تقوا؛ هویت واقعی انسان

ایکنا نوشت:

جلسه اخلاق آیت‌الله کاظم صدیقی ۲۳ مرداد، در مسجد جامع ازگل برگزار شد. صدیقی در آغاز این جلسه با قرائت آیه «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ: اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفريديم و شما را ملت ملت و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناسايى متقابل حاصل كنيد در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست بى‏‌ترديد خداوند داناى آگاه است»(حجرات، ۱۳). گفت: در این آیه کریمه پروردگار عزیز در مقام لغو امتیازات موهومی است که بشر در طول تاریخ عمرش را در مسیر کسب آن گذرانده است و به خاطر همین توهمات و تخیلات به جان هم افتاده‌اند، قتل و غارت‌‌ها کرده‌اند و بی‌رحمی‌ها و قساوت‌ها اعمال کرده‌اند و از درجه انسانیت سقوط کرده‌اند. خداوند در این این آیه می‌فرماید زن بودن، مرد بودن و از نژاد خاصی بودن، گوهر انسان را تشکیل نمی‌دهد بلکه گوهر، حقیقت و هویت انسان را تقوا تشکیل می‌دهد. اگر کسی می‌خواهد پیش خدا ارزش پیدا کند، باید به چیزی که خدا را راضی کرده و انسان را به او نزدیک می‌کند، بپردازد و خود را در آن مسیر قرار دهد.

صدیقی افزود: در ارتباط با تقوا علمای ما و بزرگان و بالاتر از ایشان، امامان(ع)، پیامبر(ص) و قرآن ما، سفارشات خود را در سطح وسیعی اعلان فرموده‌اند و یکی از وظایف خطبای جمعه این است که در خطبه نماز جمعه از مستمعین و نمازگزاران بخواهند که رعایت تقوا را بکنند. در قرآن مسئله تقوا فراوان مطرح شده است و بنده چند حدیث در این رابطه نوشته‌ام که می‌خوانم باشد که مفید واقع شود.

وی ادامه داد: تقوا نگه داری نفس از عذاب الهی است و پوشش و لباسی است، مانند لباس آتش نشانان که بتوانند درون آتش بروند و سالم باز گردند، ما نیز لباسی لازم داریم که تا غرایزی که در این دنیا آتش جهنم است و ما با این غرایز زندگی می‌کنیم، سالم از این آتش عبور کنیم. روایتی را امام(ره) در کتاب آداب‌الصلاة نقل می‌کنند که انبیا(ع) می‌گویند: ما از آتش عبور کردیم ولی این آتش برای ما خاموش بود و ما را نسوزاند. علت اینکه آتش غضب، شهوت انبیا و اولیا را نمی‌سوزاند به این علت است که ایشان لباسی به نام تقوا دارند که می‌توانند وارد آتش شوند و نسوزند.
امام جمعه موقت تهران تصریح کرد: از همین جهت است که قرآن کریم از تقوا به لباس تعبیر کرده است و فرموده است « وَلِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِكَ خَيْرٌ: و[لى] بهترين جامه [لباس] تقوا است» (اعراف، ۲۶) هر کسی در زندگی پرهیز از گناهان، دوری از رذایل اخلاقی، بخل، حسد، تکبر، حرص، کینه مومن، سوظن، غیبت، مسخره‌کردن این و آن و عیب‌جویی داشت، لباس تقوا به تن دارد. چه چیزی باعث می‌شود که ما در مجلسی که غیبت است و یا دروغ شرکت نکنیم؟ چه باعث می‌شود که انسان در برابر حرف درشت یک فرد نادان، عصبی و مریض تحمل کند و جفای او را با وفا مقابله کرده و بدی را با خوبی جواب دهد؟ چه باعث می‌شود که فرد منصب حرام قبول نکند؟ برای رسیدن به منصب پول بیت‌المال استفاده نکند؟ منشا همه این‌ها تقواست.

وی با بیان اینکه تقوا منبعی در جان انسان است که او را کنترل می‌کند، گفت: تمام این رذایل اخلاقی و گناهان، چه کبیره و چه صغیره، همه اینها محصول بی‌تقوایی است. برای حرکت یک ماشین ما باید مجهز به ترمز باشیم. در مسیر زندگی که هم یخ بندان و سرازیری وجود دارد و باید تقوا داشت. ما با غرایزی که داریم، در مسیری شیب حرکت می‌کنیم و اگر تقوا داشتیم، می‌توانیم با احتیاط برویم و سقوط نکنیم و به موقع به مقصد برسیم، اما اگر ترمز تقوا نبود. غرایز لجام‌گسیخته است و ما را به قعر آتش جهنم می‌کشاند.

صدیقی ادامه داد: دی حدیثی دیگر پیامبر(ص) فرمود ای مردم خداوند مسلما عار جاهلیت را که تفاخر به پدرانشان بود، برای شما برد، مردم در زندگی دو گروه و دسته هستند، گروهی که انسان‌هایی هستند که اهل خدمت به دیگران، با ایمان، تصدیق به آخرت و تقوا داشته باشد. در این روایت مسئله نیکی به مردم و خصلت نیکوکاری توام با صفت تقوا آمده است. انسان باید در نیکوکاری خسته نشود. کسی که یک بار خوبی کند نیکوکار نیست. این روایت می‌گوید فرد باید همیشه گره‌گشایی و حمایت از مظلوم داشته باشد و بر دل‌های مجروح فقرا، مریضان مرهم باشد.

وی افزود: پیامبر در این حدیث می‌گوید که فرد باید با تقوا باشد که نور و باوری در وجود اوست و رفاقتی با خداست که هر گاه موقعیت گناه پیش بیاید مقابله می‌کند و این شجاعت در حضور جبهه جنگ با گناه انسان را متقی می‌کند. نیکوکار متقی کسی است که نزد خداوند کریم است و پیش خدا آبرو پیدا می‌کند.

صدیقی با بیان اینکه در ادامه روایت پیامبر در مقابل نیکوکار فاجران را گذاشته است، گفت: این افراد به جای توجه به دیگران به خود توجه می‌کند و بر مرکب هوای نفس سوار شده است و کسی نمی‌تواند او را کنترل کند و هیچ خط قرمزی ندارد. همچنین در برابر تقی، شقی است. کسی که تقوا دارد، مورد احترام است، اما در مقابل کسی است که در اثر فجور شقی شده است. اشقیا بی‌سعادت هستند و دنیا و آخرت را نخواهند داشت. فاجر شقی، مورد اهانت پیش خداوند است. اگر انسان از چشم خدا بیفتد، خداوند او را مورد اهانت قرار داده و برای همیشه مورد لعنت قرار می‌دهد. کسی که اعتبار و آبروی خود را پیش خدا برد، باعث می‌شود نگاه رحمت خدا را از دست بدهد و برای همیشه در گودال‌های جهنم سقوط کند.