غول پیکری که نازی‌ها را شکست داد

فرارو- به تازگی  تصاویری به مناسبت هشتادمین سالگرد ساخت "غول پیکر" اولین رایانه دیجیتالی جهان منتشر شده اند. مجموعه‌ای از تصاویری که پیش‌تر دیده نشده‌اند از شکستن کد مخفی رایانه که به شکست نازی‌ها کمک کرد منتشر شده اند.

به گزارش فرارو به نقل از دیلی میل، تصاویر آژانس اطلاعاتی ستاد ارتباطات دولت (GCHQ) یک سازمان اطلاعاتی و امنیتی با هدف شنود الکترونیک و تضمین اطلاعات به نیرو‌های مسلح بریتانیا و دولت بریتانیا "غول پیکر" را در حالت کار کامل نشان می‌دهد که توسط جاسوسان در بلچلی پارک* استفاده می‌شد و نقشی کلیدی در پایان دادن به جنگ جهانی دوم داشت.

"غول پیکر" (کلوسوس) نام مجموعه‌ای از رایانه‌ها به جای یک ماشین منفرد و به قدری موثر بود که تا دهه ۱۹۶۰ میلادی نیز توسط سرویس‌های امنیتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی کاملا مخفی نگه داشته شده بود. تصاویر تازه منتشر شده نشان می‌دهند که کار بر روی آن رایانه در حال انجام بوده و  نقشه‌هایی از عملکرد درونی آن و نامه‌ای حاوی اشاره به "دستورالعمل‌های نسبتا هشداردهنده آلمانی" که توسط رایانه رهگیری شده را نشان می‌دهند. غول پیکر در سال ۱۹۴۴ میلادی توسط مهندس "تامی فلاورز" برای رمزگشایی پیام‌های استراتژیک مهم بین ارشدترین ژنرال‌های آلمانی در اروپای تحت اشغال آن زمان توسط نازی‌ها ساخته شد.

این ماشین‌ها برای آماده سازی متفقین برای انجام عملیات روز "D" با تولید اطلاعاتی که هیتلر را فریب داد تا تصور کند که تهاجم متفقین از کاله و نه از نرماندی انجام خواهند شد نقش موثری ایفا کرد. پس از پایان جنگ هشت رایانه از ده رایانه آن مجموعه منهدم شدند و به فلاورز دستور داده شد که تمام اسناد مربوط به دستگاه‌ها را به ستاد ارتباطات دولت بریتانیا تحویل دهد. آن ستاد اعلام کرده که نوآوری‌های مرتبط با فناوری همواره در مرکز و دستور کار آن نهاد قرار داشته و "غول پیکر" نمادی بود که نشان می‌داد چگونه کارکنان آن مرکز در خط مقدم فناوری جدید قرار داشته اند حتی زمانی که نمی‌توانستند درباره آن به صورت علنی صحبت کنند.

خلاقیت، نبوغ و فداکاری‌ای که توسط تامی فلاورز و اعضای تیم اش برای ایمن نگهداشتن بریتانیا نشان داده شد در آن زمان نیز به اندازه امروز برای ستاد ارتباطات دولت بریتانیا امری حیاتی قلمداد می‌شد. انتشار این تصاویر پیدایش و عملکرد غول پیکر (کولوسوس) که بیش از ۲ متر ارتفاع داشت را به نمایش می‌گذارند. یکی از عکس‌های کمیاب نامه‌ای را نشان می‌دهد که پیشرفت کار انجام شده برای رمزگشایی ارتباطات بین مقام‌های ارشد نازی را پیگری می‌کند. در آن نامه پیشنهادی برای یک ماشین کاملا متفاوت ارائه شده و اشاره‌ای به ایده مهندس فلاورز صورت گرفته که در نهایت به ساخت غول پیکر منجر شد. بخش دیگری از نامه نشان می‌دهد که آن رایانه ارتباطات سطح بالایی از جمله دستورالعمل‌های نسبتا هشدار دهنده آلمان را رهگیری می‌کرد.

این تصاویر همراه با طرحی از ماشین آلات پیچیده و یک کلیپ صوتی از بازسازی غول پیکر در حال کار منتشر شده که اندازه و حجم عظیم آن را نشان می‌دهد. مهندسان و رمزشکنانی که بر روی ان رایانه کار کرده بودند سوگند یاد کرده بودند که کارشان را مخفی نگه دارند و بر خلاف ماشین معروف "بمبه" (Bombe) که رمز انیگما را شکست وجود کولوسوس تقریبا شش دهه از کتاب‌های تاریخ پنهان باقی ماند.

بیل مارشال مهندس سابق ستاد ارتباطات دولت بریتانیا می‌گوید: "در دهه ۱۹۶۰ میلادی به مدت یک سال بر روی غول پیکر به عنوان مهندس کار کردم. من به تازگی قانون اسرار رسمی را امضا کرده بودم و چیزی در مورد ستاد ارتباطات دولت بریتانیا نمی‌دانستم، اما کار جالبی به من پیشنهاد شد که فکر می‌کردم با پیام‌های یک اداره دولتی سروکار دارد. درباره دستگاهی که روی آن کار می‌کردم چیز زیادی به من گفته نشد و این که آن ماشین واقعا چگونه کار می‌کرد برای من ناشناخته بود. کار من این بود که در صورت لزوم صرفا با استفاده از چند نمودار مدار و بدون کتابچه راهنمای کاربر دقیق آن را تعمیر کنم. مدتی گذشت تا متوجه شدم که چندین سیستم و اطلاعات طراحی دقیق ظاهرا در پایان جنگ جهانی دوم نابود شده اند. من بسیار مفتخرم که با کولوسوس حتی در مدت زمانی کوتاه کار کردم".

"اندرو هربرت" رئیس هیئت امنای موزه ملی محاسبات بریتانیا می‌گوید: "کولوسوس شاید مهمترین دستگاه رمزشکن زمان جنگ بود، زیرا به متفقین این امکان را می‌داد که پیام‌های استراتژیک را که بین مقر اصلی آلمان در سراسر اروپا ارسال می‌شد بخوانند و متوجه شوند".

کولوسوس یا غول پیکر از منظر فنی ماشین پیشرو در زمینه تکامل رایانه‌های دیجیتال الکترونیکی مدرن بوده و بسیاری از افرادی که از آن ماشین در بلچلی پارک استفاده کردند به پیشگامان و رهبران مهم محاسبات بریتانیا در دهه‌های پس از جنگ تبدیل شدند. 

توسعه ماشین کولوسوس پیشرفت بزرگی در تلاش‌های رمزشکنانه بلچلی پارک بود که به متفقین کمک کرد تا یکی از پیچیده‌ترین رمز‌های جنگ جهانی دوم را بشکنند. نه تنها به لطف کولوسوس بلکه به لطف کار محاسباتی پیشگام پس از جنگ رمزشکنانی مانند آلن تورینگ، مکس نیومن، دونالد میچی و جک گود بلچلی پارک زادگاه محاسبات مدرن در نظر گرفته می‌شود.

*بلچلی پارک یک خانه و املاک ویلایی انگلیسی در بلچلی که در طول جنگ جهانی دوم به عنوان مرکز اصلی رمزشکنی توسط متفقین مورد استفاده قرار می‌گرفت.