شورش علیه رئیس؛ پشت پرده چیست؟

فوتبال ایران همچنان اخبار غافلگیرکننده‌ای برای مخاطبان دارد؛ بعد از حذف استقلال و پرسپولیس از آسیا و صعود بی‌دردسر تیم ملی ایران به رقابت‌های جام جهانی، به‌تازگی، اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال علیه رئیس، شهاب‌الدین عزیزی‌خادم، اقدام کرده و در نامه‌ای، خواستار تشکیل جلسه با او برای بررسی گزینه «عزل موقت» هستند. در واقع، چند نفر از اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال در تلاش هستند تا کمتر از یک هفته دیگر، رئیس فدراسیون فوتبال ایران را حتی اگر شده به‌طور موقت عزل کنند و کار را با گماشتن سرپرست بر این مسند ادامه دهند.

در این بین، اما اتفاقاتی رخ داده که نمی‌شود به‌سادگی از کنارش عبور کرد. هرچند درخواست هیئت‌رئیسه با استناد به بند‌های اساسنامه و قانونی است، ولی به نظر می‌رسد همه واقعیت‌ها در این مورد بیان نمی‌شود.

چرا می‌خواهند عزیزی‌خادم عزل شود؟

دلایل متعددی برای عزل عزیزی‌خادم برشمرده شده است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها ضعف در مدیریت عنوان شده، ولی به نظر می‌رسد موضوع فراتر از این حرف‌هاست و به نادیده گرفته‌شدن یا کمتر دیده‌شدن اعضای هیئت‌رئیسه برمی‌گردد. اعضای هیئت‌رئیسه از این شاکی هستند که چرا غلامرضا رفیعی، مشاور حقوقی فدراسیون فوتبال، همه‌کاره شده و بدون در جریان گذاشتن اعضای هیئت‌رئیسه، اقداماتی فردی انجام می‌دهد.

مهم‌ترین مسئله در این بین، اساسنامه فدراسیون فوتبال و مکاتبه غلامرضا رفیعی با فیفاست. مشاور حقوقی فدراسیون فوتبال از این گفته که این اساسنامه نیازی به تصویب‌شدن در مجلس ندارد و فیفا آن را پذیرفته و حتی تبریک گفته است. اعضای هیئت‌رئیسه، اما می‌گویند این اقدام خودسرانه بوده و ممکن است عواقبی برای فدراسیون فوتبال داشته باشد و مثل استقلال و پرسپولیس، منجر به کنار گذاشته‌شدن تیم ملی از رویداد‌های بین‌المللی ازجمله جام جهانی شود.

این موضوع تنها دلیل برای دلخوری از عزیزی‌خادم در نادیده‌گرفتن دیگر اعضای هیئت‌رئیسه نیست؛ چون به‌تازگی فایل صوتی‌ای از غلامرضا رفیعی در برنامه «مزدک میرزایی» منتشر شده که او به رئیس کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران مشاوره می‌دهد که رأی پرونده بازیکن گل‌گهر را ۳ بر صفر به سود استقلال اعلام کند و با قدرت پای این رأی بایستد. در این فایل، همچنین رفیعی از مسئولان کمیته انضباطی خواسته تقصیر فدراسیون فوتبال از‌جمله کمیته روابط بین‌الملل نادیده گرفته شود و در رأی نهایی اسمی از آن‌ها برده نشود. این صحبت‌ها به زعم اهالی فوتبال بیش از آنکه مشاوره باشد، حالت دستوری دارد و از این‌رو، عزیزی‌خادم و مشاور نزدیکش متهم به اعمال نفوذ در کمیته‌های انضباطی و اخلاق شده‌اند و عنوان شده بند بی‌طرفی در رأی این کمیته‌ها لحاظ نشده است.

در کنار این دو نکته، دو مورد دیگر هم از قدیم بوده که همچنان بحث‌برانگیز است؛ یکی داستان شفافیت مالی است و دیگری بحث پیچیده «خوبان عالم» و اعتقاد به رمالی در فدراسیون فوتبال. این موارد، «رو‌ترین» موضوعاتی است که اعضای هیئت‌رئیسه روی آن دست گذاشته و با استناد به همین موارد، خواستار تشکیل جلسه برای عزل موقت رئیس فدراسیون فوتبال هستند.

پشت پرده‌ای در کار است؟

ساده‌لوحانه است که پذیرفته شود اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال که تعدادی از آن‌ها تا دیروز یار غار عزیزی‌خادم بوده‌اند، یکباره چشمشان به روی واقعیت‌های موجود باز شده و خواستار شفافیت در امور مدیریتی فدراسیون فوتبال شده‌اند. در این بین به نظر می‌رسد به غیر از مواردی که رسیدگی به آن‌ها جای تأمل دارد، اعضای هیئت‌رئیسه هم دلگرم به جایی به غیر از بند‌های اساسنامه هستند. به عبارت ساده‌تر، شخصیت حقوقی فدراسیون فوتبال آن‌قدر سازوکار محکمی دارد که نشود به این سادگی و بدون حمایت از یکی، دو جای دیگر، آن را به چالش کشید و زیر سؤال برد.

همچنین، باید به مطالب هدفمندی که چند ماه است از سوی یک‌سری از سایت‌های خاص، علیه رئیس فدراسیون فوتبال نوشته می‌شود نیز رجوع کرد تا پی برد ممکن است اصلاح امور در فدراسیون بهانه و هدف اصلی حذف شهاب عزیزی‌خادم باشد. پس طبیعی است که این مورد هم نیاز به برنامه‌ریزی مدون و قبلی داشته باشد؛ امری که مشخصا یک‌شبه شکل نگرفته است.

نتیجه چه می‌شود؟

فعلا که روی کاغذ، اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال خبر از پیروزی می‌دهند. آن‌ها می‌گویند دو‌سوم اعضا رأی به عزل موقت عزیزی‌خادم خواهند داد و در ادامه، «درخواست عزل» با تشکیل مجمع فدراسیون فوتبال دوباره به رأی‌گیری گذاشته می‌شود. آنجاست که سرنوشت نهایی بقا یا عزل عزیزی‌خادم مشخص می‌شود. هرچند نزدیکان عزیزی‌خادم نیز می‌گویند این کار راه به جایی نمی‌برد و ضربه‌اش را فوتبال می‌خورد.

دغدغه اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال محترم است؛ آن‌ها خواستار شفافیت هستند و پای این اصول ایستاده‌اند. شفافیت موضوعی است که بودنش در هر نهادی مورد نیاز است. اگر این مطالبه از سوی اعضای هیئت‌رئیسه به‌درستی شکل گرفته و تحریک بیرونی در کار نباشد، آن را باید به فال نیک گرفت؛ اما اگر چنین چیزی خواست بیرونی و درخواستی خارج از هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال باشد، آن وقت باید منتظر عواقبی بود که ممکن است گریبان تیم ملی ایران را در یک سطح و فوتبال ملی را در سطحی دیگر بگیرد.

اینکه در روز‌هایی که تیم ملی ایران بدون دغدغه به جام جهانی رفته و دیگر تیم‌های ملی در بخش زنان و مردان، کارهایشان را طبق برنامه پیش می‌برند، نشان می‌دهد فدراسیون تا به الان در این زمینه کم‌کاری نکرده است، ولی اینکه در آستانه جام جهانی به ناگاه موضوع مهمی همچون عزل عزیزی‌خادم مطرح می‌شود، ممکن است تیم ملی را تحت تأثیر قرار دهد.

از آن گذشته، درباره اساسنامه، اگر اعضای هیئت‌رئیسه حرف مشاور حقوقی فدراسیون فوتبال را باور نکرده باشند و اساسنامه به تأیید نهایی نرسیده باشد، آن وقت برای اصلاح امور در این زمینه چه کار باید کرد و اصولا چه کسی باید موارد را پیگیری کند؟ طبق قرار قبلی، مجلس فقط تا ۱۰ اسفند فرصت تأیید اساسنامه جدید را دارد و بعد از آن، ممکن است همین اساسنامه که فعلا اعضای هیئت‌رئیسه با استناد به بند‌های مرتبط با آن، درخواست عزل رئیس فدراسیون را داده‌اند، روی هوا برود و کار به کمیته انتقالی کشیده شود.

مقابله با عدم شفافیت و ضعف مدیریت، دو موضوعی که اعضای هیئت‌رئیسه کنونی روی آن دست گذاشته‌اند، امری پسندیده است و امید می‌رود که از این به بعد هم نه درباره یک شخص خاص، بلکه درباره هر مدیر و نهادی، آن را در دستور کار قرار دهند؛ ولی زمان‌بندی تعدادی از این اعضا برای شورش علیه رئیس فدراسیون فوتبال، آن‌هم در فاصله‌ای که بحث حضور در جام جهانی مطرح و پرسش‌های اساسنامه هم بی پاسخ مانده است، کمی بحث‌برانگیز است. این‌ها همه با فرض پذیرش این موضوع است که تحریکی بیرونی صورت نگرفته باشد؛ چون اگر شایعه تحریک بیرون به واقعیت تبدیل شود، آن وقت به این سادگی‌ها نمی‌شود از عواقب کار در امان ماند.