ایران در برابر رویکرد تهاجمی "ترامپ" چه باید کند؟

فرارو- دونالد ترامپ بدون اغراق در حال تبدیل شدن به یک پدیده بین‌المللی است. پیش از این اگر با تغییر روسای جمهوری آمریکا تنها برخی از کشورها نگران می‌شدند و سیاست‌های خود را تغییر می‌داند اما این بار اتحادیه اروپا و کشورهای بزرگی مانند روسیه و چین نیز به دقت تحولات آمریکا و گزینه‌های احتمالی کابینه دونالد ترامپ را زیر ذره بین خود برده‌اند و آن را رصد می‌کنند.

دونالد ترامپ در ایام تبلیغات ریاست جمهوری آمریکا نوید تغییرات جدی در روابط بین المللی این کشور را داده بود. او گفته بود درباره تعهدات آمریکا تجدید نظر خواهد کرد. اما او از تعهداتی متفاوتی نام برده بود تا نشان دهد این تجدید نظر تنها به برجام محدود نخواهد شد و او حتی علیه پیمان ناتو نیز موضع‌گیری خواهد کرد و همچنین ترامپ آنطور که از انتظار می‌رفت هم  از اتحادیه اروپا هم یاد نمی‌کرد.

در همین باره با داوود هرمیداس باوند گفتگو کردیم و از او درباره رویکرد جدید آمریکا نسبت به تحولات بین‌المللی پرسیدیم و سرآخر از او درباره سهم ایران از تغییر نگرش آمریکا نسبت به مسانل بین‌المللی نیز سوالی پرسیدیم. این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:

داوود هرمیداس باوند در رابطه با آینده تعهدات بین‌المللی آمریکا با روی کارآمدن چهره‌ای مانند ترامپ گفت: «بر اساس شواهد و قراین به نظر می‌رسد آمریکا به دنبال آن است که تمرکز خود را به مسائل داخلی معطوف کند و در همین راستا سطح و دامنه تعهدات بین‌المللی خود را کاهش دهد.» 

وی گفت: «تعدیل تعهدات بین‌المللی آمریکا که ترامپ شعار آن را داده است با هدف بازگشت به آمریکا شکل گرفته است.»

باوند در ادامه اضافه کرد: «آمریکا به دنبال آن است تعهدات خود را کم کند و برای مثال ترامپ این سوال و ابهام را پیش‌ می‌کشد که چرا مردم و کشور آمریکا باید هزینه‌های دیگر کشورها را بپردازند و چرا این هزینه‌ها برای خود آمریکا مصرف نمی‌شود؛  در همین رابطه ترامپ به دنبال آن است که تعهدات این کشور در ناتو را کاهش بدهد.»

این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: «این نوع تعدیل‌ها و کاهش تعهدات نسبت به اتحادیه اروپا هم اتخاذ خواهد شد.»

باوند می‌گوید: «ترامپ معتقد است دولت‌هاي آمريكا با ورود نادرست خود به مسائل در عرصه جهاني، هزينه‌هاي هنگفت و بي‌دليلي براي مردم اين كشور ايجاد كرده‌اند و امريكا در حالي خدماتي را مجاني به برخي از كشورها ارايه مي‌دهد كه خود امريكايي‌ها بيش از هر كس ديگري به آن خدمات نيازمند هستند.»

این کارشناس مسائل بین‌الملل در خصوص واکنش احتمالی اتحادیه اروپا نسبت به تصمیمات آینده دولت آمریکا گفت: «الان تقریبا این ایده در حال شکل‌گیری است که اروپا با نگاه ترامپ و جمهوری‌خواهان بایستی به فکر ایجاد ساختارهای مستقل باشند بخصوص در شرایطی که آمریکا به سنت جمهوری‌خواهان درباره بازگشت به آمریکا تمایل پیدا کرده است.»

باوند در ادامه به ذکر تجربه مشابه این روزهای آمریکا در گذشته پرداخت و از ماجرای کنار کشیدن آمریکا جنگ ویتنام یاد کرد و گفت: «در آن ایام هم کنگره آمریکا تایید کرد که آمریکا نیروهای خود را وارد نکند؛ به نظر می‌سد این نظر مجددا تشدید شود.»

وی در خصوص آینده نقش آفرینی آمریکا در جامعه بین‌المللی گفت: «در آینده آمریکا موضع‌گیری دولت با دولت را پیش خواهد گرفت و حمایت‌ها و هزینه‌های خود را در کشورهای دیگر کاهش خواهد داد.»

این استاد دانشگاه ادامه داد: «از سوی دیگر چین و ژاپن می‌خواهند دیگر زیر چتر امنیتی آمریکا نباشند و خودشان مستقل شوند و به دلیل این نگاه متفاوت آمریکا این اطمینان برایشان وجود نخواهد داشت که این کشور چتر حمایتی‌اش را همچنان حفظ کند.»

هرمیداس باوند با ذکر این نکته که در سال‌های اخیر آمریکا تمرکزش را از خاورمیانه برداشته و به خاور دور معطوف کرده است، تاکید کرد: «به نظر می‌رسد آمریکا حتی به دنبال آن است که همین سطح از تعهداتش را هم در خاور دور کاهش دهد. دیدگاه اشخاص و گزینه‌های احتمالی اطراف دونالد ترامپ نشان می‌دهد این اتفاق رقم خواهد خورد.»

وی در خصوص پیامد تغییر نگرش دیپلماسی آمریکا برای ایران گفت: «به نظر من ترامپ با مقداری تندخویی فعالیت خود را شروع خواهد کرد؛ چرا که به زعم او، آمریکا اعتبارش را از دست داده و در برجام به ایران امتیاز داده است، به همین خاطر احتمالا او رویکردی تهاجمی به خود خواهد گرفت. اما به نظر می‌رسد همچنان تمرکزش بر مسائل داخلی آمریکا باشد.»

وی در خصوص واکنش ایران به این وضعیت به فرارو گفت: «ایران باید تلاش کند به اتحادیه اروپا نزدیک شود. نگاه مثبت اروپاییان به برجام موقعیت ویژه‌ای را برای ایران به وجود آورده است؛ این نزدیکی موجب خواهد شد ترامپ نسبت به این تعهد ایستادگی نسبی بیشتری داشته باشد.»

باوند در خصوص نحوه تعامل مثبت ایران با اتحادیه اروپا گفت: «ایجاد دفتر اتحادیه اروپا در ایران می‌تواند منجر به باز شدن فضایی جدید در روابط گردد؛ ایران نباید تنها با نگاه بدبینی نسبت به دفتر اتحادیه اروپا تصمیم بگیرد و از سویی دیگر نبایستی تنها به روابط خودش با چین و روسیه متکی شود.»

وی در بخش پایانی گفتگوی خود یادآور شد: «ایران نباید همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار دهد و ارتباطات خود را با شرق گسترش دهد. ایران باید به اروپا هم نزدیک شود و تنها روسیه و چین را مورد توجه خود قرار ندهد.»