چند اقدام مهم برای پیشگیری از مرگ خاموش

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران توصیه‌ها و هشدارهای مهمی را برای پیشگیری از گازگرفتگی به ویژه در فصل سرما ارائه کرد.

به گزارش ایسنا، سید جلال ملکی، با اشاره به ورود موج سرما به کشور که از هفته گذشته آغاز شده است، گفت: به طور طبیعی با سرد شدن هوا میزان استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز افزایش می‌یابد، از این رو لازم است که شهروندان نسبت به نحوه صحیح استفاده از این وسایل و همچنین علائم و نشانه‌های مسمومیت اطلاع کافی داشته باشند. از سوی دیگر عاملی که باید مورد توجه قرار گیرد، بازدیدهای دوره‌ای از تجهیزات گازسوز و گرمایشی‌است؛ چرا که آمارها نشان می‌دهد عمده حوادث گازگرفتگی مدتی بعد از نصب وسایل گازسوز رخ داده است.

آنفلوانزا یا گازگرفتگی
وی با بیان اینکه ابتدا لازم است شهروندان علائم مسمومیت با گاز منوکسیدکربن را بدانند، گفت: علایم مسمومیت با منواکسید کربن می‌تواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماری‌های مختلف دیده می‌شود. متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به علائم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می‌کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده‌اند و تمایل به استراحت و خوابیدن پیدا می‌کنند که همین تمایل گاه منجر به خواب همیشگی آنان شده یا سبب عوارض جبران ناپذیری در بدن‌شان می‌شود.

وی با بیان اینکه ابتلای تمام افراد خانواده به علایمی شبیه به آنفلوآنزا از نشانه‌های انتشار گاز سمی منوکسید کربن در فضا است، گفت:  سردرد،  ضعف جسمانی،  سرگیجه و بی‌قراری، تهوع و استفراغ، خمیازه کشیدن بیش از حد و کاهش دید از علایم عمومی مسمومیت‌ها است. علاوه بر آن داشتن حالت خواب آلودگی شدید، کسلی، خستگی و کاهش قدرت عضلانی از جمله علایم اولیه مسمومیت در افراد به شمار می‌رود و بهتر است چنانچه افراد در این مرحله متوجه چنین علایمی شدند، با خارج شدن از فضای آلوده یا خارج کردن هوای آلوده از فضا و جلوگیری از انتشار گاز از پیشرفت مسمومیت پیشگیری کنند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با بیان اینکه حداکثر میزان مجاز منوکسیدکربن در یک فضا ۹پی‌پی‌ام است، اظهار کرد:‌ افزایش غلظت منوکسید کربن در فضا می‌تواند منجر به بروز علائم مسمومیت و در نهات مرگ انسان شود.

دودکش‌ها مهم‌ترین عامل گازگرفتگی
ملکی با بیان اینکه بر اساس آنالیز حوادث گازگرفتگی می‌توان گفت که دودکش‌ها سهم زیادی در افزایش ماموریت قاتل خاموش داشته‌اند، گفت: اولین نکته ضرورت نصب دودکش برای تمامی وسایل گازسوز اعم از بخاری، آبگرمکن، پکیج و ... است و به هیچ عنوان استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به ویژه در خانه و فضای بسته توصیه نمی‌شود.

وی با بیان اینکه باید از نصب آبگرمکن گازی در اتاقی که به طور معمول در آن هوا جریان ندارد، خودداری شود، افزود: سوختن آبگرمکن‌ باعث کمبود اکسیژن می‌شود و می‌تواند خفگی ایجادکند. باید بازشوی نزدیک آبگرمکن گازی را کمی باز گذاشت تا در موقع کارکردن به ویژه هنگام استفاده از حمام، هوا به خوبی به آن برسد. به این نکته نیز باید توجه داشت که نصب هرگونه وسیله گازسوز در حمام مغایر اصولی ایمنی بوده و ممنوع است.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران مسدود شدن دودکش را یکی از دلایل  سوخت ناقص وسایل گازسوز و انتشار گازهای خطرناک و مسموم کننده در فضا دانست و گفت: قبل از نصب بخاری یا آبگرمکن باید مسیر دودکش بررسی و از باز بودن آن اطمینان حاصل شود. همچنین همواره باید محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز بازرسی و از محکم بودن آن مطمئن شد.

به گفته وی، هر چند وقت یکبار باید کلاهک دودکش‌های وسایل گازسوز بازرسی و چنانچه کلاهک آن افتاده باشد، در محل خود نصب شود، چرا که کلاهک علاوه بر اینکه از نفوذ باران و برف و افتادن سایر اشیاء و ورود پرندگان بداخل دودکش جلوگیری می‌کند، در منظم سوختن وسیله گازسوز نیز موثرند. انتهای دودکش‌های توی کار نیز باید حداقل یک متر از سطح پشت بام بالاتر باشد.

وی با بیان اینکه لازم است که هوای کافی برای سوختن گاز به بخاری گازسوز برسد، گفت: وجود روزنه در زیر درها برای این منظور مفید خواهد بود، بنابراین به هیچ‌هنوان نباید روزنه زیر درها را مسدود کرد. همچنین در صورتی که سوختن بخاری ناقص باشد یا شعله آن به رنگ آبی نسوزد، باید آن را جدی گرفت، زیرا ممکن است این نقص ناشی از نرسیدن هوای کافی به بخاری باشد.

دودکش را در آب نیاندازید
ملکی ضمن رد تصور غلطی که درمورد فروکردن دودکش بخاری در ظرف آب وجود دارد، گفت: برخی تصور می‌کنند که اگر انتهای دودکش بخاری را در ظرف آب قرار دهند اثرات سمی آن کم می شود، در حالی که در این حالت به هیچ عنوان محصولات حاصل از احتراق نه جذب آب شده و نه در آن حل می‌شوند و با این عمل محصولات احتراق شامل co و co۲ یا از طریق بخاری یا از طریق دودکش در محیط پخش می‌شوند که این عمل بسیار خطرناک‌تر است. برخی دیگر نیز روی چراغ‌های خوراک‌پزی و گازهای شعله‌دار آجر یا سنگ قرار می‌دهند که این اقدام نیز بی‌فایده است و از اثرات گاز منوکسید کربن کم نمی‌کند.

مراقب شیلنگ‌های گاز باشید
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران شیلنگ‌های وسایل گازسوز را نیز عامل مهمی دانست و ادامه داد:‌برخی از گازگرفتگی‌ها به دلیل مسمومیت با گاز شهری است و علاوه بر آن نشت گاز می‌تواند منجر به انفجار در محیط نیز شود،  به همین دلیل برای اتصال اجاق گاز و بخاری به سیستم لوله کشی باید از شیلنگ‌های لاستیکی تقویت شده که مخصوص گاز ساخته شده و دارای استاندارد هستند، استفاده شود. طول شیلنگ گاز نباید حداکثر از ۱۲۰ سانتی متر بیشتر شود و استفاده از شیلنگ‌های بلند برای رساندن گاز به نقاط مختلف منزل بسیار خطرناک است و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

وی افزود: برای محکم کردن شیلنگ‌های گاز باید از بست‌های فلزی مناسب استفاده شود و شیلنگ‌های لاستیکی را هر چند وقت یکبار بازرسی کرد تا در صورت مشاهده عیب و نقص و فرسودگی بلافاصله تعویض شود.

دودکش آکاردئونی ممنوع!
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران درباره اقدام برخی از شهروندان در استفاده از لوله‌های آکاردئونی به جای دودکش اظهار کرد: این امر به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، لوله‌های آکاردئونی برای تهویه هوا و هود کاربرد دارد و با توجه به اینکه بدنه این نوع دودکش‌ها استحکام کافی ندارند، با گذشت زمان بر اثر حرارت و رطوبت احتمال سوراخ شدنشان وجود دارد، از سوی دیگر به علت نبود نر و مادگی در این نوع دودکش‌ها، احتمال آب‌بندی شدن در محل اتصال را بطور کامل نداشته و در این شرایط محصولات احتراق به محیط بازخواهد گشت.

ملکی افزود: از سوی دیگر به‌دلیل نوع ساختار، این نوع از دودکش‌ها با گذشت زمان شکل اولیه خود را از دست داده و به حالت آویزان درمی‌آیند و وزن خود لوله آکاردئونی نیز می‌تواند در درازمدت باعث خارج شدن آن از محل اتصال به دهانه دودکش‌های دیواری و بازگشت محصولات احتراق به محیط شود.

ملکی در پاسخ به اینکه آیا خروج لوله‌های دودکش از پنجره یا دیواره‌های جانبی شیوه درستی است یا خیر، اظهارکرد: استفاده از دودکش‌هایی که از پنجره‌ها و دیواره‌های جانبی ساختمان‌ها خارج می‌شود غیر اصولی و غیر استاندارد است و کارایی لازم را در تهویه محصولات احتراق را ندارد و به همین دلیل باید از استفاده از آنها اجتناب شود ولی در صورت لزوم و به طور موقت با رعایت یکسری شرایط امکان پذیر است.

وی، ایجاد روزنه ثابت برای تهویه مناسب هوا را یکی از این شرایط ضروری دانست و افزود:‌با توجه به افزایش طول افقی لوله‌های دودکش برای هر یک متر، باید حدود سه متر لوله دودکش بصورت عمودی و با شیب مثبت در نظر گرفته شود. همچنین لوله‌های دودکش باید به‌طور مناسب عایق بندی شوند و تمامی ضوابط مربوط به نصب دودکش‌ها نیز در آن رعایت شود.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرتهران اضافه کرد: با رعایت چنین شرایطی در صورت روشن بودن وسیله گازسوز، دودکش باید داغ باشد تا از خروج محصولات احتراق اطمینان حاصل شود. در صورت داغ نشدن دودکش باید بخاری جمع آوری و تا نصب دودکش استاندارد از وسایل گرمایشی دیگر (مثل بخاری برقی) استفاده شود.

دردسرهای شومینه
ملکی درباره اینکه آیا استفاده از شومینه برای گرمایش یک خانه مناسب است یا خیر، تصریح کرد:‌ با توجه به اینکه  عمل احتراق در شومینه در محیط باز صورت گرفته و محفظه پوشیده‌ای برای آن وجود ندارد، بنابراین بدیهی‌است که انتشار محصولات احتراق شامل گازهای co و co۲ در مقایسه با سایر وسایل گاز سوز با محفظه، بسیار بیشتر است. از سوی دیگر به علت وجود دریچه مسدود کننده دودکش‌ برای تنظیم دستی آن، احتمال وقوع خطا و اشتباه در دودکش شومینه‌ها زیاد و خطر آفرین است.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرتهران افزود: از سوی دیگر به علت اتلاف انرژی حرارتی بسیار زیاد در مقایسه با دیگر وسایل حرارتی گازسوز، استفاده از شومینه برای گرمایش خانه توصیه نمی‌شود. ضمن اینکه درصورت احتمال بازیگوشی کودکان این وسیله می‌تواند سبب بروز آتش‌سوزی شود. بنابراین بهتر است این وسیله تنها از نظر تزئینی آن مورد استفاده قرار گرفته یا زمان استفاده از آن کوتاه باشد.   

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران بر ضرورت استفاده از توان وسایل نقلیه گازسوز متناسب با فضای محیط تاکید کرد و افزود: وسایل گازسوز با ظرفیت حرارتی بالا  مانند مثل پکیچ و آبگرمکن دیواری از محدودیت‌هایی بر اساس حجم و مساحت محل نصب آن برخوردارند و الزاما باید به تامین هوای مورد نیاز آن توجه شود. بنابراین تاکید می‌شود در نصب این گونه وسایل گازسوز به استانداردها و دستورالعمل‌های شرکت تولید کننده توجه کافی شود.

ملکی اضافه کرد: به‌طور کلی در فضاهای کمتر از ۶۰ مترمربع نصب آبگرمکن و پکیچ خطرآفرین است و نصب آن باید با رعایت ضوابط و پیش بینی تهویه مناسب که مختصرا توضیح داده شد، انجام شود.

اگر اتفاق افتاد...
وی درباره چگونگی کمک به افرادی که دچار گازگرفتگی‌شده‌اند نیز گفت: اگر موارد گفته شده از سوی شهروندان رعایت شود، قطعا چنین اتفاقی رخ نخواهد داد، اما در صورت بروز چنین اتفاقی و اگر فرد یا افراد مسموم توانایی حرکت نداشته باشند، در گام اول حتما باید آنان را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کرد. سپس یقه پیراهن و کمربند و لباس‌های تنگ افراد مسموم را باز کرده و در صورت امکان عملیات اکسیژن دهی به فرد مسموم را با نهایت دقت انجام داد. باز نگه داشتن راه‌های تنفسی و تماس با اورژانس در مراحل بعدی باید مورد توجه قرار گیرد؛ اما مهم‌ترین عامل  خارج کردن افراد آسیب دیده از محیط آلوده و قرار دادن آنان در محیط باز است.