سامانه نیما یقه می‌گیرد

از رسانه‌ها اسم تقابل بانک مرکزی و اسدالله عسگراولادی را به دعوای سلطان صادرات و پلیس ارزی گذاشته‌اند؛ دعوایی که هنوز هم با اظهار نظر رئیس بانک مرکزی و عسگراولادی علیه همدیگر ادامه دارد، اما ماجرا از کجا شروع شد؟ چند وقت پیش اسدالله عسگراولادی که رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین است، در مصاحبه‌ای با گلایه از سیاست‌های بانک مرکزی و سامانه نیما گفت: «صادرکنندگان در شرایط فعلی مشکلات بسیاری برای صادرات کالا و بازگشت ارز حاصل از صادرات دارند و نمی‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما برگردانند؛ زیرا طرف خارجی سامانه نیما را نمی‌شناسند. بانک مرکزی دقیقا به صادرکنندگان بگوید که سامانه نیما چیست و یک صادرکننده باید چطور با آن کار کند، دو ماه است که برای نخستین‌بار بعد از ۶۴ سال صادرات خود را تعطیل کرده‌ام.»

به گزارش شهروند، این حرف‌ها باعث شد که بانک مرکزی اطلاعیه افشاگرانه‌ای علیه عسگراولادی منتشر کند. در این اطلاعیه آمده بود: «او تا آبان ماه امسال، ١٦,٦‌میلیون یورو ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور وارد نکرده است. برخی آقایان شفاف و صادقانه با مردم صحبت نمی‌کنند و این‌که تمایلی ندارند در فضای شفاف فعالیت کنند و طی سالیان طولانی در اتاق‌های بسته حوزه تجارت خارجی کشور را قبضه کرده‌اند و صرفا منافع شخصی و گروهی خود را می‌بینند، بدانند که مردم کاملا آگاه و هوشیار هستند و صادقانه به مردم بگویند «نیما» سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موجب می‌شود کار‌های پنهان ما بر ملا شود».

در بخش دیگری از این اطلاعیه هم آمده بود: «جای تاسف است هر وقت در کشور در جهت شفافیت اقدامی می‌شود، فشار‌ها و هجمه‌های زیادی با بهانه‌های به‌ظاهر موجه صورت می‌گیرد. شرایط تحریم نباید موجب بی‌نظمی و عدم شفافیت لازم شود؛ برعکس در زمان تحریم باید نظم، حساب‌وکتاب و شفافیت‌های سیستمی قابل کنترل افزایش یابد. سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) صرفا به منظور ثبت شفاف اطلاعات و بازاری است که بدون هیچ‌گونه محدودیت و سقفی امکان ثبت اطلاعات و قیمت خرید و فروش ارز در این سامانه براساس نرخ توافقی بین صادرکننده و واردکننده وجود دارد. برخی آقایان شفاف و صادقانه با مردم صحبت نمی‌کنند و این‌که تمایلی ندارند در فضای شفاف فعالیت کنند و طی سالیان طولانی در اتاق‌های بسته حوزه تجارت خارجی کشور را قبضه کرده‌اند و صرفا منافع شخصی و گروهی خود را می‌بینند، بدانند که مردم کاملا آگاه و هوشیار هستند. صادقانه به مردم بگویند نیما موجب می‌شود کار‌های پنهان ما برملا شود.»

طبیعی بود که عسگراولادی در مقابل این اطلاعیه افشاگرانه ساکت نماند پس همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، او در گفتگو با یکی از سایت‌ها گفت: «بنده سه ماه است که صادرات را تعطیل کرده‌ام و از طرفی تنها با یک شرکتی که دارم، بیش از یک‌میلیون یورو صادرات نداشته‌ام که آن هم هنوز سررسیدش نشده است. این‌ها دروغ می‌گویند، چه‌کارش کنم؟ بانک مرکزی می‌خواهد با این حرف‌ها سربه‌سر من بگذارد.»

او دوباره از خیر حمله به سامانه نیما نگذشت و گفت: «ببینید الان وقتی صادرات داریم (صادرات خشکبار) طرف خریدار (خارجی) به بنده می‌گوید یک بانک معرفی کن تا پول را واریز کنم. من هم می‌گویم نیما واریز کنید. خب در مقابل طرف خارجی می‌گوید نیما را نمی‌توانم واریز کنم. چقدر باید بگویم خارجی‌ها نیما را نمی‌شناسند. حتی اگر اسمی از نیما ببریم، حساب‌هایمان را می‌بندند؛ زیرا تحریم هستیم. با این شرایط پیش‌بینی می‌کنم که صادرات کمتر شود، هر چند برای صادرات خشکبار در شرایط فعلی کار بسیار سخت شده است و به همین دلیل سه ماه است که صادرات خشکبار را تعطیل کرده‌ام.»

همه علیه شفافیت
جدا از این‌که عسگراولادی در مورد صادراتش چقدر شفافیت داشته و چقدر تخلف از او سر زده، دعوای بین عسگراولادی و بانک مرکزی بر سر سامانه نیما یک بحث کارشناسی می‌طلبد. مهدی تقوی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه در گفتگو با «شهروند» در جواب این‌که بالاخره سامانه نیما خوب است یا بد می‌گوید: «به نظر من استدلال بانک مرکزی درست است. آقای عسگراولادی نباید از زیر بار پرداخت مالیات و عوارض صادراتش شانه خالی کند و با غوغاکردن علیه سامانه نیما سعی کند این مسائل را به حاشیه ببرد.»

او ادامه می‌دهد: «این سامانه باعث شده که شفافیت مالی صادر و واردکننده‌ها بیشتر شود؛ کاری که همه کشور‌های جهان انجام می‌دهند و ما باید با دقت بیشتری انجام بدهیم، چون پای ارز دولتی در میان است و فاصله ارز دولتی با ارز موجود در بازار آزاد خیلی زیاد است و اگر شفافیت و نظارت نباشد، این اختلاف می‌تواند فساد‌های زیادی به وجود بیاورد همان طور که آورده و اقتصاد ما را گرفتار انواع و اقسام مشکلات کرده است.»

تقوی ادامه می‌دهد: «الان سامانه نیما یقه بعضی‌ها را گرفته است و این باعث عصبانیت آن‌ها شده، پیشنهاد من این است که آقای عسگراولادی پیشنهاد کنند که چه سازوکاری می‌تواند شفافیت ایجاد کند و مشکلات مد نظر ایشان را هم نداشته باشد نه این‌که صرفا این سامانه را بکوبند و در مقابل شفافیت تا این حد مقاومت نشان بدهند.»