در حالی که انتخابات میتواند منجر به تغییر در اولویتها، لحن و تاکتیکهای سیاستهای داخلی و خارجی ایران شود، تغییر اساسی در وضعیت موجود بعید است. اصول اصلی هدایت کننده تصمیمات راهبردی ایران، به ویژه در مورد آمریکا و اسرائیل، ریشه محکمی در چهارچوب وسیع تری دارد که از سوی رهبری ایران و نهادهای تأثیرگذاری مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعیین شده است.
پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم با واکنش رسانههای غربی همراه بوده و برخی از آنها معتقدند که این اتفاق میتواند منجر به ایجاد فضای دیپلماتیک جدید برای گفتگوهای تهران – واشنگتن شود.
به گزارش خبرآنلاین، با برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در روز گذشته جمعه پانزدهم تیرماه تکلیف نهمین رئیس جمهور ایران مشخص شد. «مسعود پزشکیان» با کسب حدود ۱۶ میلیون رأی قرار است تا به بزودی دولت چهاردهم را تشکیل دهد. برگزاری این انتخابات بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشت که در ادامه تحلیل برخی از رسانههای غربی را نسبت به پیروزی پزشکیان میخوانید:
روزنامه گاردین در گزارش خود به حضور و شادی مردم ایران در خیابانها پس از پیروزی پزشکیان اشاره کرد.
آسوشیتدپرس نیز نوشت که پیروزی پزشکیان رئیس جمهور میانه رو در برههای حساس رخ میدهد؛ با تنشهای شدید در خاورمیانه بر سر جنگ اسرائیل و حماس، پیشروی برنامه هستهای ایران و همچنین انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده که احتمالا میتواند باعث تنشزدایی بین تهران و واشنگتن شود. این رسانه آمریکایی همچنین به حمایت پزشکیان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پوشیدن لباس آن اشاره کرد که در ماجرای سرنگونی پهپاد آمریکایی در سال ۲۱۹ از این اقدام قدردانی کرد.
خبرگزاری رویترز نیز به وعده پزشکیان اشاره کرد که گفته بود: «اگر به قولهایم عمل نکنم از ادامه کارهای سیاسی خداحافظی خواهم کرد.» این رسانه در ادامه نوشت: رئیسجمهور میتواند بر لحن سیاست ایران تأثیر بگذارد.
فایننشال تایمز هم نوشت: جانشین رئیسی به دنبال کاهش محدودیتهای اجتماعی و تعامل مجدد با غرب برای تضمین رفع تحریمها است.
سی ان بیسی نیز پیروزی پزشکیان را غیرمنتظره دانست و نوشت: رئیس جمهور جدید ایران باید با رئیس جمهور جدید آمریکا که در ماه نوامبر انتخاب میشود روبرو شود. درگیریها در منطقه و برنامه هستهای ایران دو چالش مهمی بود که ان بیسی نیوز به آن اشاره کرد. این رسانه آمریکایی به نقل از سینا طوسی، پژوهشگر ارشد در مرکز سیاستگذاری بینالملل نوشت: «در حالی که انتخابات میتواند منجر به تغییر در اولویتها، لحن و تاکتیکهای سیاستهای داخلی و خارجی ایران شود، تغییر اساسی در وضعیت موجود بعید است. اصول اصلی هدایت کننده تصمیمات راهبردی ایران، به ویژه در مورد آمریکا و اسرائیل، ریشه محکمی در چهارچوب وسیعتری دارد که از سوی رهبری ایران و نهادهای تأثیرگذاری مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعیین شده است. پیروزی پزشکیان میتواند راههایی در تعاملات دیپلماتیک مجدد و سیاستهای داخلی باز کند اما با این حال هر تغییر واقعی احتمالاً تدریجی خواهد بود تا دگرگون کننده.»
سی ان ان نیز در تحلیلی نوشت: کارشناسان میگویند حضور یک چهره معتدلتر در ریاست جمهوری میتواند گفتگو بین ایران و کشورهای غربی را تسهیل کند. پزشکیان ممکن است در داخل کشور نیز تغییرات اجتماعی ایجاد کند که در جریان مبارزات انتخاباتی خود بر آن تاکید کرده بود. هرچند گفته میشود که چنین حرکتهایی تضمینی نیست. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس در لندن، گفت بعید است که پیروزی پزشکیان بلافاصله به تغییر سیاست تبدیل شود. وکیل با بیان اینکه پزشکیان درباره وعدههای خود تضمینی نداد گفت: این نشان دهنده محدودیت اختیارات ریاست جمهوری در ایران است اما ممکن است فضای بیشتری برای مانور در مورد آزادیهای اجتماعی به وجود آید. به گفته او این امر در دیگر حوزهها از جمله سیاست خارجی دشوارتر خواهد بود.
با این حال کارشناسان معتقدند در حالی که کشورهای غربی انتظار ندارند نتیجه این انتخابات روابط آنها با ایران را تغییر دهد، پزشکیان مطمئناً نامزد مورد نظر آنها است، زیرا رقیب وی تنها تنشهای موجود را تشدید میکرد. سی ان ان در ادامه نوشت: محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه اسبق، متحد کلیدی پزشکیان که نزدیک به یک دهه پیش بر دوره نسبتاً گرم روابط بین الملل نظارت داشت، به عنوان یک نامزد بالقوه برای تصرف مجدد پست قبلی خود در دولت پزشکیان مطرح شده است.
نیویورک تایمز به نقل از نادر هاشمی استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه جورج واشنگتن نوشت: یک رئیسجمهور اصلاحطلب، علیرغم همه محدودیتها و ناکامیهای گذشته، هنوز بهطور معنیداری گزینه بهتر است.
این روزنامه آمریکایی همچنین به نقل از علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بینالمللی بحران نوشت: بخشهایی از رأی دهندگان شاید نمیتوانند در مقابل همه امیدهای موجود به آیندهای بهتر امیدوار باشند اما حداقل میتوانند از تشدید وضعیت فعلی جلوگیری کنند.