ابراهیم گلستان سکوت را شکست

 
ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلمساز سرشناس ایرانی پس از سی سال سکوت، بالاخره با درخواست عباس میلانی رئيس بخش مطالعات ايرانی دانشگاه استنفورد برای شرکت در یک جلسه پرسش و پاسخ موافقت کرد.

گلستان که برای شرکت در این جلسه از محل اقامتش شهر ساسکس در انگلستان، راهی "سالن کابرلی آديتوريم" دانشگاه استنفورد در "پاولو آلتو" در نزديکی شهر سن‌فرانسيسکو شده بود، پیش از آغاز این جلسه جنجالی، صدابرداری از اين جلسه را قدغن اعلام کرده‌بود.

میلانی که پس از سال‌ها موفق به کسب اجازه از این نویسنده 85ساله ایرانی، برای حضور در این جلسه شده‌بود، در آغاز این برنامه گلستان را همسنگ آندره مالرو، نویسنده و متفکر برجسته فرانسوی، دانسته بود که که هرگونه تعريف منصفانه از شخصيت هنری او می‌تواند گزافه‌گويی قلمداد شود.

رئيس بخش مطالعات ايرانی دانشگاه استنفورد در ادامه معرفی ابراهیم گلستان، شرح مفصلی از سوابق سیاسی و ادبی او ارائه داده و فعالیت‌های او را در زمره آثار ماندگار تاریخ قرن بیستم هنر ایران دانسته‌است. 

نامه به سیمین دانشور درباره جلال
در ادامه این جلسه پرسش و پاسخ، ابراهیم گلستان با ابراز فروتنی نسبت به تمجیدهای میلانی، به نخستین پرسش او درباره جلال آل احمد پاسخ گفت.

گلستان دراین خصوص، به نامه 130صفحه‌ای‌اش به سیمین دانشور اشاره کرد و برخلاف نظر عباس میلانی که آن را بررسی کاملی از جلال آل‌احمد دانست، نامه به سیمین را نامه‌ای که "درباره شرايط مملکت بود... درباره پيدايش ايده‌های نوين... و دروغ‌هايی که در نتيجه موجب زوال وانحطاط اين ايده‌ها شد. شرايطی که سال‌ها پيش از مصدق و پيش از وقوع انقلاب وجود داشت. نامه درباره سقوط جنبش ترقي‌خواهی در ايران بود..." معرفی کرد. 

اسرار دره جنی
موضوع بعدی جلسه دانشگاه استنفورد، فیلم پیشگویانه گلستان "اسرار گنج دره جنی" بود. که گلستان درباره این فیلم نیز توضیح داد: "حالا بعد از سی سال همه می‌گويند که آن موقع بهتر از حالا بود... ولی واقعيت اين است که آن زمان، يعنی زمان گذشته، غلط بود، اشتباه بود، شاه هم اين را می‌دانست ولی من در آن زمان می‌خواستم آن شرايط را نشان بدهم. من قلبم به درد می‌آمد از آن‌چه مي‌ديدم...» 

گلستان و فروغ
گلستان در پاسخ به این سؤال میلانی که «شما مشکل اصلی رژيم را در چه ديديد که منتظر اين تغييرات بوديد؟» گفت: «الان دراين سالن اغلب ما ايرانی هستيم و من مي دانم برخی از اين حرف ها می تواند برايمان آزاردهنده باشد. مشکل اصلی آن رژيم همان مشکل اصلی يک ملت است.»

اما بخش جذاب این جلسه گفت‌وگو، با پرسش از سکوت طولانی گلستان در مورد رابطه‌اش با فروغ فرخزاد شکل گرفت. پرسشی که با طفره آگاهانه ابراهیم گلستان مواجه شد.
ابراهيم گلستان گفت: «سکوتی درکار نيست. ما اول بايد بدانيم درباره چه و چرا در مورد يک موضوعی صحبت مي‌کنيم. فروغ کارمند استوديوی من بود و ما با هم همکاری‌های مستمری داشته‌ايم. می‌خواهيد درباره آن صحبت کنم؟»

گلستان در پاسخ به اصرار میلانی، با لحنی طنزآلود جواب داد: «چرا از من درباره مهدی اخوان ثالث سئوال نمی‌کنيد؟ او هم شاعر بود.»
اما در نهایت، گوشه ای از ناگفته های خود درباره فروغ را بازگو کرد: «او زن شاد و خوشحالی بود. اما بسياری از جمله اعضای خانواده او درباره او چيزهايی می گويند بدون اينکه بدانند او چه کسی است. خيلی از کسانی که اشعار او را خوانده اند اصلا مفهوم اشعار او را نمی فهمند و اين را من بر اساس واقعيت می‌گويم.» 

یادآور می شود که ابراهیم گلستان متولد ۲۲ مهر ۱۳۰۱ در شیراز، داستان‌نویس و فیلم‌سازصاحب سبک ایرانی است.

گلستان  در سال ۱۳۲۶ کتاب اول خود را که مجموعه داستانی با نام «به دزدی رفته‌ها» بود، منتشر کرد.

وی بعد از سال ۱۳۳۶، استودیوی سینمایی خود با نام «استودیو گلستان» را تأسیس کرد و تعدادی فیلم مستند برای یکی از سازمانهای شرکت نفت ساخت؛ که از آن میان می‌توان به «آتش» و «موج ومرجان و خارا» اشاره کرد.

گلستان کارگردان دو فیلم داستانی با نام‌های «خشت و آینه» (۱۳۴۴) و «اسرار گنج درهٔ جنی» (۱۳۵۰) نیز هست. 

وی از سال ۱۹۷۵ در شهر ساسکس در انگلستان زندگی می‌کند. 

گفتنی است گلستان دو فرزند با نام‌های کاوه و لیلی دارد؛ کاوه گلستان عکاس خبری ایرانی، در ماموریتی در سال ۲۰۰۳ به همراه گروه خبری بی‌بی‌سی در عراق بر اثر انفجار مین کشته شد.