bato-adv
کد خبر: ۲۳۵۴۳۸
گفتگو با حسن شهرکی

«عروسی» به سبک ایرانی!

خیلی دور نیست. زمانی که زنان و مردان در مبادله‌ای نسبتا برابر با یکدیگر پیوند ازدواج می‌بستند؛ زمانی که چندتکه وسیله، چند لباس، آیینه و شمعدان، قرآن و یک سقف بالایِ سر برای شروع یک زندگی کافی بود. در حدود سی-چهل سال پیش نه خبری از کلیپ‌های مختلف عروسی بود و نه خبری از کرایه ماشین‌های مدل بالا با قیمت‌هایی عجیب. اما به مرور همه‌چیز عوض شد و حالا به سختی می‌توان لیست تدارکات برای برگزاری یک مراسم عروسی را برشمرد.

تاریخ انتشار: ۱۸:۳۲ - ۱۱ خرداد ۱۳۹۴
فرارو- خیلی دور نیست. زمانی که زنان و مردان در مبادله‌ای نسبتا برابر با یکدیگر پیوند ازدواج می‌بستند؛ زمانی که چندتکه وسیله، چند لباس، آیینه و شمعدان، قرآن و یک سقف برای شروع یک زندگی کافی بود. در گذشته نه خبری از کلیپ‌های مختلف عروسی بود و نه خبری از کرایه ماشین‌های مدل بالا با قیمت‌هایی عجیب. اما به مرور همه‌چیز عوض شد و حالا به سختی می‌توان لیست تدارکات برای برگزاری یک مراسم عروسی را برشمرد.

به گزارش فرارو، هزینه تالار یا باغ، گروه موسیقی، خرید حلقه، ساعت و جواهرات عروس، فیلمبرداری و عکاسی مراسم عروسی، خرید یا کرایه لباس عروس و داماد، آیینه و شمعدان، خرید مخصوص عروس و داماد، آرایشگاه عروس، ماشین عروس، ذبح و قربانی برای عروسی و کیک عروسی لیستی از ملزومات امروزه برگزاری یک عروسی با سطحی متوسط است. در بسیاری از عروسی‌ها باید هزینه‌هایی همچون ساخت کلیپ، چاپ عکس یادگاری، هدیه میهمانان و... را نیز در نظر گرفت. 

برگزاری مراسم عروسی، هرچند که برای اغلب خانواده‌های ایرانی دلچسب و به یاد ماندنی است، اما بیش‌ترِ آن‌ها را زیرِ بار انواع قرض‌ها و وام‌ها می‌برد. در این سال‌ها هرچه به جلو آمده‌ایم هزینه مراسم عروسی بالاتر رفته است.

تالار 18 میلیون، حلفه ازدواج دو میلیون، سرویس 15 میلیون، کرایه لباس عروس 600 هزار تومان، آیینه و شمعدان یکی و نیم میلیون، آرایشگاه عروس یک میلیون، آرایشگاه داماد 250 هزار تومان، تزیین ماشین عروسی 500 هزار تومان و... . اینها تنها بخشی از هزینه‌های یک مراسم عروسی است.

انتقادات زیادی در خصوص سخت شدن برگزاری مراسم ازدواج به‌دلیل سنگینی هزینه‌های اقتصادی آن شده است؛ بی‌آنکه راه‌حل مشخصی –جز دادن وام به جوانان- در این‌باره اجرایی شود. اما آیا چه روندی در طی سال‌های اخیر طی شده که ازدواج و مراسم عروسی را به این مرحله رسانده است؟ دکتر افسر افشارنادری –جامعه‌شناس خانواده- در گفتگو با فرارو می‌گوید: در گذشته، ساده‌ زندگی کردن یک ارزش تلقی می‌شد، اما حال آغاز زندگی با تجمل یک ارزش است. دلیل آن نیز رواج برگزاری مراسم با هزینه سنگین در بین همه مردم است. بسیاری از خانواده‌ها برگزاری عروسی پرخرج را نوعی تفاوت و تلاش برای دیده شدن می‌دانند و خانواده‌های دیگر برای اینکه از این قافله عقب نمانند، به هرطریق سطح برگزاری مراسم عروسی را از نظر مالی بالا برده‌اند. 

افشارنادری تصریح کرد: سخت‌شدن ازدواج‌ها امروزه سبب شده که تمایل به ازدواج کاهش یابد و وقتی که این تمایل کم شود، افراد از ازدواج می‌گریزند که یکی از اثرات منفی آن کاهش تشکیل نهاد خانواده در جامعه است. هنگامی‌ نیز که افراد نتوانند خانواده تشکیل دهند، قالب‌های دیگری مانند ازدواج سفید در جامعه سر بر می‌آورند که بیش از همه به ضرر زنان خواهد بود. در این روند همچنین جامعه روز به روز از سلامت دور می‌شود.

با توجه به این‌که کارشناسان بر نقش اقتصاد در سخت شدن ازدواج تاکید می‌کنند، باید دید که چه سازوکار اقتصادی پیرامون مراسم عروسی در جریان است. دکتر حسن شهرکی –جامعه‌شناس و استاد دانشگاه- در این رابطه و در گفتگو با فرارو بر کالایی‌شدن مراسم ازدواج تاکید دارد. 

وی با اشاره به نظریه علمی می‌گوید: کارل پولانی -انسان‌شناس اقتصادی- اقتصاد را را در دو اقتصادِ صوری (formal) و اقتصاد معیشتی(substantive) تحلیل می‌کند. در جوامع امروزی بسیاری از نهادها و واقعیات اجتماعی مانند "ازدواج"  در وهله نخست رو به اقتصادی شدن (economizing) رفته و سپس وارد اقتصاد صوری شده‌اند. در اقتصاد صوری به زعم "پولانی" ما با منفعت شخصی، افزایش سود، لذت‌گرایی و به طور کلی کالایی‌شدن امور مختلف سروکار داریم. 

حسن شهرکی با تاکید بر اینکه ما در حال حرکت به سمت ازدواج‌هایی با اقتصاد صوری هستیم گفت: کلیه امور اجتماعی در مرحله گذار به اقتصاد صوری هستند. در ازدواج و مراسم "عروسی" نیز محاسبات اقتصاد صوری را می‌توان در مواردی مانند تزیین سفره عقد، نوع انتخاب تالار و... دید. این در حالی است که "اقتصاد معیشتی" شکلی از اقتصاد است که براساس نیاز آدمی شکل می‌گیرد و نه بر اساس سود. 

وی درمورد کژکارکردهای مراسم عروسی اظهار کرد: مراسم عروسی نیز در همین رابطه، رسمی (ritual) بوده  اگرچه هنوز واجد کارکرد است اما میتوان کژکارکردهای گوناگونی را نیز برای آن برشمرد. در این فرآیند متعلقاتی نیز به مراسم عروسی اضافه شده‌اند که کارکردی ندارند، مانند ساخت کلیپ اسپورت! در این میان و بواسطه ی این کژکارکردها هزینه های هنگفتی به خانواده ها تحمیل شده و از سویی چرخ اقتصاد بسیاری از بنگاههای اقتصادی که تنها در اقتصاد صوری نظامهای سرمایه داری فعال هستند؛ میچرخد. 

وی گفت: دلیل این‌که چرا ما به این سمت حرکت کرده‌ایم را باید در یک واژه جست و آن "روحِ زمانه" است. زمانه ای که بتوارگی کالایی در آن به حد اعلای خویش رسیده. انسان‌ها در روح زمان اسیر شده‌اند و در نهادی مانند ازدواج، قدرتِ ساختارها به اندازه‌ای زیاد هست که جایی برای کنشِ کنشگران باقی نمی‌ماند. 

شهرکی با اشاره بر "کالایی‌شدن" امور اجتماعی اظهار کرد: در همه امور اجتماعی ما شاهد کالایی‌شدن هستیم و ازدواج تنها یکی از آن امور است. درباره واکاوی این‌که چرا انسان‌ها به سمت سود، اقتصاد صوری و کالایی‌کردن مسائل پیش رفته‌اند، دلایل و ابعاد مختلفی وجود دارد. می‌توان این روند را با دلایل روان‌شناختی، انسان‌شناختی و از منظر آداب و رسوم، اخلاقیات و... بررسی کرد. اما در یک کلام می‌توان به نظریه مارکس با عنوان "بت‌وارگی کالایی" (Commodity fetishism) اشاره داشت؛ بر اساس نظر مارکس، انسان‌ها زمانی ابزارهایی مانند پول را برای کمک به بشر ساختند، حال همان ابزارها قدرت پیدا کرده و بر زندگی و روابط انسان‌ها غلبه یافته‌اند. در حال حاضر و در جوامع امروز کالا و پول برای انسان ارزش زیادی پیدا کرده است. 

این استاد دانشگاه، روند کالایی شدن در ایران را بررسی کرده و توضیح داد: درباره این روند کالایی‌شدن در ایران می‌توان به تحلیل پیربوردیو –جامعه‌شناس فرانسوی- اشاره کرد. بوردیو علت کالایی‌شدن را بر پایه تحلیلی طبقاتی و بر تلاش برای تشخص(distinction) یافتن در این طبقات اشاره می‌کند. بر این اساس، در ایران نیز طبقات اجتماعی تلاش می‌کنند تا از هر ابزار و نهادی استفاده کنند تا میزانی از تشخص را به دست بیاورند. در تحلیل بوردیو افراد سعی می‌کنند تا یک "میدان" ایجاد کنند و در آن میدان "تفاوت" خود را با دیگران بازتولید کنند. در ایران نیز مراسم عروسی تلاشی در جهت "تشخص" است. همین تلاش برای تشخص و تفاوت را در مراسم ختم نیز می‌توان دید.

شهرکی در انتها تصریح کرد: متاسفانه تفاوت طبقاتی در ایران، از اقتصاد به موارد زیاد دیگری تسری پیدا کرده است. در حال حاضر ازدواجِ های پر ریخت و پاش، دیگر مختص طبقات بالا نیست، بلکه همه طبقات درگیر آن هستند تا از این طریق از امتیازِ تشخص و تفاوت  در ذائقه بهره مند شوند. شما پول می‌دهید تا "رسم کالایی ازدواج" (مراسم عروسی) را پاس بدارید همین و بس نه بیش نه کم.
bato-adv
مهیار
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۲۸ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۴
منکه مهمترین و اولین شرط ازدواج(شناسنامه) رو دارم و منتظرم بقیه شرطهای فرعی و پیش پا افتاده(پول٬شغل٬مسکن٬ماشین)هم جور بشه تا ازدواج کنم!اگرم جور نشد کلأ ازدواج رو از سبده خانوارم حذف میکنم بینم آخرش کی ضرر میکنه!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۲۵ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۴
وقتی راه خلاقیتهای واقعی هموار نیست، همانطور که صاحبنظر محترم نیز گفته اند، نقاط صوری برای تفاوتگذاری به مثابه منشا ارزش برگزیده می شود. با از بین رفتن ممیزهای درونی طبعا به تدریج کسی که سرش به تنش می ارزد یا می رود یا قید زایش درونی را می زنند و راه آسان تفاوتگذاری بیرونی را انتخاب می کنند تا زمانی که گند آن همه را با هم رفوزه کند و بدبختی آن است که به علت ظاهرگرایی اساسا حتی وقتی به خاک سیاه هم می نشینند متوجه بحران نمی شوند چون دیگر توان خودانتقادی ندارند چون دیگر معیار سودکردن نیست بلکه کمترزیان کردن در مسابقه تقسیم ضرر است. عروسی فقط یک مثال است مگر کسی که چندین بار مکه و .... می رود کاری غیر از این می کند. عده ای وام می گیرند که بروند. همینطور مدرک گرایی و ... و مثالهای بسیار دیگر ... . اینها همه یک سازواره یا به عبارتی یک پازل است که مثل یک هزارتو (لابیرنت) عمل می کند باید کل مساله یکجا حل شود وگرنه با گیردادن موضعی به فلان قضیه صرفا بحران بر بحران افزوده می شود. به نظر من یک راه بیشتر ندارد: قانون گرایی و تشدید نظارت بر اجرای آن، از جمله نظارت خودجوش مردمی، البته در قالب نپذیرفتن سود و منفعت غیرقانونی؛ یعنی صرفا از وسوسه میانبرهای غیرقانونی صرفنظر کنیم نه اینکه به چماقی برای اعمال قانون توسط دیگران تبدیل شویم. نظارت عملی حتما باید در قالب "نهاد" باشد نظارت مردمی در قالب "پرهیز" وگرنه هر کسی از پیش خودش حکم نظارتی صادر می کند. والسلام. مابقی همش حرف. تا هزاران سال دیگه تا زمانی که مردم یک کشور نپذیرند که باید معیارهایی مدنی در این قالب محترم شمرده شود همین است که هست و نه با انقلاب نه با رفرم و نه با هیچ مرامی کار پیش نخواهد رفت. قانون بد که اجرا شود بهتر از بی قانونی است و نداشتن قانون در معنای مصطلح بهتر از داشتن و اجرانکردن یا محترم نشمردن آن است. همه کسانی که کامنت می گذارند و اغلب انتقادی هم می نویسند چنانکه گویی خود ما بخشی از ماجرا نیستیم، بدانند اگر خودشان شخصا متعهد به قانون نشوند به لحاظ انسانی دیگر شایسته نیست به هیچ چیز انتقاد کنند وگرنه بیهوده گویی است. این اولین معیار ما باشد. خودم عمل می کنم با تمام سختیهایش.
مجید
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۴
من از تریبون اعلام می کنم همسری پیدا کردم که کاملا متفاوت با میانگین جامعه فکر می کنه
من دانشجو ام و یک کار معمولی پاره وقت دارم و هیچ حمایت اقتصادی بیرونی هم ندارم از خانواده و غیره
اما خودمون همدیگرو باور داریم و شروع کردیم و طرفم و خانوادش بهم گفتن خودت و جنمت و ارادت مهمه و شروع کردن و ساختنتون با همدیگه
توو روح زمانه بدی که خ از نظریه پردازان می گن میشه دنبال استثناء هم بود
البته من بعد هفت سال این استثناء رو پیدا کردم !
ناشناس
Germany
۲۲:۰۳ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
جوونا دوست دارن تا با کلاهبرداری و چک بی محل و فروش مواد پولدار بشن و زن بگیرن و ویلای شمال بخرن و .... و آخرش هم زندان!
محمد
United Arab Emirates
۲۰:۳۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
فکرش را می کردید ازدواج در جامعه اسلامی کالای لوکس بشود!
کالای لوکس!!
کالای لوکس!!!
خیلی ها به فکر خرید فلان پینت هاوس و فلان پورشه هستند، منم برا سال 2030 قصد ازدواج در سن 60 سالگی هستم!
اونوقت میگیم ما ایرانی ها همنوع نوازیم!!!
چه تهمت هایی به خودمون که نمی زنیم!!!!!
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۲۷
هادی
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۵۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۱
مهریه رو که دیگه نگو
از همین تریبون اعلام میکنم من جوون سی ساله با این شرایط و ضوابط تا آخر عمرم ازدواج نخواهم کرد. والسلام
فرشاد
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۴۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
الان یا بایدپول دار باشی که برای تجربه زندگی متاهلی ازدواج کنی. یا زندگی خیلی سطح پایینی داشته باشی که اضافه شدن جنس مخالف ازهمون سطح چندان تغیری در سطح زندگی ایجاد نخواهد کرد. فقط یه سرگرمی واسه جفتها ایجاد می کنه. والا طبقه وسط هرگز نباید تن به ازدواج بده.خدا ر. شکر من نه پولدارم نه خیلی سطح زندگیم داغونه. یه شندغازی در میاریم با دوستامون خرجشمی کنیم. من به همه کسانی که هم سطح من هستند چهپسر چه دختر توصیه می کنم از زندگی مجردیشون لذت ببرند. ازدواجیه چیز منسوخ شده هست.
سورنا
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۳ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
الان این حرفو میزنین بعد همین امثال شما میرین 1000 تا سکه مهر میکنین...
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۰۱ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
جالبه که اگه زن برای دریافت مهریه درخواست کرد، دادگاه مرد رو میندازه زندان، ولی اگه زن نشوز کرد و منزل شوهر را ترک کرد هیچ کسی حق ندارد وی را برگرداند و هیچ زندانی هم برای این ترک وظیفه در انتظار وی نیست
saeed80
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۰۵ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۱
قیمت هاتون مال سال 85 هست الانه خیلی بیشتره
سعید
United Arab Emirates
۱۹:۱۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۱
کی تو این بی پولی و بیکاری زن میگیره..........
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۴۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۱
خب باید چی کار کنیم
خود مردم باید دست به دست هم بدیم این رسوم مسخره رو که با شرع و عقل و .... در تضاده رو از میان برداریم
شما پولدار مراعات امثال من رو بکنی غیر خشنودی خدا جامعه خودت رو درست کردی
آرش
-
۰۸:۴۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
آقا اصلا ما جشن عروسی نمیگیریم!
ولی هزینه های بالای خود زندگی؛اجاره خونه بالا؛قیمت گوشت و برنج و....که دیگه نمیتونیم نخوریم؛اینارو چیکار کنیم مسئولین محححححححتتتتررررم!!!!!؟؟/
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۱۱ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
این نرخها مال 5 ساله پیشه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۱۳ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
فرار رو این چه وضعشه. چرا اخبارت در صفحه اول عکس دارند و در متن خبر هیچ عکسی وجود نداره ؟ مگر روزنامه یا کتاب می خونیم که عکس نمی ذاری ؟ پس چه فرقی با اینترنت داره ?
ناشناس
United States of America
۰۹:۵۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
مقصر زیاده خواهی دختراس
ناشناس
United States of America
۱۲:۰۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
سطح توقعتون رو به اندازه پولتون کنید اونوقت می تونید دختری در اون سطح پیدا کنید!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۲۵ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
ما آقایون پر توقع نیستیم این خانوم ها هستند که خیلی پرتوقع و پول پرست شدند...
امیر
Finland
۱۶:۳۰ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
ناشناس 12:04 نمیشه که، ما نیگران دخترا هستیم. اونا باید توقعشون رو کم کنن تا ما حاضر شیم بگیریمشون. وسلام.
معبر سایبری فندرسک
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۶ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
خانم من که کم توقع هست خدارو شکر
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۰۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
اتفاقا به نظر من مقصر زیاده خواهی پسرهاست. وقتی پسرها دنبال ظواهر هستن: خوشگل باشه خوشتیپ باشه و.... نباید انتظار داشته باشن که دخترخانمها دنبال ظواهر نباشن و ماشین و خونه و .... نخوان. الان چقدر از پسرها به دنبال مسائل ارزشی هستن که از دخترها انتظار دارن درویش مسلک رفتار کنن؟
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۳۹ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
دوستان عزیزی که به مهریه های بالا اعتراض دارند بفرمایند مهریه را چه کسی تعین میکند غیر از پدر و برادران دختر که خودشون مرد هستند و از جنس مردها خبر دارند؟
قوانین ایران اینقدر بد است که اگر گیر یه مرد بد بیافتی فاتحه زندگی ات خونده است
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۵۱ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
شما اقایان مهریه را ندهید مشکلات تان حل میشود؟
دیگه هیچ مانعی نمی بینید؟ تا اخر با خانم تون می مانید یا باید زن ها در خرج منزل هم کمک کنند
مسعود
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۴۳ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
چشم و هم چشمی روز بروز بیشتر میشه. وای به حال جوونا
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۰۰ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
تقصیر خودمونه با این رسوم به دردنخور به دولت مربوط نمیشه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۰۴ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۲
تازه آخرش هم طلاق!!!
omid
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۲۵ - ۱۳۹۴/۰۳/۱۳
اخ گفتی....این همه هزینه تازه بعدش....مشکل خیلی ریشه ایه....تازه بعد ازدواج یاد ارتباط قبلیشون میافتن....بعدش....همین خبرایی که در حوادث میخوانید....خیلی خر تو خر......