روحانی: توسعه بدون آزادی شکل نمی‌گیرد

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی هفته گذشته در دیدار با جمعی از مدیران سابق آموزش عالی و استادان دانشگاه‌ها گفت: دانشگاه نقش بسیار مهمی در توسعه ایفا می‌کند؛ اما دانشگاه هنوز با استقلال واقعی فاصله دارد و آزادی عمل کامل ندارد، استاد آزادی ندارد تا نظراتش را به صراحت بگوید و دانشجو هم آزادی ندارد حرفش را به صراحت در کلاس بزند. تا آزادی نباشد، توسعه شکل نمی‌گیرد.

به گزارش انتخاب، رئیس‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با بیان اینکه تلاش من در آن هشت سال این بود که رابطه‌ام را با دانشگاه بیشتر کنم، اظهار داشت: شاید تنها رئیس‌جمهوری بودم که همه ساله در آغاز سال تحصیلی به دانشگاه‌ها رفتم، فقط سال ۹۹ به دلیل فراگیری کرونا مراسم به طور مجازی برگزار شد. جز همان سال ۹۹، هرساله در مراسم ۱۶ آذر به دانشگاه‌های مختلف رفتم. در تمام جشنواره‌هایی که با حضور اساتید و چهره‌های علمی برگزار می‌شد، شرکت کردم. در شش ماه اول دولتم شش نوبت با دانشگاهیان ملاقات و جلسه داشتم.

روحانی با تأکید بر اینکه حرف من با دانشگاه و اساتید این بود که در مسائل مهم کشور دخالت کنند، افزود: یکی از تهمت‌هایی که علیه من شایع شد این بود که گفته‌ام منتقدین من بی‌سوادند. ماجرا بدین قرار بود در یک جلسه که با اساتید دانشگاه داشتم خطاب به آن‌ها گفتم برجام یک مسأله ملی است، همه درباره آن حرف می‌زنند، حتی کم‌سواد‌ها هم راجع به آن حرف می‌زنند، شما که استاد و دانشمند و باسوادید چرا در این مسأله مهم سکوت کرده‌اید و حرف نمی‌زنید؟ این جمله من بود که بعد شایع کردند من گفته‌ام همه منتقدین من بی‌سوادند، من همواره به منتقدین دولت احترام می‌گذاشتم و اصلاً کلمه بی‌سواد را به کار نبردم. من انتقاد به دولت را مفید می‌دانستم، ولی تخریب و تحریف و تهمت را با موازین اسلامی و اخلاق و اصول همزیستی متضاد می‌دانم.

رئیس دولت تدبیر و امید اظهار داشت: من نه فقط درباره برجام بلکه در هر مسأله مهمی که پیش می‌آمد نظرم این بود که دانشگاه وارد شود. از ابتدا در زمینه احیای دریاچه ارومیه کار را با دانشگاه‌ها شروع کردیم. درباره وقایع ملی تهیه گزارش‌های مهم را به دانشگاه‌ها واگذار کردم. مثلاً موضوع سیلاب یا حادثه پلاسکو که منتهی به گزارش ملی شد و می‌تواند برای امروز و آیندگان مفید واقع شود. البته برای اساتید دانشگاه هم آسان نبود که بخواهند در مسائل حساس سیاسی اعلام نظر کنند، مخصوصا ورود به مسائلی که می‌توانست برای آن‌ها دردسرساز شود.

وی تأکید کرد: در موضوع بومی و اسلامی کردن علوم که عده‌ای بدون تخصص لازم حرف می‌زدند و حتی اقدام می‌کردند، برای من و دانشگاه غیرقابل تحمل بود و هزینه زیادی هم بابت آن پرداخت کردم. این موضوع را در دولت و سخنرانی‌ها گفتم و چند نوبت در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مورد بحث قرار گرفت.

روحانی با اشاره به تلاش‌های دو دولت او برای رفع مشکلات دانشگاه‌ها بیان کرد: جلوی ستاره‌دار شدن دانشجویان را گرفتیم. با بورسیه‌هایی که مشکلاتی زیادی را ایجاد کرده بود برخورد کردیم. وزیر بهداشت و درمان به شدت جلوی برخی سهمیه‌ها در رشته‌های پزشکی که می‌توانست جان انسان‌ها را به خطر اندازد ایستادگی کرد. آقای دکتر فرجی‌دانا وزیر علوم طرح نظرسنجی نسبت به رؤسای دانشگاه‌ها را دنبال می‌کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی با آن مخالفت کرد. در شورای عالی انقلاب فرهنگی ساعت‌ها درباره شیوه انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها بحث شد. گفتم راجع به رؤسای دانشگاه‌ها صرفاً راجع به سوابق علمی، اخلاقی و صلاحیت مدیریت آنان در اینجا بررسی شود نه مسائل شخصی و خانواگی‌شان و شایعات بی‌اساس. در نهایت قرار شد موضوع انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها به جای جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک کمیته چهارنفره بررسی شود که در این زمینه هم متحمل هزینه فراوانی شدم.

رئیس دولت تدبیر و امید با مرور مشکلات خود در معرفی وزرای پیشنهادی علوم به مجلس برای کسب رأی اعتماد گفت: برای وزارتخانه‌های علوم، آموزش و پرورش، ارشاد، خارجه، اطلاعات، دفاع و کشور قبل از اینکه وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی شود، هماهنگی‌هایی نیاز بود که انجام شود. مجلس هم گاهی سختگیری می‌کرد برای وزارت علوم، پنج بار به مجلس رفتم و پنج نفر را معرفی کردم، البته من در طول ۸ سال هیچ وقت زیر بار خواسته‌های جناحی نرفتم، به مجلس گفتم من وزیر را معرفی می‌کنم شما نخواستید رأی ندهید.

روحانی یکی از مهمترین ضرورت‌ها را برقراری ارتباط سازنده بین آموزش و پرورش و آموزش عالی عنوان کرد و گفت: دانشجو قبل از اینکه وارد دانشگاه شود باید در دوره دانش‌آموزی، زبان خارجی و علوم پایه و سواد فضای مجازی را آموخته باشد. آموزش و پرورش باید زبان خارجی را به نوجوانان یاد بدهد نه دانشگاه. نظرم اینست دانش‌آموزان در دبستان و یا حتی در دوره پیش‌دبستانی باید یک زبان خارجی را یاد بگیرند. آموزش دروس پایه هم باید در دبیرستان آموخته شود، نه در دانشگاه.

رئیس‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اظهار داشت: برخی از فناوری‌ها با سرمایه وارد کشور می‌شود. وقتی سرمایه‌گذار خارجی وارد کشور شود، همراه خودش فناوری جدید را هم می‌آورد و این موجب رشد علمی دانشگاه‌ها می‌شود و شاید در مواردی موجب شود که رشته جدیدی در دانشگاه‌ها ایجاد شود. در توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، شرکت توتال قرار بود فناوری جدیدی را برای جلوگیری از افت فشار چاه‌های گاز وارد کشور کند که شریک چینی هم در این پروژه می‌خواست در شراکت با توتال با تکنولوژی جدید آشنا شود. ما یک شرکت ایرانی را شریک کردیم که آن هم تکنولوژی و مهارت لازم را فرابگیرد. متأسفانه این پروژه پیش نرفت و امروز به جایی رسیدیم که تا چند سال دیگر افت فشار چاه‌ها در پارس جنوبی شروع می‌شود؛ اگر تاکنون شروع نشده باشد.

روحانی ادامه داد: ما با ایرباس قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیما بستیم. من در پاریس در گفتگو با مدیرعامل ایرباس دو شرط را مطرح کردم. اول اینکه بخشی از قطعات هواپیمای ایرباس را ایران بسازد. شرط دوم من این بود که در طراحی هواپیما‌های جدید مهندسین ایرانی هم در کنار آن‌ها باشند که هر دو مورد را پذیرفت. بعد او پیشنهادی به ما داد که به گفته خودش تاکنون به هیچ طرف قراردادی نداده بود و آن اینکه اعتبار لازم برای خرید این هواپیما‌ها را خود ایرباس تأمین کند و اقساط آن را طبق قرارداد هواپیمایی هما پرداخت کند. بعد از ورود ۱۶ فروند هواپیمای جدید ایرباس و ATR، به دلیل خروج ترامپ از برجام آن قرارداد‌ها با مشکل مواجه شد. تا این که در روز‌های اخیر ایرباس قراردادش را رسماً با ایران لغو کرد.

رئیس دولت تدبیر و امید گفت: بار توسعه فقط بر دوش دانشگاه نیست بلکه دولت‌ها هم باید زمینه آن را فراهم کنند؛ چه از نظر استقلال دانشگاه و آزادی استاد و دانشجو و چه فضای تعاملی که در ارتباطات خارجی شکل می‌گیرد و به ورود فناوری‌های نوین به کشور و آموزش و توسعه آن می‌انجامد.

در این دیدار استادان دانشگاه‌ها گزارشی از مسائل بنیادین دانشگاه و دیدگاه‌هایی درباره چالش‌های فعلی آموزش عالی و فرار مغز‌ها از اساتید گرفته تا دانشجویان بااستعداد و نگرانی‌های پیش رو بیان کردند.