آمریکایِ عهد شکن و بدقولِ ترامپ

فرارو- شلومو بن عامی* در وبگاه تحلیلی پراجکت سیندیکیت نوشت: تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا مبنی بر عقب نشینی نیرو‌های آمریکایی از سوریه که راه را برای حمله ترکیه به کرد‌های سوری هموار ساخت، بی وجدانیِ آشکار آمریکا و خیانت آشکار این کشور به یک متحد راهبردی را به نمایش گذاشت. چنین خیانت‌هایی از دولت‌های فاشیستی و یا رژیم‌های دیکتاتوری انتظار می‌رود. با این حال، امروز این ایالات متحده آمریکا با موقعیت رهبری در جهان (و کشوری که پیشگامِ به اصطلاح آرمان‌ها و ایده آل‌های جهانی می‌باشد) است که خود را به مثابه امپراطوریِ غیرقابل اعتماد در دنیا معرفی کرده است.

به گزارش فرارو، اقدام ترامپ در رها کردن کرد‌ها که وفادارترین و موثرترین متحدان آمریکا در جنگ بر علیه داعش بوده اند و تا همین اواخر، پایگاه‌های نظامی مشترک با سربازان آمریکایی داشتند، آخرین مورد از لیست بلندبالای خیانت‌ها و پیمان شکنی‌های مرگبارِ دولت او محسوب می‌شود. وی روند عهد شکنی دولت خود را با خارج کردن آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس آغاز کرد. او با این حرکت، به نحو بی شرمانه‌ای منافع سرمایه داران با نفوذ را بر منافع جامعه بشری ترجیح داد.

ترامپ همچنین از توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام خارج شد و بار دیگر (علی رغم پایبندی ایران به الزاماتِ برجام)، تحریم‌ها بر علیه تهران را بازگرداند. حتی متحدان اروپاییِ آمریکا هم از پیمان شکنی دولت ترامپ در امان نبوده اند. وی بار‌ها به متحدان عضو ناتویِ آمریکا حمله کرده و آن‌ها را مجازات کرده است. در حال حاضر، دولت ترامپ تحریم‌های تجاری به ارزش ۷.۵ میلیارد دلار به کالا‌های کشور‌های عضو اتحادیه اروپا اعمال کرده است. ترامپ اخیرا با غرور گفته است: بدون شک، آمریکا پیروزِ جنگ تجاری با اتحادیه اروپا خواهد بود.

اروپا همچنین از اقدام ترامپ در خیانت به کرد‌ها آسیب می‌بیند. اگر در ناآرامی‌های جاری، هزاران زندانی داعشی که در اسارتِ نیرو‌های دموکراتیک سوریه (SDF) هستند فرصتی برای فرار بیابند و از زندان بگریزند (کما اینکه شماری از زندانیان داعشی این فرصت را یافته و فرار کرده اند)، متحدان اروپاییِ آمریکا قطعا از این موضوع آسیب خواهند دید. با این حال، ترامپ چندان در این خصوص نگران نیست. وی اخیرا در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی، به صورت خیلی عادی گفته است: "خوب آن‌ها (زندانیان داعشی) قصد دارند وارد اروپا شوند، اروپا جایی است که آن‌ها می‌خواهند به آن بروند. آن‌ها می‌خواهند به خانه‌های خود بازگردند".

دیگر شکی در بی اعتباری و غیرقابل اعتماد بودن آمریکا چه به عنوان رهبری جهانی و چه به عنوان یک متحد یا شریک وجود ندارد. در این راستا، کشور‌ها در حال تغییر رویکرد خود نسبت به آمریکا هستند. به عنوان مثال، هند پس از یک دهه روابط جدی و عمیق با آمریکا، به دنبال برقراری پیوند‌های نزدیک با روسیه و چین است (شایان ذکر است که کرد‌ها تلاش کرده اند تا با روسیه به توافق برسند. امری که بدون شک موجب افزایش نفوذ منطقه‌ای کرملین خواهد شد).

اضافه بر این، متحدان آمریکا در منطقه شرق آسیا، در حال بررسی گزینه‌های خود برای کاستن از تهدیدِ کره شمالی هستند. موضوعی که ظاهرا ترامپ علاقه خود در پرداختن به آن را از دست داده است. ترامپ به آزمایش‌های مکرر موشک‌های بالستیک کوتاه بردِ کره شمالی که تهدیدی برای سئول و توکیو، و نه نیویورک و واشنگتن هستند، بی اعتنایی کرده است. او گفته: "شخصا" از این آزمایش ها، آزرده خاطر نشده است.

در حال حاضر، کره جنوبی تلاش می‌کند تا با کره شمالی آشتی کند. در مقابل، ژاپن بودجه دفاعی خود را تا حد بی سابقه‌ای افزایش داده است. تایوان نیز به نحو روزافزونی به آشتی با چین گرایش پیدا کرده است (این موضوع یک رای عدم اعتماد دیگر به آمریکا و سیاست‌های آن است).

عربستان سعودی نیز در حال وفق دادن خود با پیمان شکنی‌های ترامپ است. به دنبال حمله ماه گذشته انصارالله یمن به تاسیسات نفتی آرامکو، ترامپ از اقدام نظامی با هدف حمایت از عربستان خبر داد. با این حال، عربستان سعودی به خوبی می‌داند که نباید روی وفاداری و اعتبار ایالات متحده آمریکا حساب باز کند.

عقب نشینی نیرو‌های آمریکایی از سوریه اندکی پس از آن انجام شد که این کشور عملیات‌های فرماندهی و کنترل نیروی هوایی خود را به خارج از منطقه خلیج فارس منتقل کرد (برای تقریبا ۴ دهه این عملیات‌ها در منطقه خلیج فارس برقرار بودند). این حرکتِ آمریکا، انتظار‌ها مبنی بر خروج بیشتر و کامل ترِ نیرو‌های آمریکایی از منطقه خاورمیانه را بیش از پیش تقویت می‌کند. این تحرکات آمریکا موجب شده تا واشنگتن نتواند به اقدام ایران در سرنگون ساختن پهپاد ۱۵۰ میلیون دلاری آمریکا نیز واکنشی نشان دهد.

در شرایط فعلی، اینگونه به نظر می‌رسد که برقراری مجدد روابط حسنه میان ایران و عربستان سعودی (که می‌تواند مادر همه انقلاب‌های دیپلماتیک در منطقه باشد)، در آینده‌ای نزدیک محقق شود. دیگر کشور‌های منطقه خلیج فارس نیز به احتمال زیاد به هرگونه توافق احتمالی میان ایران و عربستان خواهند پیوست.

خودِ آمریکا هم از کشاندن ایران به میز مذاکره ناامید است. به طور حتم، ترامپ هرگونه توافق هسته‌ای جدید با ایران را حتی اگر تغییر اندکی نسبت به توافق اوباما با ایران دربرداشته باشد، به عنوان یک پیروزی برای خود عَلَم خواهد کرد. نمونه این موضوع را می‌توانیم در توافق سه جانبه آمریکا-مکزیک-کانادا مشاهده کنیم که ابتکار ترامپ در ایجاد تغییر در آن، کمکی به بهبودِ توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی نکرد. شاید ترامپ خود را استادِ "هنر معامله" بداند با این حال، در مقایسه با ایرانی ها، وی یک مذاکره کننده مبتدی است.

موضع و رویکرد منطقه‌ای ایران، بیش از همه تحت تاثیر این واقعیت قرار دارد که اسرائیل (به عنوان متحد آمریکا که شاید کم تحمل‌ترین کشور در مواجهه با خیانت احتمالی از جانب واشنگتن باشد)، کاملا در چنبره کنترل ترامپ قرار دارد. در این راستا، ترامپ از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل حمایت می‌کند و پشتیبانی خود از مذاکرات و گفتگو‌ها برای انعقاد یک توافق رسمیِ دفاعی میان آمریکا و اسرائیل را اعلام کرده است. با این حال، اگر ایران تصمیم بگیرد به حملات مکرر اسرائیل به مواضع نظامی خود در عراق و سوریه واکنش نشان دهد، هیچ ضمانتی دال بر اینکه آمریکا در کنار اسرائیل بماند وجود ندارد. گذشته از همه این ها، همچون کردها، اسرائیل هرگز به آمریکا در نرماندی کمک نکرده است! (این موضوع ظاهرا پیش شرط لازم برای وفاداری آمریکا در تعامل با دیگر کشور‌ها است. ترامپ اخیرا در بیانیه‌ای گفته است کرد‌ها به آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم کمکی نکرده اند!). با این حال، رئیس جمهور آمریکا به این نکته اشاره نکرده که پدرِ خود او به آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم کمکی نکرد. وی در آن دوره، به خدمت سربازی هم نرفت. پسران او نیز در جریان جنگ ویتنام از رفتن به خدمت سربازی خودداری کردند.

در مورد ترکیه، ترامپ تهدید کرده اگر این کشور در جنگ بر علیه کرد‌ها کاری انجام دهد که وی آن را خارج از چهارچوب و محدودیت‌ها ارزیابی کند، واشنگتن اقتصاد ترکیه را نابود و محو خواهد کرد. ترامپ سپس نامه‌ای عجیب و غریب به رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه ارسال کرد و از وی خواست تا انسان کله شقی نباشد. با این حال، نکته‌ای که در این میان مطرح می‌شود این است: چرا باید اردوغان به سخنان و تهدید‌های ترامپ گوش دهد؟ مگر غیر از این است که اردوغان به رغم مخالفت و اعتراض ترامپ، سامانه اس ۴۰۰ را از روسیه خریداری کرد ولی مجازات نشد؟ آیا ترامپ پیشتر جایزه اردوغان را با نشان دادن چراغ سبز به وی جهت کشتار کرد‌های شمال سوریه نداده است؟ چندان شگفت آور نیست که بنا بر برخی گزارش ها، اردوغان نامه ترامپ را مستقیما داخل سطل زباله انداخته است.

تئودور روزولت رئیس جمهور سابق آمریکا به سیاست سازانِ عرصه سیاست خارجی توصیه می‌کرد: به نرمی سخن بگویند و چماقی بزرگ به دست بگیرید. اینطور به نظر می‌رسد که ترامپ بر عکس این قاعده رفتار می‌کند. اضافه بر این، جهل وی نسبت به تاریخ و جغرافیای سیاسی، اعتقاد کورکورانه و اشتباهش نسبت به خرد و آگاهی شخصی اش، بی اعتنایی او به افرادی که در حلقه مورد اعتمادش حضور ندارند، و تهدیدِ جهانی که چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا حامل آن است، حد و اندازه ندارد.