارچوب‌هایی را برای ارتش لبنان تعیین می کرد که در نوع خود، تامین کننده امنیت اسرائیل و برتری کیفیِ نظامی آن بودند. زمانی که روسیه در سال 2008 میلادی پیشنهاد ارائه جنگنده های میگ 29 به صورت رایگان به لبنان را داد، آمریکا مانع از این توافق شد. زمانی که ایران در سال‌های 2010 و 2019، پیشنهاد ارائه سامانه های پدافند هوایی را به لبنان داد، لبنان از پذیرش این مساله با توجه به تهدیدات آمریکا خودداری کرد.

نیروی هوایی لبنان تنها شش فروند هواپیمای سوپر توکانو در اختیار دارد که برای نظارت و رصد خوب هستند اما توانایی مقابله با جنگنده های اف 35 را قطعا ندارند. جالب است که اسرائیل نگاهی یکسان به لبنان و حزب الله دارد و مقام های ارشد این رژیم نظیر وزیر آموزش آن «یوآو کیش» به صراحت می گویند که لبنان و حزب الله باید با هم نابود شوند. وقتی لبنان با یک چنین تهدیدی رو به رو است، اینکه از نظر تجهیزات نظامی محروم باشد، صرفا گواهی بر انفعال نیست بلکه بخشی از یک راهبرد جدی است.

در پاسخ به همین تهدیدات اسرائیل بود که حزب الله لبنان در سال 1982 تاسیس شد. حزب الله به تدریج پیشرفت کرد و قدرتش از برخی ارتش های ملی نیز بیشتر شد. کمتر تحلیلگری شک دارد که دولت لبنان بدون وجود حزب‌الله نمی تواند کنترل خود را بر جنوب رودخانه لیتانی اعمال کند. این همان حقیقتی است که بسیاری از غربی ها سعی می کنند به آن توجه نداشته باشند.

جالب است که آمریکا تاکید دارد که حزب الله باید خلع سلاح شود اما تام باراک فرستاده ویژه دولت ترامپ می‌گوید که خلع سلاح این جنبش با استفاده از زور میسر نیست و البته که ارتش لبنان نیز توانایی پیاده‌سازی این طرح را ندارد. در حقیقت، آمریکا می داند که درخواستش برای خلع سلاح حزب الله غیرممکن است اما بر آن پافشاری می کند.

حتی یک ارتش کاملا مجهز نمی تواند به فرمان یک دولت خارجی علیه مردم خود اعلام جنگ کند. در عین حال، باید این مساله را هم مد نظر داشته باشیم که واشینگتن هیچ تضمینی را هم به لبنان نمی‌دهد. اگر حزب‌الله فردا خلع سلاح شود، آیا اسرائیل به نقض حریم هوایی لبنان، اشغال سرزمین های این کشور، بمباران خانه های مردم، و ترور غیرنظامیان و سربازان لبنانی خاتمه خواهد داد؟

واقعیت این است که هیچ تضمینی وجود ندارد. موضع حزب‌الله چه افراد خوششان بیاید یا نیاید، از منظر منطقی درست است. حزب الله می گوید که وقتی اسرائیل از سرزمین‌های لبنانی عقب نشینی کند و به نقض حاکمیت لبنان خانمه دهد و ارتش لبنان قادر به دفاع از این کشور باشد، این جنبش حاضر است تا به گفتگوهای ملی با محوریت سلاح خود بپیوندد.

این در حالی است که آمریکا خلاف این روند را می خواهد و می گوید: اول حزب الله خلع سلاح شود! این رویکرد آمریکا راهی برای تضمین حاکمیت لبنان نیست بلکه عینِ فروپاشی این کشور است.

وقتی نقاب از چهره می افتد

هفته گذشته، کانال 14 اسرائیل گزارش داد که «مورگان اورتگاس» فرستاده ویژه دولت آمریکا که خود رئیس هیات آمریکایی در جریان مذاکرات اخیر با دولت لبنان در ناقوره بوده، از اسرائیل در ماه فوریه گذشته خواسته بود تا مراسم تشییع سید حسن نصرالله دبیرکل فقید حزب الله لبنان را بمباران کند. در این مراسم، صدها هزار انسان غیرنظامی حضور داشتند.

اسرائیل ابعاد مختلف یکچنین حمله ای را بررسی کرده است. جنگنده های این رژیم نیز در آسمان بیروت بوده‌اند. تنها دلیلی که این حمله اتفاق نیفتاده، محاسبات اسرائیل و نه خویشتنداری آمریکا بوده است. فرستاده ویژه دولت آمریکا از حمله ای بزرگ و خونین به پایتخت لبنان حمایت کرده و سپس در میز مذاکره به عنوان میانجی‌گر با دولت لبنان حاضر شده است! این همان فضایی است که ارتش لبنان در آن قرار دارد و باید از حاکمیت ملی این کشور حمایت کند.

یونیفل پیشتر اعلام کرده که در سال 2026 ماموریت آن در لبنان خاتمه خواهد یافت. این مساله با جشن و سرور  اسرائیل همراه بوده زیرا وقتی نیروهای یونیفل منطقه را ترک کنند شاهدان کمتری از جنایات این رژیم باقی خواهد ماند. ارتش لبنان نیز در این فضا تقریبا هرکاری که اسرائیل مایل بوده انجام داده و تنها کاری که انجام نداده آن چیزی بوده که برای آن تشکیل شده است: دفاع از مردم لبنان.

البته سربازان لبنانی را نباید به دلیل این مساله سرزنش کرد. مسببان اصلی این موضوع دولت لبنان و آن دسته از بازیگران خارجی هستند که کاری کرده اند تا ارتش لبنان ضعیف باشد. انگار روند طوری مهندسی شده که لبنان ضعیف باشد. در این چهارچوب، حزب الله لبنان یک اهرم دفاعی موثر برای این کشور در برابر اسرائیل است. تا زمانی که جهان به لبنان به عنوان مهره ژئوپلیتیکی بنگرد، این کشور همچنان باید به دفن مردگان خود زیر آسمانی که تحت کنترل آن نیست ادامه دهد.