شهریاری با بیان اینکه طلاق توافقی چهارمین دادخواست قضائی محسوب می‌شود، گفت: در رتبه بعدی مطالبه مهریه، مطالبه خسارت و الزام به تمکین وجود دارد. درخواست اجرای حل اختلاف مربوط به کارگر و کارفرما، طلاق به درخواست زوجه و الزام به تنظیم سند به‌ترتیب رتبه‌های هشتم تا دهم این فهرست را به خود اختصاص داده‌اند، در زمینه افزایش یا کاهش مطالبه مهریه در کشور تا پایان سال ۹۶ در مقایسه با سال گذشته کاهش را شاهد بوده‌ایم، اما امسال و با توجه به مشکلات و نوسانات اقتصادی اخیر شاهد افزایش محکومان ناشی از ناتوانی در پرداخت مهریه بوده‌ایم.
سرقت مستوجب تعزیر، ضرب‌وجرح عمدی و توهین به اشخاص عادی، ایراد صدمه بدنی ناشی از تصادفات بدنی، تهدید و تخریب، کلاهبرداری، رانندگی بدون مجوز، خیانت در امانت و نگهداری و مالکیت مواد مخدر، عنوان اتهامی در کشور در سال 96 هستند. این اطلاعات را حجت‌الاسلام حمید شهریاری، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، در جمع خبرنگاران اعلام کرد.
به گزارش شرق، شهریاری در حالی این آمار را اعلام می‌کند که به گفته او روند ۱۰ عنوان اتهامی تغییری نسبت به سال ۹۵ نداشته است.
او همچنین درباره ۱۰ خواسته قضائی اول کشور هم گفت: مطالبه وجه بابت امور مختلف، مطالبه وجه چک و اعسار از محکوم به سه درخواست قضائی اول در کشور محسوب می‌شوند.
شهریاری با بیان اینکه طلاق توافقی چهارمین دادخواست قضائی محسوب می‌شود، گفت: در رتبه بعدی مطالبه مهریه، مطالبه خسارت و الزام به تمکین وجود دارد. درخواست اجرای حل اختلاف مربوط به کارگر و کارفرما، طلاق به درخواست زوجه و الزام به تنظیم سند به‌ترتیب رتبه‌های هشتم تا دهم این فهرست را به خود اختصاص داده‌اند، در زمینه افزایش یا کاهش مطالبه مهریه در کشور تا پایان سال ۹۶ در مقایسه با سال گذشته کاهش را شاهد بوده‌ایم، اما امسال و با توجه به مشکلات و نوسانات اقتصادی اخیر شاهد افزایش محکومان ناشی از ناتوانی در پرداخت مهریه بوده‌ایم.
به گفته کارشناسان حوزه جرم‌شناسی در هر بخش از جهان، با توجه موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی، جرائم شکل می‌گیرند و ارتکابشان هم از هم پیشی می‌گیرد، ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست.
حمید طاهری، جرم‌‌شناس و دانشجوی دکترای جرم‌شناسی، دراین‌باره می‌گوید: در افغانستان، به‌دلیل کوهستانی‌بودن و خشک‌بودن، قاچاق و کارتل مواد مخدر و کاشت خشخاش در صدر قرار دارد، بعد به‌دلیل شرایط اقتصادی سرقت و قتل در رده‌های بعدی قرار می‌گیرد. در ایران هم این مسئله منطقه‌به‌منطقه متفاوت است؛ مثلا در شهرهای کوهستانی جرائمی مثل قتل اول است؛ برای مثال همان‌طورکه در ایلام و کرمانشاه خودکشی در رده اول قرار دارد، دیگرکشی نیز بیشترین آمار را دارد. آمار زد و خورد نیز در این مناطق بیش از مناطق دیگر ایران است.
او در ادامه می‌افزاید: مطابق آمار ارائه‌شده در سال 94، 50 درصد اتهامات کشوری که بیشترین عناوین اتهامی را به خود اختصاص داده‌اند، به ترتیب سرقت مستوجب تعزیر با 12.80 درصد، ضرب‌وجرح عمدی با 9 درصد، توهین به اشخاص عادی با 6.43 درصد، ایراد صدمه بدنی غیرعمدی با 5.11 درصد، تهدید با 4.97 درصد، تخریب با 3.44 درصد، کلاهبرداری با 3.25 درصد، خیانت در امانت با 2.66 درصد و نگهداری و مالکیت مواد مخدر با 2.64 درصد بوده است. مطالبه وجه بابت امور مختلف، مطالبه وجه بابت چک، طلاق توافقی، مطالبه مهریه، مطالبه نفقه، طلاق به درخواست زوجه و الزام به تمکین از جمله 50 دعاوی اول کشور هستند.
او در پاسخ به این سؤال که دلیل بالابودن آمار سرقت چیست گفت: هرقدر شرایط اقتصادی مردم بالا و پایین می‌شود، آمار سرقت نیز بالا می‌رود. در 10 سال گذشته که مردم ایران در فشار تحریم‌ها بودند و بحران اقتصادی را حس کردند، این آمار بالاتر رفت. حدود دو سال پس از توافق هسته‌ای که چشم‌انداز بهبود وضعیت اقتصادی ایجاد شده بود، با اینکه هنوز سرقت در صدر بود، میزانش کاهش یافته بود؛ اما در شش، هفت ماه گذشته که وضعیت معیشتی مردم افت شدیدی پیدا کرده، آمار سرقت نیز افزایش چشمگیری داشته است. ما در یک پژوهش در محلات دارای آسیب به این نتیجه رسیدیم که میزان سرقت موبایل و کیف‌قاپی در شش ماه گذشته رشد 17 درصدی داشته است.
این کارشناس حقوقی همچنین دلیل بالابودن جرائم ارتکابی مواد مخدر را همان دلیلی می‌داند که ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام می‌کند. طاهری می‌گوید: هم‌مرزبودن با افغانستان برای اینکه ایران یکی از شاهراه‌های خروج مواد مخدر باشد، کافی است. همچنین بالابودن نرخ بی‌کاری در ایران باعث می‌شود آمار اعتیاد و روی‌آوردن به خرده‌فروشی مواد مخدر بالا باشد. ارتکاب جرم در کشورها ابعاد جامعه‌شناختی نیز دارد. نوع فرهنگ و لایه‌های شکل‌گرفته در هر جامعه‌ای می‌تواند مسیر و نوع جرائم ارتکابی را تغییر دهد.
دکتر سعید اسلامی، جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، درباره نقش فرهنگ و جرائم ارتکابی می‌گوید: در آمریکا حمل اسلحه آزاد است و این کشور یکی از کشورهایی است که بیشترین آمار سرقت و قتل با اسلحه را دارد. در هفته گذشته پلیسی در آمریکا وارد خانه‌اش می‌شود و می‌بیند مردی در اتاق نشیمن او ایستاده و به او شلیک می‌کند، بعد از دقایقی متوجه می‌شود خودش به‌اشتباه وارد خانه فردی دیگر شده است. این نشان می‌دهد مردم آمریکا نوع استفاده‌کردنشان از اسلحه با واکنش آنی گره خورده و یاد گرفته‌اند برای هر دفاعی از سلاح استفاده کنند. در ایران، به‌عنوان جامعه‌ای که آن را مردسالار می‌شناسیم، قتل‌های متعصبانه ناشی از روابط نامشروع آمارش بالا می‌رود. به‌دلیل همسایگی با کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان مصرف مواد مخدر بالا می‌رود و در واقع ما حتی در جرائم ارتکابی نیز فرهنگ کشورهای همسایه را می‌گیریم.
اسلامی اضافه می‌کند: درحال‌حاضر مهریه تأمین‌کننده و اهرم فشاری برای زنان است. مردان تصور می‌کنند مهریه را کی داده و کی گرفته و زنان هم فکر می‌کنند مهریه می‌تواند آینده‌شان را تأمین کند. زنان برای تبختر و فرهنگ مصرف‌گرایی رواج‌یافته، مهریه بالا می‌خواهند و مردان هم برای همین مصرف‌گرایی نهادینه و پزدادن به‌واسطه اینکه بگویند ما افراد باجرئتی هستیم، مهریه‌هایی را به دختران وعده می‌دهند که از پرداخت یک‌دهم آن هم عاجز هستند، همین باعث می‌شود میزان زندانی‌های مهریه به‌قدری بالا برود که اعلام کنند دیگر جا برای زندانیان مهریه نداریم. همین نگاه‌هایی که من از آنها به‌عنوان خرده‌فرهنگ تعبیر می‌کنم، باعث می‌شود آمار زندانیان مهریه بالا برود.
او همچنین دلایل بالابودن جرائم ناشی از زد و خورد را مرتبط به فرهنگی می‌داند که می‌گوید مرد نباید کم بیاورد. اسلامی تأکید می‌کند: ما از گفتن ببخشید عاجز هستیم، وقتی این اتفاق می‌افتد، طبیعتا درگیری هم پیش می‌آید. شما فرض کنید در یک بزرگراه وقتی کسی خلاف جلوی ماشین شما می‌پیچد، اگر اعتراض کنید، طعنه درشتی هم خواهد زد، اگر شما تحمل نکنید، ممکن است کار به جاهای باریک بکشد.
کلا ما ایرانی‌ها سختمان است عذرخواهی کنیم؛ این مسئله در میان مدیرانمان هم رواج دارد، مثلا شهردار سابق تهران هرگز حاضر نشد به‌خاطر ماجرای پلاسکو از کسی عذرخواهی کند، معذرت‌خواهی چقدر خوب و تأثیرگذار است و به جایش قلدری و گردن‌کشی را ارزش می‌دانند. چاقوکشی بر سر یک ساندویچ و به‌خاطرش زندان‌رفتن ارزش می‌شود و آن‌وقت همان اتفاق خنده‌داری می‌افتد که امروز در حوزه جرائم کشور می‌بینیم.
