نقش لابی‌های پشت‌پرده در تشدید تنش‌های آمریکا و ایران

فرارو- برخی از مقامات فعلی آمریکا که از تشدید فشار‌ها بر جمهوری اسلامی ایران سرسختانه حمایت می‌کنند، از گروه‌های لابی‌گری مخالف ایران مبالغ هنگفتی دریافت کرده بودند.

به گزارش فرارو، در پی اعزام نیرو‌ها و تجهیزات نظامی جدید آمریکایی به خلیج فارس و همچنین لغو معافیت‌های فروش نفت ایران به هشت کشور، تنش‌ها میان تهران و واشنگتن به مرحله حساسی رسیده است. ناظران و تحلیلگران مسائل سیاسی نگران هستند که یک سوء محاسبه، درگیری میان دو طرف را شعله‌ور کند. 

در حالی که برخی اعضای کنگره آمریکا، خصوصا دمکرات‌ها، برای جلوگیری از نزاع احتمالی تلاش می‌کنند، برخی اعضای دیگر به دولت دونالد ترامپ فشار می‌آورند که سیاست سختگیرانه در برابر ایران را حفظ کند. دولت ترامپ، برای ارضای این محافل، حضور نظامی آمریکا در منطقه را افزایش می‌دهد. جدیدترین گزارش‌ها از آمریکا، حاکی از آن است که پنتاگون روز پنج‌شنبه طرحی به کاخ سفید می‌دهد که متضمن اعزام بیش از ۱۰ هزار سرباز دیگر آمریکایی و نیز ارسال برخی تجهیزات نظامی نظیر سامانه‌های موشکی پاتریوت به خلیج فارس است.

به موازات این تحرکات، لحن برخی نمایندگان کنگره هم تندتر شده است. سناتور تام کاتن، اخیرا در گفتگویی با شبکه «پی‌بی‌اس» مدعی شد که آمریکا می‌تواند جنگ احتمالی با ایران را با دو ضربه تمام کند؛ «ضربه اول و ضربه آخر.» علاوه بر این، روز دوشنبه، سناتور لیندسی گراهام، خواستار این شد که اگر ایران یا نایبان آن به آمریکا یا متحدانش در منطقه آسیب بزند، آمریکا «به طور نظامی و به شکل سهمگین پاسخ دهد.»

در ماه‌های اخیر ایران به تمام مفاد توافق هسته‌ای پایبند بوده و منافع آمریکایی در منطقه هم به شکل جدی از ناحیه ایران تهدید نشده است. پس دلیل این همه سختگیری بر ایران چیست؟ کارشناسان برای سختگیری‌های بی‌سابقه دولت ترامپ بر جمهوری اسلامی دلایل متعددی را می‌شمارند. اما به یک مورد کمتر اشاره می‌کنند و آن لابی‌های پشت پرده علیه ایران در واشنگتن است. وبگاه «اوپن سیکرتس» که معمولا اطلاعاتی درباره گروه‌های لابی‌گری ارائه می‌کند، در گزارشی به نقش پول‌های لابی‌گری در تشدید خصومت آمریکا با ایران پرداخت. به گفته این وبگاه، ده‌ها مقام حکومتی، از کنگره تا کاخ سفید، از یک شبکه گسترده گروه‌های ذینفع، کمیته‌های سیاسی، لابی‌گران خارجی و اهداکنندگان ثروتمند کمک‌های مالی دریافت کرده‌اند تا علیه ایران سختگیری کنند.

یکی از افرادی که در تنش‌های فعلی ایران و آمریکا به طور پیوسته نام او به عنوان تشدیدکننده تنش‌ها مطرح می‌شود، جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، است. بولتون دو مجموعه لابی‌گری به نام «کمیته اقدام سیاسی» (PAC) معروف به «بولتون پک» و «بولتون سوپر پک» دارد که ظاهرا پس از استخدام بولتون در دولت ترامپ تا اطلاع ثانوی تعلیق شده‌اند. اوپن‌سیکرتس می‌گوید این دو مجموعه بولتون، سازوکار مالی مرکزی یک شبکه اعمال نفوذ گسترده است. پس از تاسیس مجموعه‌های یادشده در سال ۲۰۱۳، حامیان مالی بزرگ، که دیدگاه سختگیرانه مشابه بولتون دارند، به کمیته‌های تازه تاسیس کمک کردند. در یک دوره پنج‌ساله منتهی به استخدام بولتون در ۲۰۱۸، کمیته‌های بولتون بیش از ۲۴ میلیون دلار کمک مالی جمع کردند. اغلب این کمک‌ها از جانب کسانی ارائه شده‌اند که با تلاش‌های دولت باراک اوباما، برای حل و فصل دیپلماتیک مشکلات با ایران مخالف بودند. حامی اصلی بولتون، رابرت مرسر، میلیارد آمریکایی، است که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا حامی اصلی دونالد ترامپ هم بود. در دوره‌های انتخاباتی ۲۰۱۴، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ مرسر پنج میلیون دلار به سوپرپک بولتون کمک کرد که این مقدار معادل یک چهارم کل دریافتی‌های سوپرپک بولتون است. مرسر، در انتخابات ۲۰۱۶ به یک موسسه غیرانتفاعی سری کمک مالی کرد تا در ایالت‌هایی که مشخص نیست چه کسی پیروز می‌شود، علیه مسلمانان تبلیغ کند.

حامی دیگر بولتون، برنی مارکوس، از بنیانگذاران شرکت خرده فروشی «هوم دیپو»، و منتقد سرسخت دیپلماسی هسته‌ای با ایران است. در طول فعالیت سوپرپک بولتون، مارکوس به آن ۵۳۰ هزار دلار کمک کرده است. مارکوس، علنا از به کارگیری دیپلماسی با ایران انتقاد کرده است. او در سال ۲۰۱۵ طی گفتگویی با فاکس بیزنس گفت: «زمانی که شما با شیطان دادوستد می‌کنید، در یک دردسر عمیق گرفتار می‎شوید، و من فکر می‌کنم ایران، شیطان است.»

مارکوس، به اندیشکده «بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها» (FDD) هم ۳.۵ میلیون دلار کمک کرده است. اندیشکده‌ای که با توافق هسته‌ای ایران مخالفت کرد و در سال ۲۰۱۷ به کاخ سفید یادداشتی حاوی دستورالعملی برای ایجاد ناآرامی در ایران و نهایتا براندازی نظام آن ارسال کرده بود. بولتون، ریچارد گولدبرگ، مشاور ارشد این اندیشکده، را به عنوان دستیار خود در امور ایران، در شورای امنیت ملی استخدام کرد.

روابط بولتون با تندرو‌ها به کمیته‌های خود محدود نمی‌شود. شلدون ادلسون، میلیاردر متنفذ یهودی که حامی بزرگ ترامپ است، شخصا نزد ترامپ لابی کرد تا بولتون را به عنوان معاون وزیر خارجه استخدام کند. این لابی‌گری شکست خورد تا بولتون به مقام مهمتری برسد. بولتون نهایتا به عنوان مشاور امنیت ملی به کاخ سفید پیوست. ادلسون، از کارزار‌های عمومی علیه ژنرال اچ آر مک مستر، مشاور پیشین امنیت ملی ترامپ، حمایت کرد و مدعی شد که مک مستر ضداسرائیل است تا بدین گونه جا را برای بولتون خالی کند. ادلسون حامی عمده سایر گروه‌های لابی‌گری ضدایرانی هم هست. او از سال ۲۰۰۷ به کمیته امور عمومی اسرائیل و آمریکا (ایپک) ۱.۰۴ میلیون دلار و بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ به اندیشکده دفاع از مکراسی‌ها ۱.۵ میلیون دلار کمک مالی کرد. بولتون و ادلسون دیدگاه‌های مشابهی دارند. در سال ۲۰۱۳، ادلسون پیشنهاد داده بود که به عنوان هشدار به ایران، آمریکا یک بمب هسته‌ای در بیابان ایران بیندازد تا ایران بدین نحو برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد. در سال ۲۰۱۵، بولتون طی یادداشتی در روزنامه نیویورک‌تایمز پیشنهاد داد که آمریکا برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران، به آن حملات نظامی پیشگیرانه انجام دهد.

سناتور تام کاتن، یکی دیگر از سیاستمداران آمریکایی است که به شدت با جمهوری اسلامی ایران مخالفت می‌کند. او در کنار بولتون از تشدید تنش‌ها با ایران حمایت می‌کند. به گفته اوپن‌سیکرتس، کاتن هزاران دلار از ادلسون و پنج هزار دلار از کمیته اقدام سیاسی بولتون در سال ۲۰۱۴ گرفته بود. به طور کلی، ۲۸ سناتور فعلی و ۹ نماینده در کمیته‌های فرعی مجلس نمایندگان آمریکا در دوره انتخابات از کمیته بولتون مبالغ قابل‌توجهی دریافت کرده بودند.

علاوه بر این‌ها باید به لابی‌گری‌های مجاهدین خلق (منافقین) هم اشاره کرد. بولتون ۱۸۰ هزار دلار از مجاهدین خلق در ازای سخنرانی در مراسم‌های آنان گرفته است و در یکی از این سخنرانی‌ها گفته بود که در سال ۲۰۱۹ نظام ایران برانداخته خواهد شد. تعدادی از مقامات سابق و فعلی آمریکا هم در سخنرانی‌های گروه مزبور شرکت کرده و حتی برخی از سناتور‌های فعلی مانند کاتن، در سال ۲۰۱۷ برای بررسی وضعیت اعضای "منافقین" به آلبانی سفر کرده‌اند.