واقعا چه استراتژی‌هایی برای مبارزه با مرگ کارآمد هستند؟

فرارو- در بخش عمده تاریخ بشر، مرگ یک واقعیت صریح زندگی است. افراد به دلیل خورده‌شدن به وسیله حیوانات، سوانح ناشی از بلایای طبیعی یا ابتلا به عفونت، جان خود راز از دست داده‌اند. در سال ۱۹۵۰، امید به زندگی در سطح جهانی ۴۶.۵ سال بود. اما اکنون که جهان ثروتمندتر و سالم‌تر شده، این عدد به ۷۲ سال افزایش یافته است. عمر طولانی‌تر، افراد بیشتری را در معرض فرسودگی و پیری قرار می‌دهد. آنها برخلاف اسلافشان، زمان کمی را صرف فرار از حیوانات وحشی می‌کنند، درعوض بیش‌تر نگران تسلیم‌ شدن در برابر بیماری‌هایی مانند زوال عقل و یا حتی ساده‌تر از آن ضعف جسمانی هستند.  

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، دکتر «ونکاترامان راماکریشنان» در کتاب «چرا می‌میریم»، این پرسش را مطرح می‌کند که آیا می‌توان از پوسیدگی بدن و ذهن جلوگیری به عمل آورد؟ دکتر راماکریشنان به دلیل کار درمورد چگونگی تولید پروتئین‌های سازنده بدن انسان توسط سلول‌ها برنده جایزه نوبل شد. از آنجا که آن سلول‌ها برای مثال آسیب‌های شیمیایی از سموم را جمع می‌کنند، عملکرد آن‌ها نادرست است و سازوکار‌های ترمیم ذاتی‌شان بدتر می‌شود.

اگرچه شرایط فنی موید محاسبات راماکریشنان هستند، او سبکی کاملا قابل‌دسترس را مدنظر قرار داده است. او تجزیه پروتئین‌های حیاتی را به یک ارکستر تشبیه می‌کند که ناهماهنگ می‌نوازد. او هنگام بحث درباره چگونگی تخریب میتوکندری‌های مولد انرژی در سلول‌ها در طول زمان آن‌ها را «زنگ‌زده از درون» توصیف می‌کند. آیا این زوال اجتناب‌ناپذیر است؟

دکتر راماکریشنان، خاطرنشان می‌کند برخی از گونه‌ها مانند عروس دریایی با جوان‌سازی خود به آسیب یا استرس پاسخ می‌دهند. موش حفار برهنه در میان پستانداران نمونه‌ای برجسته است؛ زیرا ظاهرا در برابر بیماری قلبی و سرطان از خود مقاومت نشان می‌دهد. آیا انسان‌ها می‌توانند اسرار طول عمر را از موش حفار برهنه و یا هیدرا (مار آبی لِرنا)، یک موجود آبزی کوچک بیاموزند که قادر به بازسازی نامحدود خود است؟ دانشمندان در تلاش برای یافتن پاسخ این پرسش مهم هستند.

تلاش برای فریب‌دادن مرگ، سابقه‌ای طولانی دارد. بیش از دو هزار سال پیش «چین شی هوانگ»، امپراتور چین گروهی از فرستادگان را به مناطق مختلف اعزام کرد تا به‌دنبال اکسیر زندگی جاودانه باشند. او در ۴۹ سالگی درگذشت. ظاهرا علت مرگ او خوردن اکسیر‌هایی بود که با هدف تحقق رویای جاودانگی‌اش درست شده بود، اما درواقع موجب مرگش شدند. او آن اکسیر‌ها را در خواب دیده بود.

صرفا در طول نیم قرن گذشته، زیست‌شناسان به طول کامل فرآیند‌هایی را که موجب پیری می‌شوند، درک کرده‌اند. دانشمندان از ابزار‌های پیچیده‌تری برای دستکاری سلول‌ها و ژن‌ها استفاده می‌کنند و صنعت جدیدی در آن حوزه شکل گرفته است. حدود ۷۰۰ شرکت فعال در عرصه بیوتکنولوژی (فناوری زیستی) درحال‌حاضر با تمرکز بر پیری و طول عمر کار می‌کنند. اگرچه آن شرکت‌ها به پیشرفت‌های اندکی دست یافته‌اند، اما ولوله‌ای به راه انداخته‌اند.

دکتر راماکریشنان نگاهی دقیق به درمان‌ها و شیوه‌های مرسوم دارد. تمام آن شیوه‌ها مورد انتقاد قرار نمی‌گیرند. او شواهدی را مبنی‌بر مزایای محدود‌کردن کالری دریافتی ذکر می‌کند و با احتیاط به اثرات مصرف داروی راپامایسین، اشاره می‌کند دارویی که بدون نیاز به محدودکردن رژیم غذایی همان اثرات را ایجاد می‌کند.

با‌این‌وجود، برخی از شرکت‌های مشکوک وجود دارند که ایده‌های عجیب و غریبی را مطرح کرده‌اند. دکتر راماکریشنان، به‌طور خاص از روش  کریونیک (سرمازیستی) انتقاد می‌کند، فرآیندی که شامل منجمدکردن افراد پس از مرگ و یخ‌زدایی آنها درصورت یافتن درمانی برای بیماری‌های‌شان است.

همچنین در خط‌مقدم، طرح ادعا‌ها و تخیلات درباره زندگی ابدی شخصیت‌هایی قرار دارند که مدعی دارابودن ویژگی‌های مسیحایی یا برخورداری از بینشی عمیق هستند. یکی از آنها «اوبری دوگری»، متخصص زیست پزشکی امراض پیری و دانشمند ارشد انجمن «تحقیقات طول عمر انسان» در انگلستان است که مدعی شده بود اولین انسان‌هایی که تا ۱۰۰۰ سال عمر کردند، پیش‌تر متولد شده‌اند.

او چیزی را که «سرعت فرار از طول عمر» می‌نامد، ترویج می‌کند. این ایده که انسان‌ها می‌توانند متوسط نرخ امید به زندگی را سریع‌تر از سنشان افزایش بدهد، درنتیجه آن هرگز فوت نخواهند کرد.

این به‌اصطلاح پیشگویان جاودانگی از زرسالارانی که به‌دنبال افزایش طول عمر هستند، منابع مالی دریافت می‌کنند. برای مثال، تخمین زده می‌شود «برایان جانسون» کارآفرین، در عرصه فناوری سالانه ۲ میلیون دلار برای رژیم ضدپیری خود که تا همین اواخر تزریق خون از پسر نوجوانش را نیز شامل می‌شد، خرج کرده است.

از دیگر افرادی که مشابه او به تحقیقات ضدپیری علاقه دارند، می‌توان به ایلان ماسک، جف بزوس و مارک زاکربرگ اشاره کرد. آنها زمانی که جوان بودند، می‌خواستند ثروتمند شوند و اکنون که ثروتمند هستند، می‌خواهند جوان باشند.

شکاف گسترده‌ای در امید به زندگی هنوز بین فقرا و اغنیا وجود دارد. علم و تجارت جدید با افزایش طول عمر موجب تشدید آن شکاف خواهند شد. دکتر راماکریشنان از این موضوع ناراحت است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند تا سال ۲۰۵۰ میلادی، ۲ میلیارد نفر بالای ۶۰ سال سن خواهند داشت. او مشکلات فزاینده‌ای را درنتیجه این موضوع پیش‌بینی می‌کند: افزایش جمعیت، کاهش منابع طبیعی و افراد و پرسنل کمتر برای حمایت از گروه رو‌به‌رشدی از بازنشستگان.

در پایان، او توصیه‌های محافظه‌کارانه‌ای را ارائه می‌دهد. اگر آرزوی یک زندگی طولانی و سالم دارید، باید خوب بخوابید، ورزش کنید، در حد متوسط غذا بخورید و عمدتا گیاه‌خوار باشید. برای افرادی که طرفدار مداخلات جسورانه‌تری هستند، او یک پیام ساده دارد: «حتی اگر بتوانیم بر پیری غلبه کنیم، بر اثر وقوع جنگ‌ها، پاندمی‌های ویروسی یا فجایع زیست‌محیطی فوت خواهیم کرد».

افزایش طول عمر شما ممکن است تخیل را فریب بدهد، اما می‌تواند معنای وجودی‌تان را نیز از بین ببرد؛ زیرا در آن صورت هیچ اضطراری برای به‌حساب‌آوردن هر روز وجود نخواهد داشت. این درحالی‌ است که شاید گذرابودن زندگی، کلید زیبایی آن باشد.