رمزگشایی از ابعاد پیچیده خیانت زناشویی در تهران؛ زن و شوهرها چرا خیانت می‌کنند؟

سروان لیلا حیدری*؛ اداره برآورد اجتماعی و افکارسنجی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ در پژوهشی به «بررسی وضعیت استفاده از فضای مجازی و تأثیر آن بر خیانت زناشویی در شهر تهران» پرداخته است.

این تحقیق که به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و مصاحبه با دستگیرشدگان و مطالعه پرونده‌های ایشان در پلیس فتای فرماندهی انتظامی تهران بزرگ انجام شده است، ابتدا به پیدایش فضای مجازی و میزان تأثیر آن بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد می‌پردازد و معتقد است فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی را ایجاد کرده که افراد می‌توانند از فاصله‌های دور در دنیای واقعی از این طریق با هم ارتباط برقرار کنند؛ از آنجا که از زمان ورود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به زندگی شهروندان تهرانی تا به امروز با وجود همه محاسنی که با خود به ارمغان آورده است، دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی را نیز برای خانواده‌ها و فراتر از آن سطح جامعه به وجود آورده است. فضای مجازی و آسیب‌های اجتماعی آن موضوعی اساسی است که در همه جوامع موضوعیت داشته و به جوامع، اقلیت‌ها و گروه‌های سنی خاص محدود نمی‌شود.

در این پژوهش به دنبال رابطه علت و معلولی میان وضعیت استفاده از فضای مجازی و تأثیر آن بر خیانت زناشویی در زندگی هستیم و مورد مطالعه نیز در شهر تهران است؛ شهری که به واسطه طیف‌های مختلف اجتماعی و سطح سواد اجتماعی و رسانه‌ای، می‌تواند در معرض آسیب‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی باشد. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند زمینه‌ساز افزایش خیانت زناشویی و کاهش روابط زوجین شوند. با توجه به اینکه نداشتن سواد رسانه‌ای و غرق‌شدن در فضای مجازی می‌تواند فرد را از زندگی شخصی و خصوصی خود دور کرده و وارد ورطه هلاک و خیانت کند، این پژوهش در تلاش است با یافتن عوامل زمینه‌ساز خیانت در زندگی زناشویی، ردپای فضای مجازی را یافته و بر اساس آن راه‌حل‌هایی ارائه کند.

بر این اساس، در این پژوهش خیانت بیشتر در افرادی دیده می‌شود که علایق جنسی شدیدتری دارند، ارزش‌های جنسی سهل‌گیرانه‌تری اتخاذ می‌کنند و رضایت کمتری از شریک زندگی خود دارند و روابط اجتماعی مشترک کمتری با همسر خود برقرار می‌کنند.

سردی روابط، سردشدن نسبت به یکدیگر، اعتماد به نفس پایین و خودانگاره منفی نسبت به خود، داشتن اختلالات و مشکلات روان‌شناختی، انتقام‌گرفتن، برآورده‌نشدن نیاز‌های جنسی، هیجان‌خواهی، علل اقتصادی و کنجکاوی از جمله عوامل مهم و مؤثر بر خیانت زناشویی و به تبع آن، گرایش زوجین به استفاده از فضای مجازی است.

نارضایتی از زندگی زناشویی، طلاق، پایین‌بودن سن ازدواج، وضعیت شغلی نامناسب، درآمد پایین، پایین‌بودن تحصیلات، فقدان عقاید مذهبی و ویژگی‌های روانی و شخصیتی از جمله عوامل زمینه‌ساز خیانت در زندگی زناشویی است که در این پژوهش نیز مطالعه شده است. در این راستا، درباره بررسی تأثیر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بر ارتباط همسران آمده است: ایجاد پیوند‌های مجاری و قطع پیوند‌های حقیقی، بی‌توجهی به نیاز‌های عاطفی و روانی زوجین، کاستن از فرصت گفتگو و اعتمادآفرینی، شکل‌گیری روابط نامشروع و رواج بی‌وفایی‌ها از جمله این موارد است.

در این پژوهش هر کدام از عوامل خیانت زناشویی و شاخص‌ها و مؤلفه‌های مهم بررسی شده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که برای مقابله با ناامنی در مسائل خانوادگی باید اولویت خانواده‌ها بر روابط مبتنی بر واقعیت، مهرورزی، عاطفه و عشق استوار باشد و فضای مجازی به عنوان مکمل فضای حقیقی در این زمینه قرار گیرد.

اگر ارتباطات مجازی نقش مکمل داشته باشند، مفیدتر به نظر می‌رسند و بهتر می‌توانند نقش تکمیل‌کنندگی را در امنیت خانواده‌ها ایفا کنند. همچنین هنگامی که به دلایلی نتوانند افراد خانواده دور هم باشند، فضای مجازی می‌تواند با امکانات و داشتن بستری مناسب، عواطف خانوادگی و عشق بین افراد خانواده را محکم‌تر به نمایش درآورد. همواره باید روابط حقیقی خانواده را در نظر گرفت و در جهت میل به آن حرکت کرد و جایگزینی برای آن نباید انتخاب کرد و نباید به جایگزین نامناسبی اجازه داد به جای رابطه حقیقی بنشیند.

*کارشناس اداره برآورد اجتماعی و افکارسنجی معاونت اجتماعی پلیس تهران

منبع: روزنامه شرق