تبخیر بازدهی بورس

بورس در روز‌های اخیر، خود را به ریسک‌های سیاسی و اقتصادی باخته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، شاخص کل روز گذشته ۰.۵۳ درصد دیگر از ارتفاع خود را از دست داد تا تنها روز سبز بازار از ابتدای مرداد، نخستین روز معاملاتی همین ماه باشد. قرار گرفتن نماگر مذکور در محدوده ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد نشان می‌دهد بورس در برابر انتظارات واگرایی دارد. گزارش‌های ضعیف تیرماه نشان می‌‏دهد بازار برای بهبود به مُسکن «رشد قیمت دلار نیما» نیاز دارد و در بلندمدت بدون کنترل تورم، افزایش سودآوری بالایی نصیب صنایع بورس نخواهد شد.

بازار سهام برای چهارمین روز متوالی قرمزپوش شد، در حالی‌که پس از هیجانات مثبت بورس در پسا انتخابات، تنها ۲ روز بازار سبزپوش بوده است. شاخص‌کل بورس با افت ۱۱ هزار‌ واحدی در روز سه شنبه، به ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد رسید. نماگر هم‌وزن نیز با کاهش ۴ هزار‌ واحدی به ۶۷۸‌ هزار واحد رسید. به‌نظر می‌رسد بازار سهام در‌برابر انتظارات اهالی آن، نافرمان شده‌است، به‌طوری‌که با وجود انتخاب پزشکیان و عبور از تصمیمات نادرست دولت سیزدهم، متاسفانه دولت چهاردهم قدم مبارکی نداشت و برخلاف تصور عموم بازار، روند شدید نزولی پیش‌روی بورس قرار گرفت.

به‌نظر می‌رسد بازار به اشتباه شرایط جهانی و روابط سیاسی کشور را مشابه دولت‌های اصلاح طلب قبلی فرض کرده است، در صورتی‌که تنش‌های منطقه، تحریم‌های شدید بین‌المللی، کسری‌بودجه بالا موجب شده است تا دولت از هر طریقی به فکر تامین هزینه‌های عمومی خود باشد.

تنش منطقه‌ای و احتمال‌برابر انتخاب ترامپ و هریس، مذاکرات هسته‌ای را در هاله‌ای از ابهام فرو برده‌است، ضمن آنکه دولت برای کنترل تورم مجبور است از سیاست‌های پولی انقباضی و مالی استفاده کند، ضمن آنکه کسری تراز انرژی در کشور دولت‌ها را به فکر افزایش نرخ برق و گاز صنایع انداخته است. مصداق‌بارز شرایط رکود تورمی کشور، در صورت‌های مالی صنایع نهفته است. گزارش‌های ماهانه ضعیف تیرماه نشان می‌دهد که بازار برای بهبود نسبی به مُسکن «رشد قیمت دلار نیما» نیاز دارد و در بلندمدت بدون کنترل تورم، افزایش سودآوری بالایی نصیب صنایع بورس نخواهد شد.

تابلوی بورس چه می‌گوید؟

تورم بالا و رشد اقتصادی پایین در کشور، تامین کسری‌های دولت از جیب سهامداران، سرکوب نظام ارزی و ابهام درخصوص تیم جدید اقتصادی و سیاسی دولت همگی در تابلوی بورس نمایان شده‌است. نماگر اصلی بازار سهام، با کاهش ۰.۵۳ درصدی به ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد رسید. ارزش معاملات ۲.۴ همتی و خروج پول ۱۸۶ میلیارد تومانی نیز شاخص‌هایی از بازار سرمایه هستند که پیام مهمی را به بازار مخابره می‌کنند.

بورس از انتظارات فعالان آن سرپیچی می‌کند. به‌نظر می‌رسد، فعالان بورس از دولت جدید با شرایط سیاسی اجتماعی فعلی در ایران انتظارات سختی دارند که برخی از آن‌ها قابل‌اجرا نیست، ضمن آنکه هنوز گزینه‌های احتمالی برای وزارتخانه‌های مهم اقتصادی چندان باب میل فعالان بازار نیستند.

هیجان کاذبی که روز‌های پس از انتخابات به‌وجود آمد، دیری نپایید که تخلیه شد و بورس به قیمت‌های واقعی برگشت. بورسی که صنایع آن با تورم شدید در بخش هزینه‌ها مواجه هستند و تولید‌های این صنایع با قیمتی غیر‌واقعی به‌فروش می‌رسند. قیمت‌های کاذبی که در صنعتی مانند فولاد به‌خوبی نمایان است.

اسلب فولادی که در داخل با قیمتی حوالی ۲۳ تا ۲۴ میلیون‌تومان معامله می‌شود، در بازار‌های صادراتی به قیمت‌های جهانی پایین و نرخ دلار غیر‌واقعی، نهایتا ۲۰ میلیون‌تومان فروخته می‌شوند. روز گذشته برخلاف چند هفته اخیر، دلار نیما دوبار افزایش داشت و از ۴۴ هزار و ۲۰۰ تومان عبور کرد، اما رشد اندک این شاخص دلاری چندان به کمک بازار نمی‌آید. این در حالی است که افزایش ارز نیمایی تا ۵۰ هزار‌ تومان در اواخر تابستان نیز میانگین ۶ ماهه اول را حدود ۴۵ هزار‌ تومان محاسبه می‌کند. نیمایی که صرفا یک مسکن برای حال وخیم بازار است و هنوز دست دولت به سمت بورس دراز خواهد ماند تا فشار تورمی را افزایش دهد.

از کدال چه خبر؟

کدال چند روز متوالی است که میزبان گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها در تیرماه بوده‌است. مجموع گزارش‌ها نشان می‌دهد که درآمد بازار با وجود رشد دلار نیما کاهشی بوده‌است. در میان شرکت‌های تولیدی بازار درآمد‌ها از ۲۹۰ همت در خردادماه به ۲۶۰ همت طی تیرماه رسیده‌است. تنها پتروشیمی‌ها توانستند با رشد قیمت‌های جهانی و افزایش نرخ‌های فروش گزارش‌های بهتری را در تیرماه به بازار ارائه کنند. قطعی شدید برق و کاهش تولید و فروش شرکت‌ها از دلایل بارز کاهش درآمد هستند.

در میان خبر‌های کدال، صورت‌وضعیت پرتفوی صندوق «اهرم» به‌عنوان بزرگ‌ترین صندوق اهرمی بازار، در کانون توجه‌ها قرار داشت. «اهرم» طی تیرماه، ۶۰۸ میلیارد‌تومان سهام خریده است. این درحالی است که این صندوق، فروش ۳۴ میلیارد‌تومانی سهام را طی تیرماه تجربه کرده‌است.

در مجموع ۵۷۴ میلیارد‌تومان خرید سهام توسط این صندوق انجام شده که به نوبه خود اتفاق خوبی است. دو شرکت دارویی، «دبالک» و «دتولید» نیز افزایش نرخ فروش برخی از محصولات را دریافت کردند، همچنین فولاد سیرجان، از بازگشت ۲۳۰ میلیارد‌تومان پول گاز مصرفی به شرکت به دلیل تعدیل نرخ گاز سوخت صنایع خبر داده‌است. با وجود آنکه خبر‌های خوب از بازار و به‌خصوص از دل شرکت‌ها شنیده می‌شود، اما نمی‌توان آینده واضحی را در صورت‌های مالی آن‌ها دید.

شیفت معاملات آپشن به قرارداد‌های شهریور

بازار مشتقه در روز سه شنبه شاهد اتفاق جدیدی بود. در حالی قرارداد‌های این بازار حدود ۸۱ میلیارد‌ تومان مورد معامله قرار گرفتند که سرمایه معاملاتی بازار به قرارداد‌های اختیار معامله با سررسید شهریورماه منتقل شده‌است. «ضهرم ۶۰۱۸»، در شرایطی ۱۷ میلیارد‌ تومان معامله شد که ارزش معاملات «ضهرم ۵۰۰۴» با سررسید مردادماه تا چند روز گذشته پُر معامله‌ترین قرارداد این بازار شده‌بود.

احتمالا فعالان بازار مشتقه که زمان برای آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، روی شهریورماه حساب ویژه‌ای باز کرده اند، به‌طوری‌که قرارداد‌های شهریورماه صندوق‌های فعال بازار مشتقه، با رشد پرمیوم و ارزش معاملات همراه شدند. احتمال آن وجود دارد که انتخاب وزرا و کابینه اقتصادی جدید دولت بازار را در شهریورماه دگرگون کند.

دو مُسکن برای بورس

بورس تهران، تورم بالا را تجربه می‌کند. بازده انتظاری بورس بالاست و شرکت‌های بورسی به دلیل دخالت دولت در این بازار و کسری‌های آن، نمی‌توانند سود بالای ۴۰ درصد را به نسبت دارایی خود به ارمغان آورند، اما می‌توان برای بورسی ها، انتظاراتی را تعریف کرد تا تمایل به خرید سهام داشته باشند، اما نتیجه این تمایل، به رشد بالای بازار سهام منجر نمی‌شود و همچنان بورس به تورم خواهد باخت. رشد دلار نیما و کاهش نرخ بهره دو عامل برای رشد بورس خواهند بود.

رشدی که احتمالا به ایجاد سقف جدیدی برای شاخص‌کل، بالای سقف اردیبهشت ۱۴۰۲ منجر می‌شود. همان‌طور که در سال‌۱۴۰۲ هیجان کاذب بازار برای رسیدن به شاخص ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد، به‌سرعت تخلیه شد و بازار به‌طور متعادل تنها ۲۰۰ هزار واحد بالاتر از سقف ۲ میلیونی سال ۹۹ معامله می‌شد. انتظارات بازار از دولت جدید غیر‌واقعی بود.

بازار روز شنبه به امید حذف کامل قیمت‌گذاری دستوری و رفع کامل تحریم‌ها، کاهش فشار هزینه‌ای به دولت و تک‌نرخی‌کردن ازر به صف خرید سهام نشست، اما امروز به‌طور معقولانه متوجه شده که برای عملی‌شدن این انتظارات راه دشواری در پیش است و نیاز به کابینه قوی اقتصادی است.