فرارو- اوایل تیرماه بود که خبری منتشر شد مبنی بر اینکه به‌زودی صدور مجوز‌های شبکه نمایش خانگی در اختیار صداوسیما قرار می‌گیرد. این خبر دو هفته پس از اطلاعیه منتشرشده از سوی سازمان سینمایی رخ داد که اعلام کرده بود به دلیل حجم زیاد سریال‌های در حال تولید نمایش خانگی تا اطلاع ثانوی، مجوز تازه‌ای برای این مجموعه‌ها اعطا نخواهد شد.
به گزارش فرارو، یکی دو روز بعد هم مشخص شد این مسئله در پی دستور نهاد‌های بالادستی رخ داده و به آن چه از سوی ارشاد اعلام شده است، ربطی ندارد.
حدود یک سال است که سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا وابسته به سازمان صداوسیما) به طور جدی فعالیت و به صدور مجوز و نظارت بر پلتفرم‌های نمایش آنلاین ویدئو اقدام می‌کند. تا پیش از آن، سرویس‌های وی‌اودی به عنوان جزئی از «دفتر نمایش خانگی»، زیر نظر سازمان سینمایی (وابسته به وزارت ارشاد) شناخته می‌شدند.
این در حالی است که در چند ماه اخیر با نظارت صدا و سیما بر پلتفرم‌های پرطرفدار آنلاین، از طرفی سازمان سینمایی مأمور اعطای دو مجوز ساخت و نمایش به سریال‌های نمایش خانگی بود و از طرف دیگر پلتفرم‌های وی‌اودی که نمایش‌دهنده عمده این مجموعه‌ها هستند، زیر نظر سازمان صداوسیما فعالیت می‌کردند. به عبارت دیگر در عمل سریال‌ها باید از فیلتر‌های نظارتی این دو نهاد عبور می‌کردند. اما حالا با ادعایی که صدا و سیما درباره مسئولیت نظارت بر شبکه نمایش خانگی کرده است گویا قرار است تکلیف یک سره شود و صدا و سیما تنها متولی این حوزه شناخته شود.
در این باره محمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی تاکید کرده که براساس متون صریح قانونی مصوب نهاد‌های قانونگذار «صدور مجوز تولید و نمایش هرگونه محتوای سمعی و بصری» اعم از فیزیکی و مجازی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به این نکته هم اشاره کرد اگر خود صداوسیما بخواهد اثری را تولید کند که در سیما پخش نشود باید از ارشاد مجوز بگیرد.
طباطبایی‌نژاد همچنین در مصاحبه‌های اخیر خود بر غیرقانونی بودن فعالیت نظارتی ساترا در حوزه نمایش خانگی تاکید کرده و اجبار دریافت مجوز از ساترا را فاقد مبنای قانونی دانسته که به نظر او اگر این اصرار مبنای قانونی می‌داشت نمایندگان طرح برای تغییر قانون ارایه نمی‌دادند.
اشاره او به طرحی است که نمایندگان مجلس یازدهم به منظور ساماندهی حوزه انتشار محتوا صوت و تصویر ارائه کردند، چون از نظر آنها این محصولات بدون نظارت کافی در جامعه عرضه می‌شود. طبق این طرح صدور هر گونه مجوز نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختار‌های مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفت‌وگومحور و ترکیبی برعهده سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرد.
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی گفته «ما درباره قانون و صراحت‌های قانونی حرف زده و می‌زنیم نه درباره اجباری که از طرق گوناگون به وی‌اودی‌ها برای الزام دریافت مجوز از ساترا شده و می‌شود که هیچکدام مبنای قانونی ندارد. اگر مبنای قانونی داشت که تعدادی از نمایندگان طرح برای تغییر مسوولیت و اختیار دادن مجوز برای تولید و نمایش در شبکه خانگی ارایه نمی‌کردند.»
این در حالی است که در خبر‌ها آمده بود دست‌اندرکاران تولید مجموعه ترکیبی «همرفیق» به تهیه‌کنندگی و نویسندگی حسن خدادادی‌پور و کارگردانی شهاب حسینی که در تاریخ ۲۶ مرداد از شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی به صورت رسمی مجوز ساخت دریافت کرده است دوباره برای پخش این برنامه از طریق پلتفرم‌های وی اودی باید مجوز ساترا هم دریافت کند؛ به عبارت دیگر صدا وسیما برنامه‌سازان را اجبار کرده که علاوه بر مجوز سازمان سینمایی از آنها هم مجوز دریافت کنند.
مخالفت صریح طباطبایی‌نژاد با این امر پس از مدتی سکوت وزارت فرهنگ و ارشاد نشان می‌دهد این وزارتخانه تصمیم صدا و سیما را جدی گرفته و وارد عمل شده است. چنانچه وزارت ارشاد علاوه بر موضع گیری‌های صریح معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، به مخالفت با طرح ۲۶ نماینده مجلس نیز پرداخته است و علی اصغر کاراندیش معاون حقوقی و امور مجلس و استان‌های وزارت ارشاد طی نامه‌ای خطاب به معاون پارلمانی رییس‌جمهور، برمخالفت ارشاد با طرح ۲۶ نماینده مجلس برای نظارت صداوسیما بر شبکه نمایش خانگی و وی‌اودی‌ها تأکید کرده است. این نامه مشروح در ۶ صفحه و ۱۶ بند به تناقضات و تضاد‌های طرح مذکور با قوانین مرتبط با شرح وظایف ارشاد پرداخته است.
اما از منظر صدا و سیما نظارت این سازمان بر شبکه نمایش خانگی امری قانونی است. در آخرین اظهارنظرات این سازمان، روابط عمومی صدا و سیما در پی درج گزارشی در روزنامه اعتماد که تلویزیون را به سرپیچی از قانون متهم کرده بود به بخشنامه ۲۸ دی ۱۳۹۸ رئیس قوه قضائیه به مراجع قضایی سراسر کشور ارجاع داده است که در آن آمده است: «با عنایت به نظریه تفسیری مورخ ۱۰/۰۷/۱۳۷۹ شورای نگهبان ذیل اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی و ابلاغیه مقام معظم رهبری مدظله‌العالی مورخ ۲۲/۶/۱۳۹۴ خطاب به رئیس‌جمهور محترم، مبنی بر اینکه مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر در فضای مجازی و نظارت بر آن منحصرا برعهده سازمان صداوسیماست؛ ضروری است مراجع قضایی و ستادی قوه قضائیه هر گونه استعلام درباره صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی را از حیث پروانه فعالیت، مقررات و موضوعات مرتبط از سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی به عمل آورند. بدیهی است، هر گونه فعالیت در این زمینه بدون مجوز آن سازمان غیرمجاز است.»
همچنین این سازمان مدعی شده است: «ارزش چنین بخشنامه‌ای از منظر حقوقی، در برابر نامه‌ای که صرفا در آن قید شده باشد «احتراماً این گونه امور مرتبط به شورای عالی فضای مجازی است»؛ برای اهل فن محرز و مبرهن است؛ لذا از ورود به بحث در این باره پرهیز می‌کنیم.»
افزون بر این‌ها، در این جوابیه به رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۵/۱۱/۱۳۹۸ اشاره کرده است که در آن انتشار و پخش برنامه‌های صوتی و تصویری از طریق سیستم‌های فنی قابل انتشار فراگیر (همانند ماهواره، فرستنده، فیبر نوری و...) را برای مردم، در قالب امواج رادیویی و کابلی غیر از سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران خلاف اصل ۴۴ قانون اساسی توصیف کرده و در رای خود به خوبی به قوه مجریه تفهیم کرده است که درخواست‌هایش برای کسب مرجعیت در صدور پروانه ارائه خدمات صوتی و تصویری و ارائه خدمات پخش همگانی» وجاهت قانونی ندارد و با شکایت رسانه ملی، ابطال می‌شود.
سپس نتیجه گرفته است: «پس تا اینجا با استناد به قوانین بالادستی، همین طور قوانین عادی، آرا و بخشنامه‌ها مشخص شد که اولا ادعای وجود قانونی که رسانه ملی را از صدور مجوز برای صوت و تصویر فراگیر منع کند، ناصحیح است. چه آنکه در رای دیوان یا بخشنامه رییس قوه قضاییه تصریح شده که خود رسانه ملی مرجع صدور چنین مجوزی است.»
روابط عمومی صدا و سیما در این جوابیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برای ورود به عرصه تولیدات تصویری غیر از «سینما» ضعیف ارزیابی کرده است و شیوه مداخله وزارت ارشاد را موجب نابسامانی دانسته و آورده است: تاثیرات و پیامد‌های فرهنگی نامطلوب اعمال سلیقه‌های فراقانونی از سوی این وزارتخانه به وضوح در رعایت نشدن قوانین و هنجار‌های عمومی جامعه در محصولات مجوزدار این وزارتخانه مشهود است.
دعوای دو سازمان بر سر مسئولیت شبکه نمایش خانگی، اما هنوز سرانجامی نداشته و همچنان ادامه دارد، دعوایی که موجب برانگیختن جامعه هنری نیز شده و واکنش‌هایی را به دنبال داشته است.
واکنش هنرمندان به واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما
طرح موضوع واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما موجب واکنش‌های گسترده‌ای در میان هنرمندان شده است. آنها با حمایت از سازمان سینمایی علیه صدا و سیما موضع‌گیری کردند. در آخرین واکنش‌ها، هنرمندان متعددی همچون رضا کیانیان، نوید محمدزاده، محسن تنابنده و سعید روستایی با انتشار عکسی در پیج شخصی اینستاگرام خود به واگذاری مسئولیت شبکه نمایش خانگی از وزارت ارشاد به سازمان صدا و سیما انتقاد کردند. آنها با استوری کردن و یا انتشار پست‌هایی مربوط به بیانیه ۱۳ صنف سینمایی درباره واگذاری شبکه نمایش خانگی به تلویزیون، به این مسئله واکنش نشان دادند.
در این بیانیه که روز هفدهم شهریورماه از سوی ۱۳ صنف سینمایی با بیش از ۳۰۰۰ عضو علیه واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما صادر شده آمده است: «ما اعضای صنوف سینمای ایران که حرفه و معیشت خود و خانواده هایمان مستقیماً وابسته به تولید محصولات فرهنگی تصویری است، اعتراض شدید خود را نسبت به انتقال مسئولیت شبکه نمایش خانگی از سازمان سینمایی به صدا و سیما اعلام می‌داریم.»
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «بدیهی است که همه تولیدات در یک سطح و بری از کاستی و عیب نیستند، اما بدون شک و براساس تحلیل‌های تجربی / حرفه ای، عرصه رقابت و نیاز جامعه خود به خود استاندارد‌ها و کیفیت کار‌ها را بالا خواهد برد. در حالی که میتوان پیش بینی کرد که صدا وسیما با رقابت ناصحیح با این پدیده نو پا و شاید هم با قصد حذف رقیب، باعث از دست رفتن مخاطبین رسانه‌های داخلی شده و این عرصه را نیز در اختیار شبکه‌های ماهواره‌ای قرار خواهد داد. ما اصناف سینمائی از مسئولین و دلسوزان این عرصه می‌خواهیم که با جلوگیری از این اشتباه تاریخی، مخاطبان شبکه‌های داخلی را به سوی رسانه‌های خارجی سوق ندهند و به ایجاد بی ثباتی و فرار سرمایه گذاری مشروع از این حوزه فرهنگ و هنر دامن نزنند.»
پیش از این نیز انجمن فیلم‌نامه نویسان و کانون کارگردانان سینمای ایران در بیانیه‌هایی جداگانه درباره این مسئله ابراز نگرانی کردند و در خصوص کم‌رونق شدن بازار نمایش خانگی بر اثر نظارت سازمان صداوسیما هشدار دادند. همچنین فرشته طائرپور در یادداشتی با عنوان از سر درد و دادخواهی از محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی درخواست کرده بود سینمای ایران را از دست اقدامات غیرقانونی رسانه ملی نجات دهد و برای برخورد با بی‌قانونی‌ها، بدحسابی‌ها، زیاده‌خواهی‌ها و انحصارطلبی‌های تحمیلی این سازمان، تدبیری در قوه مقننه بیندیشید.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
