جدال با ناوگان ارواح در بالتيك

ناوچه موشکی مرکوری، یکی از پیشرفته‌ترین دارایی‌های دریایی روسیه در ۲۶ نوامبر سال جاری در حال اسکورت یک نفت‌کش در دریای بالتیک بود که ناو جنگی آلمان به آن نزدیک شد.

به گزارش اعتماد به نقل از وال‌استریت ژورنال، ناو فریگت F۲۲۳ آلمان تا نزدیکی جزیره دانمارکی بورن هلم دو کشتی روسی را تعقیب کرده بود، سپس بالگرد Sea Lynx را که به تجهیزات نظارتی پیشرفته مجهز بود، برای بررسی دقیق‌تر به منطقه ارسال کرد. این اقدامات پس از وقوع مجموعه‌ای از حوادث در این منطقه صورت گرفت که باعث شد نیرو‌های امنیتی نگران شوند. ناوچه روسی در پاسخ به این اقدام، برای هشدار به بالگرد، بدان شلیک کرد که باعث شد خلبان مجبور به بازگشت شود. 

مقامات آلمانی اعلام کردند که فردی در این تیراندازی آسیب ندیده و همچنین بالگردی که برای شکار و نابودسازی زیردریایی‌ها طراحی شده نیز دچار آسیب نشده است. این حادثه که مدت‌ها پیش رخ داده و جزییات آن پیش‌تر گزارش نشده، بخشی از درگیری‌های فزاینده میان روسیه و سازمان پیمان ناتو در اروپا بود. این درحالی است که منطقه بالتیک به عنوان نقطه حساس این رویارویی شناخته می‌شود.

مقامات غربی مدعی‌اند از زمان حمله روسیه به اوکراین، ناو‌های جنگی روسی دایما هشدار‌هایی به کشتی‌های ناتو داده‌اند، همچنین سیستم‌های پیشرفته روسی، ترافیک هوایی را مختل کرده و جنگنده‌های این کشور مانور‌های خطرناکی را نیز انجام داده‌اند، از جمله تخلیه سوخت روی هواپیما‌های جاسوسی متحدان در آسمان بالتیک.

به ادعای این رسانه فراتر از سیگنال‌های نظامی، روسیه کمپین خرابکاری و پنهان‌کاری‌های خشونت آمیز را نیز تشدید کرده است، چراکه به ادعای این نشریه زیرساخت‌های حیاتی مانند کابل‌های داده و خطوط لوله توسط کشتی‌های تجاری مورد حمله قرار گرفته‌اند که مقامات امنیتی غربی مدعی‌اند توسط اطلاعات روسیه استفاده شده‌اند.

طبق گزارشات ادعایی مقامات اطلاعاتی غربی، اپراتور‌های مخفی روسی از لیتوانی که یک کشور حوزه بالتیک است به عنوان سکویی برای انجام عملیات استفاده می‌شود که شامل ارسال دستگاه‌های آتش زا از طریق هواپیما‌های تجاری با استفاده از خدماتی مانند غول لجستیکی DHL بود.

این نشریه با انتشار گزارشی مدعی شد که تهدید ناشی از این‌گونه حملات هیبریدی که تحت آن کشور‌ها در آستانه درگیری نظامی قرار می‌گیرند زیرساخت‌های حیاتی را در شرایط خطرناکی قرار می‌دهد، چراکه یکی از کشور‌های تحت‌تاثیر این حملات ممکن است به طور بالقوه به فکر فعال کردن بند دفاع جمعی ناتو بیفتد، همان‌طور که برونو کاهل، رییس سرویس اطلاعات خارجی آلمان، ماه گذشته در یک هشدار عمومی نادر بدان اشاره داشت.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیشین ناتو در این رابطه مدعی شد که در طول دوره مسوولیتش که در ماه اکتبر به پایان رسید، روسیه دامنه اهداف خود را گسترش داده است، ازجمله خرابکاری‌های ویرانگر، حملات سایبری و دخالت در انتخابات کشور‌های اتحادیه اروپا که عضو این ائتلاف امنیتی هستند. استولتنبرگ این را هم گفت که این یک تهدید واقعی و بخشی از کمپین روسیه برای انجام اقدامات خصمانه علیه کشور‌های عضو اتحادیه اروپا و ناتو در اروپا است.

او در ادامه افزود: هدف از این اقدامات روسیه ایجاد سردرگمی، تضعیف حمایت سیاسی از اوکراین و همچنین دخالت در فرآیند‌های سیاسی در کشور‌های عضو ناتو است.

به ادعای دیگر نشریات خارجی حمله روسیه به اوکراین بود که باعث شد سوئد و فنلاند به ناتو بپیوندند و اکنون هشت کشور از نه کشوری که دریای بالتیک را احاطه کرده‌اند، عضو این ائتلاف هستند که این موضوع باعث شده رهبران ائتلاف اظهار کنند که دریای بالتیک به دریای ناتو تبدیل شده است. با این حال، اما روسیه از آن زمان به طور قابل‌توجهی حضور نظامی خود در منطقه را افزایش داده و موضع تهاجمی خود را نسبت به همسایگان تشدید کرده است، به‌طوری‌که این تحرکات مشابه از دوران جنگ سرد تاکنون مشاهده نشده است.

این درحالی است که روسیه به شدت به بنادر بالتیک خود برای سرویس دهی به ناوگانش وابسته است، زیرا ترکیه عبور هر گونه کشتی جنگی از تنگه بسفر را که دریای مدیترانه را به دریای سیاه متصل می‌کند و خانه پایگاه‌های اصلی دریایی کرملین است، ممنوع کرده است. علاوه بر این آخرین پایگاه دریایی باقی مانده روسیه در آب‌های آزاد نیز که در مناطقی از سوریه قرار دارد یخ زده و ممکن است مسکو پس از سقوط بشار اسد توسط شورشیان از آنجا نیز بیرون رانده شود.

به ادعای این نشریه علاوه بر این، آنچه که به ناوگان تانکر‌های «سایه» روسیه معروف است، از دریای بالتیک برای حمل بار‌هایی مانند نفت، سلاح و دیگر مواد، نقض‌کننده تحریم‌های غربی استفاده می‌کند. 

طبق گزارش مقامات نظامی و امنیتی غرب ژنرال اسکوبلف، تانکری که ماه گذشته همراه با ناوچه روسی حرکت کرده بود، نفت را از بالتیک به تاسیسات دریایی روسیه در سوریه حمل کرده است. در دریای بالتیک، اما خطرات دیگری نیز وجود دارد. ناو فریگت F۲۲۳ آلمان که در حادثه‌ای با ناوچه روسی مرکوری نقش داشت، برای گشت زنی در منطقه اعزام شد. این ماموریت با همکاری سایر کشتی‌های جنگی آلمان، دانمارک و سوئد انجام می‌شود. این اقدامات پس از آن صورت گرفت که در تاریخ ۱۹ نوامبر یک کشتی باری چینی به نام یی‌پینگ ۳ به ظن قطع عمدی دو کابل ارتباطی توقیف شد. از این کابل‌ها یکی فنلاند را به لیتوانی و دیگری آلمان را به سوئد متصل می‌کردند. این کشتی به مدت چندین ساعت لنگرش را به آب انداخت و باعث قطع کابل‌ها شد. از آن زمان، کشتی در تنگه کاتگات بین دانمارک و سوئد لنگر انداخته و توسط کشتی‌های پلیس و ناو‌های ناتو محاصره شده است.

به ادعای گروهی از ناظران این احتمال بالا وجود دارد که کاپیتان چینی کشتی تحت تاثیر اطلاعات روسی قرار گرفته تا کابل‌ها را با لنگر کشتی قطع کند، چراکه طبق گفته مقامات چینی و اروپایی پکن نیز با این تحقیقات همکاری می‌کند و دستور داده است که کشتی لنگر بیندازد. اما چین هنوز اجازه نداده که محققان وارد کشتی شوند و از خدمه آن بازجویی کنند. در تاریخ ۲۱ نوامبر، ناوچه مرکوری که عمدتا در دریای مدیترانه فعالیت می‌کند و اغلب کشتی‌های باری روسی که تحریم‌ها را دور می‌زند، اسکورت می‌کند، وارد تنگه کاتگات شد و به انجام نظارت الکترونیکی بر کشتی یی پینگ ۳ و منطقه اطراف آن پرداخت، در حالی که ژنرال اسکوبلف را به سمت دریای بالتیک همراهی می‌کرد. به گفته مقامات، ناوچه روسی اطلاعات رمزگذاری شده‌ای را به ستاد مرکزی روسیه در کالینینگراد، منطقه انحصاری روسیه در بالتیک، ارسال کرد.

در ادامه گزارشاین رسانه آمده است که ناتو نیز تاکنون در پاسخ به این حملات با مشکلاتی روبه‌رو شده است و در برخی موارد مقامات تصمیم گرفته‌اند این حملات را به روسیه نسبت ندهند تا از ایجاد وحشت در میان جمعیت‌های خود جلوگیری کنند. نیکو لانگه، رییس پیشین ستاد وزارت دفاع آلمان، گفت: ما نمی‌توانیم از تمام زیرساخت‌های حیاتی، کابل‌ها، خطوط لوله، تاسیسات انرژی، مراکز داده در برابر حملات هیبریدی دفاع کنیم. فقط حالا می‌فهمیم که چقدر آسیب‌پذیر هستیم.

این درحالی است که کریستوفر چیویس، افسر پیشین اطلاعات ملی ایالات‌متحده برای اروپا که در دولت‌های ترامپ و بایدن خدمت کرده گفت: «نادیده گرفتن حملات باعث تشویق بیشتر به تهاجم می‌شود، اما نسبت دادن آنها نیز دشوار است، زیرا کشور‌های ناتو تحت فشار قرار می‌گیرند که بدون داشتن گزینه‌های مناسب، واکنش نشان ندهند.»

او در ادامه این را هم گفت که دشمنان ما جنگ هیبریدی را دقیقا به این دلیل دوست دارند که پاسخ دادن به آن به طور مستقیم و متناسب بسیار دشوار است. چیویس، که اکنون عضو ارشد اندیشکده کارنگی برای صلح بین‌المللی است، گفت: برای دموکراسی‌های غربی، آستانه پاسخ دادن به طور مشابه با اقدام مخفیانه داخل روسیه، بسیار بالا است. دولت‌ها باید به جای آن، بر افزایش تاب آوری، کاهش آسیب و تقویت قابلیت‌های خود برای بازدارندگی مسکو تمرکز کنند.

به گزارش این نشریه برخی از دولت‌ها، اما در حال حاضر در حال انجام این قبیل اقدامات هستند. فنلاند نیز برای آماده‌سازی شرکت‌های زیرساختی حیاتی، از جمله با ساخت کابل‌های پشتیبان و برنامه‌های اضطراری دیگر، اقدام کرده است. آلمان همچنین برای برخی از شرکت‌ها، از جمله در صنعت حمل ونقل، جلسات توجیهی دقیق برگزار کرده است. در جمهوری چک نیز جایی که پیمانکاران دفاعی و سایر شرکت‌ها به‌طور مکرر هدف حملات خرابکارانه قرار گرفته‌اند، از جمله آتش‌سوزی عمدی، دولت در حال همکاری با بخش خصوصی برای تقویت تاب آوری و آمادگی است. توماس کوپچنی، نماینده دولت جمهوری چک برای بازسازی اوکراین گفت: ما شرکت‌ها را در سطح هیات مدیره آموزش می‌دهیم. هر کسی از مدیرعامل شروع کند باید بداند که این کار مشکلی است که چگونه برای آن آماده شود و چگونه زمانی که اتفاق افتاد واکنش نشان دهد.

نیکو لانگه، مقام پیشین وزارت دفاع آلمان، گفت: انطباق با تهدید به این معناست که کسب و کار‌ها و تاسیسات غیرنظامی نیاز به امنیت داخلی شامل فناوری نظارتی، نگهبانان امنیتی و پهپاد‌ها خواهند داشت که این امر نیز به سرمایه‌گذاری گران قیمت نیاز دارد. تنها یک تغییر در قوانین که شرکت‌ها را مجبور به انجام این اقدامات کند، می‌تواند این امر را تضمین کند. این در‌حالی است که برخی از افراد با تجربه از دوران جنگ سرد بر این باورند که روسیه در واقع به موقعیتی بازگشته که پیش از سقوط دیوار برلین معمول بود.

جیمز دراکسفورد، افسر پیشین اطلاعات نیروی دریایی بریتانیا که اکنون یک شرکت مشاوره اطلاعات دریایی راه‌اندازی کرده است و ناو مرکوری را زمانی که وارد تنگه کاتگات شد شناسایی کرد، گفت: «این یک اقدام معمولی است، اما غرب درگیر جنگ ترکیبی شده است.»

چیویس، مقام پیشین اطلاعات ایالات‌متحده، اما موافق است که دسیسه‌های مسکو تاکنون تاثیر عمده‌ای نداشته است، اما هشدار داد که روسیه با تشدید اقداماتی مانند طرح‌هایی که شامل حمل بمب‌های آتش زا در هواپیما‌های تجاری می‌شود، با آتش‌بازی می‌کند.

او گفت: این حادثه واقعا نگران‌کننده است و روسیه را در کنار ایران از نظر روش‌های دور زدن تحریم قرار می‌دهد، حتی اگر روسیه به‌طور سنتی هرگز نمی‌خواست دست به چنین اقدامی بزند.