کولایی: ما نيازمند برجسته شدن اميد هستيم

الهه کولایی در مصاحبه آنلاین با کاربران عضو گروه استمرار امید در شبکه اجتماعی به سوالات آن‌ها پاسخ گفت.
 
به گزارش ایلنا، این استاد دانشگاه در ابتدا با بیان اینکه بسیار مهم است که امید را در جامعه گسترش دهیم، اظهار داشت: آنچه به آن احتیاج داریم این است که با توجه به واقعیت‌های موجود در جامعه امید را دنبال کنیم و تنها همراه با رویا‌پردازی که در مورد ایرانیان شهرت دارد، نباشد. ما باید این امید را با ظرف واقعیت‌ها در جامعه آشتی دهیم.
 
وی با تاکید بر نیازمند بودن ایران به برجسته شدن امید در کشور، یادآور شد: ما نیازمند تزریق امید در جامعه هستیم و تکلیف خود می‌دانیم که مرتب به دولتمردان، حفظ این امید و پاسداری از آن را متذکر شویم. به خودمان یادآوری کنیم که کجا زندگی می‌کنیم، در چه شرایطی هستیم و واقعیت‌های جامعه ما چیست و با امید و تلاش و بهره گرفتن از فرصت، بتوانیم در اصلاح و پیشرفت جامعه نقش داشته باشیم.
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که ارز‌یابی‌اش از سخنان روحانی در روز زن چیست و با توجه به آن آینده زنان ایران را در دولت روحانی چطور می‌بینید؟ تصریح کرد: نکات بسیار مهمی در سخنرانی دکتر روحانی در روز زن بود که نشاندهنده ارتباط مستقیم با بخش در حال تحول سریع در جامعه ایران است.
 
کولایی با تاکید بر اینکه جامعه ما یک جامعه در حال گذار است، اذعان داشت: آقای روحانی با آن بخش از جامعه ارتباط برقرار کردند که در معرض تحول سریع قرار دارد. وقتی رهبری جمهوری اسلامی از تطابق دین و آزادی صحبت کردند، مجوز حضور زنان را به عنوان یک مرجع اسلامی صادر کردند. مراجعی بودند فتوایشان بر اساس این بود که صدای زن نباید شنیده شود، ولی رهبر انقلاب زنان را به عرصهٔ عمومی دعوت کردند. زنان وارد صحنه شدند و از هر فرصتی برای ارتقاء توانمندی خود استفاده کردند.
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به مسئله تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها بیان کرد: به جای اینکه از پدیده مبارک حضور زنان در اجتماع استفاده شود، با سهمیه بندی جنسیتی در دانشگاه‌ها و تفکیک جنسیتی و تلاش برای برگرداندن زنان به خانه مواجه شدیم. آقای روحانی شجاعانه اعتراف کردند که برای زنان کار جدی انجام نشده است و نارسایی‌هایی در این زمینه وجود دارد. این سخنان آقای روحانی می‌تواند راه را برای آسیب‌شناسی فعالیت زنان باز کند.
 
استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران پاسخ به سوال کاربری مبنی بر اینکه با توجه به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های موجود، آیا امکان استفاده از بانوان توانمند به شکلی گسترده‌تر در عرصه سیاست خارجی وجود دارد؟ خاطرنشان کرد: خیلی‌ها معتقدند سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است، پس این دو از هم جدا نیستند. وقتی در حوزه سیاست داخلی شاهد حضور زنان نیستیم، در حوزه سیاست خارجی هم نباید چنین انتظاری داشته باشیم. این یک انتظار اجتماعی واقعی است که زنان بر اساس ظرفیت‌هایشان دیده شوند.
 
وی با بیان اینکه حقوق انسانی زن باید شناخته شود، افزود: این راه، راهی طولانی است، بنابراین گسترش استفاده از توانایی زنان در حوزه سیاست داخلی در امتداد سیاست خارجی است. البته باید اشاره شود که بسیاری از زنان درکنار مردان نسبت به این قضیه ناباورند. از دولت تدبیر و امید انتظار توجه عملی به این موضوع می‌رود.
 
کولایی در پاسخ به این سوال که جایگاه زنان در دولت آقای روحانی نسبت به دولت قبل ارتقایی داشته است؟ و آیا استفاده محدود از بانوان در دولت (تمام دوره‌ها)، شکل نمادین ندارد؟ اظهار داشت: با توجه به اینکه یک سال هم از تصدی دولت آقای روحانی نمی‌گذرد هنوز نتیجه‌گیری زود است، البته این انتظار می‌رود که روند این تغییر را سرعت بخشند تا این تغییر حس شود. البته که یادمان نرود، آثار سیاست‌های هشت سال گذشته هم به این راحتی قابل رفع نیست.
 
نماینده مردم تهران در مجلس ششم با تاکید بر اینکه زنان در شکل دادن قدرت سیاسی در کشور ما نقش پررنگی داشته‌اند، یادآور شد: آنان در انقلاب اسلامی، جنگ، اصلاحات و... بسیار موثر ظاهر شده‌اند، بنابراین دولت‌ها باید انتظارهای این بخش از جامعه را پاسخ دهد.
 
وی در این باره که با توجه به سابقه حضور شما در قوه مقننه آیا به طور کلی روند قانونگذاری در کشور ما بر اساس تحقیقات علمی و جامعه‌شناختی بالاخص در حوزه زنان و خانواده صورت می‌گیرد؟، گفت: می‌توانم بگویم در دوره‌ مجلس ششم مرکز پژوهش‌های مجلس در فرآیند قانون‌گذاری نقش جدی داشت. به ویژه در حوزه زنان و خانواده، اعضای فراکسیون زنان اصرار داشتند که با علمای حوزه و دانشگاه نشست‌های تخصصی داشته باشند و ارتباط بسیار نزدیک بین تحلیل‌های مرکز پژوهشهای علمی و تصمیم‌های نمایندگان وجود داشت.
 
این استاد دانشگاه با بیان اینکه حرفش بدان معنا نیست که همه‌ تصمیمات مجلس مطابق این نظرهای تخصصی بود، چرا که نظرهای کار‌شناسان هم متفاوت بود، اظهار داشت: من نمی‌دانم در دو دوره بعدی این ارتباط وجود داشته است یا خیر؟ من قضاوت نمی‌کنم. امیدوارم در آینده این ارتباط وجود داشته باشد و دانشگاه‌ها بتوانند در تصمیم‌گیری مجلس از طریق مرکز پژوهش‌ها نقش موثری ایفا کنند
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که با توجه به واقعیت‌های موجود در جامعه، کدامیک از دستاوردهای کشورهای توسعه یافته در حوزه زنان برای ما قابل استفاده است؟ تصریح کرد: طبیعی است که تفاوت‌های جدی در مبنای ارزشی در کشورهای مختلف جهان آن‌ها وجود دارد. من فکر می‌کنم بحث زنان را از بحث کلی توسعه نمی‌توان جدا کرد.
 
وی ادامه داد: وقتی از کشور توسعه یافته صحبت می‌کنیم، یعنی این کشور از تمام منابع خود استفاده کرده است که مهم‌ترین آن‌ها منابع انسانی است یعنی توانسته‌اند فرصت‌های برابر را به آحاد جامعه خود بدهند. بنابراین فکر می‌کنم رفع تبعیض‌ها، تبعیض‌هایی که فرصت برابر را از بین می‌برد و امکان فعلیت یافتن توانایی‌های زنان را از بین می‌برد، شاید مهم‌ترین دستاوردی باشد که در کشور توسعه‌یافته - به طور نسبی- برای زنان به دست آمده است.
 
کولایی درباره مهم‌ترین چالش دولت در عرصه اجتماعی چیست؟ بیان کرد: جامعه ایران به سرعت در حال تحول است و این تحول به این معناست که ما نیازمند ساختارهای مدیریتی متناسب با این الگوی تغییر هستیم. یعنی ارزش‌ها، نیاز‌ها و باورهای مردم در حال تغییر دائمی است.
 
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه شرایط اجتماعی امروز با شکل‌گیری فضای مجازی، با ۲۰ سال پیش تفاوت بنیادی پیدا کرده است، لذا ظرفیت‌های تغییر باید شناخته شود، خاطرنشان کرد: بنابراین عوامل موثر در تحولات ایران به ویژه در حوزه‌ اجتماعی باید بررسی شود. دولت باید با مطالعات علمی این آسیب‌های اجتماعی را ریشه‌یابی کند تا به کمک آن بتواند مشکل را کاهش داده، به تدریج از بین ببرد.
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تاکید کرد: من چالش اصلی دولت را انزوای علوم اجتماعی می‌دانم که می‌تواند در صورت برطرف شدن، به رفع موانع انجام وظایف دولت را کمک کند. پس از دوره اصلاحات، مطالعات اجتماعی به حاشیه رانده شد و یک تلاش همه جانبه برای تحمیل نگرش‌های خاص به جامعه انجام شد. بنابراین مهم‌ترین چالش دولت این است که بتواند بدنه علمی جامعه را شناسایی کند و با کمک آن‌ها به خصوص در شرایط تحریم، راهکارهای لازم جهت رفع مشکلات را انتخاب و به کار بگیرد.
 
نماینده مردم تهران در مجلس ششم در پاسخ به این سوال که بزرگ‌ترین اشتباه و بهترین تصمیم جمعی جریان اصلاحات از آغاز شکل‌گیری تا به امروز چه بوده است؟، اذعان داشت: بزرگ‌ترین اشتباه جریان اصلاحات نادیده گرفتن نقش آقای هاشمی در به قدرت رسیدن آقای خاتمی بود و اینکه بسیاری از اصلاح‌طلبان و هواداران آنان، اصلاحات را با انقلاب اشتباه گرفته بودند و نه تنها اصلاح‌طلبان بلکه متاسفانه در متن جامعه نیز چنین رویکردی وجود داشت.
 
کولایی بهترین تصمیم جریان اصلاحات، واکنش دولت و مجلس نسبت به حوادث ۱۱ سپتامبر دانست و افزود: در واقع دولت و مجلس و در مجموع اصلاح‌طلبان همدردی خود را با مردم آمریکا اعلام کردند و از اینکه توسط نومحافظه‌کاران آمریکایی، ایران را در یک اجماع بین‌المللی، هدف مبارزه بین‌المللی علیه تروریسم قرار گیرد، نجات داد.
 
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی خاطرنشان کرد: ما دشمنان زیادی در منطقه حتی در خود آمریکا داشتیم که برای هدف قرار دادن ایران بسیار تلاش کردند. در آن زمان من در کمیسیون امنیت ملی بودم. گزارش‌هایی از آمریکا به ما می‌رسید که لابی کشورهای عربی چقدر تلاش می‌کنند که ایران به جای عراق، هدف حمله قرار بگیرد. البته پس از آن، ایران به عنوان محور شرارت از طرف آمریکا معرفی شد و این خطای آمریکا سبب شد که بهانه‌ای به دست مخالفان ارتباط ایران و آمریکا داده شود.
 
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال کاربری مبنی بر اینکه چه مانعی بر سر راه زنان شایسته ما وجود دارد که به طور کلی در سطح کشور مدیریت دانشگاه‌ها را مرد‌ها برعهده دارند؟، گفت: دانشگاه جزیره نیست بخشی از جامعه است. مردان دانشگاهی هم جزئی از جامعه‌ای هستند که زنان را ناتوان و نیازمند حمایت می‌دانند و بدون ظرفیت کافی برای تصدی کارهای جدی ارزیابی می‌کنند.
 
وی با اشاره به سوابق مدیریتی‌اش در دانشگاه تهران اظهار داشت: در طی سه سالی که من مدیر آموزشی دانشگاه تهران بودم بسیاری می‌پرسیدند که چرا چنین مسئولیت دشواری را پذیرا شده‌اید؟ یا چرا چنین مسئولیت سختی را قبول کرده‌ای؟ واقعیت این است که قرن‌ها در جامعه ما زنان در نقش‌های خانگی حیات اجتماعی داشتند، هرچند استثناهایی هم وجود داشته است. اما تاریخ ما یک تاریخ مردانه است و حوزه عمومی (اقتصادی و سیاسی) مردانه است. در جهان هم، همچنان حوزه سیاست مردانه است و مختص ایران نیست ولی در دهه‌های گذشته یک باور جهانی نسبت به انسان بودن زنان گسترش یافته است. ولی ما شاهد هستیم که در بسیاری موارد، مردان دانشگاهی ما به دلیل سطح فرهنگ جامعه حتی زنانی را که توانایی خود را به اثبات رسانده‌اند، برای ریاست دانشگاه‌ها مناسب ارزیابی نمی‌کنند.
 
این نماینده اسبق مجلس درباره ارزیابی‌اش درباره پرونده هسته‌ای ایران و تیم مذاکره‌کننده دولت دهم و یازدهم تصریح کرد: در دوره دولت نهم و دهم یک رویکرد تهاجمی و غیرسازنده در سیاست خارجی وجود داشت و بنابراین برنامه هسته‌ای هم بدون در نظر گرفتن الزامات بین‌المللی آن دنبال می‌شد.
 
کولایی با تاکید بر اینکه ما شاهد نوعی ماجراجویی در سیاست خارجی در دولت قبل بودیم، خاطرنشان کرد: یکی از نتایج دیپلماسی دولت نهم و دهم صدور قطعنامه تحریم علیه دولت جمهوری اسلامی ایران بود. رفتاری که این قدر کوبنده علیه هیچ کشوری اعمال نشد، بر کشور ما اعمال شد. آن هم برای کشوری که منادی صلح برای همه جهان بود و این چنین به عنوان یک تهدید بین‌المللی معرفی شد.
 
وی با اشاره به اقدامات دیپماتیک دولت یازدهم در پرونده هسته‌ای کشورمان یادآور شد: این دولت اعتمادسازی و رفع شبهات و تعامل سازنده بین‌المللی را بر اساس ضرورت‌های واقعی عملی و نه شعاری در جهت دفاع از منافع مردم ایران دنبال می‌کند. بنابراین فکر می‌کنم نتیجه دیپلماسی نهم و دهم تحریم و انزوای بین‌المللی ایران بود و در دولت اعتدال، دیپلماسی اعتدال­گرا همراه با اعتمادسازی و در راستای بازگرداندن ایران به جامعه جهانی است، به عنوان بازیگری که به قواعد بین‌الملی احترام می‌گذارد و ضمن اعتراض به بی‌عدالتی‌ها تلاش می‌کند، از سازوکارهای قانونی و رسمی برای تغییر این وضعیت استفاده کند.
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که آیا به نظر شما دولت و وزارت علوم می‌توانند سازوکاری برای کند کردن روند فرار مغز‌ها از کشور اتخاذ و اجرا کنند؟ شما ایده‌ای در این خصوص دارید؟، اذعان داشت: مسئله مهاجرت نیروهای متخصص یک موضوع بین‌المللی است اما در کشورهایی که بی‌ثباتی سیاسی، اقتصادی وجود دارد، مثل افغانستان، عراق و حتی کشور ما، این موضوع اهمیت می‌یابد. به همین دلیل است که ایران در سال‌های پیشین در خارج شدن نیروهای متخصص رتبه اول را داشته است که تحولات سیاسی در ایران باعث خروج تحصیل کرده‌ها شد.
 
وی افزود: دولت اکنون می‌تواند با روش‌های مناسب، فضای خوبی را برای استفاده از نیروهای متخصص فراهم کند که برای نمونه می‌توان به افزایش تعامل با جامعه جهانی، جذب سرمایه دیگر کشور‌ها، تلاش برای خروج از تحریم و فعال شدن ایران در تعامل سازنده با نیروهای منطقه و جهان نام برد. عملکرد تیم سیاست خارجی می‌تواند به درستی در جهت بهبود روابط خارجی و نیز برقراری رابطه بهتر و موثر‌تر با جامعه جهانی، در کند کردن روند فرار مغز‌ها موثر باشد.
 
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره سهم اشتباه و تقصیر مردم در انتخابات ۸۴ بیان کرد: سهم مردم را نسبت به سهم نخبگان کم ارزیابی نمی‌کنم. اگر مردم شناخت خوبی از جریان‌های سیاسی داشتند، می‌توانستند در انتخابشان بهتر عمل کنند.
 
کولایی با تاکید بر اینکه اصلاح‌طلبان هم به این نکته توجه نکردند که این جریان باید با یک کاندیدا وارد انتخابات شود، گفت: بنابراین هم نخبگان و هم توده مردم هر دو در این اشتباه سهم داشتند. توده مردم شناخت دقیق و خوبی از «مردی از جنس مردم» نداشتند و نخبگان نیز رای مردم را پاره پاره کردند.
 
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به سوالی درباره تقسیم آب‌ دریای خزر و راهکار ایران درمورد آن ابراز داشت: مسئله تقسیم آب دریای خزر یا درواقع مباحث رژیم حقوقی دریای خزر، با اینکه فنی و حقوقی است، ولی بسیار تحت تاثیر مسائل سیاسی منطقه است. با اینکه کشورهای ساحلی که از فروپاشی شوروی ماندند اعلام کردند به قراردادهای ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ پایبند هستند. ولی بر اساس تشخیصی که از منافع خود داشتند به سمت تقسیم رفتند.
 
وی با بیان اینکه روسیه با قزاقستان و اذربایجان ۶۴ درصد از منابع آب دریای خزر را بین خود تقسیم کردند، تاکید کرد: این تقسیم خلاف است، چراکه کشورهای حاشیه این دریاچه باید با هم به توافق برسند.
 
استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران با اشاره به رویكرد تهاجمی دولت نهم و دهم تصریح کرد: دولت قبل نتوانست از منافع ایران در این دریاچه مراقبت کند. این اشتباه مهلکی بود که سهم ۱۱ درصدی از سوی وزیر امور خارجه مطرح شد. در اولویت‌های دولت دهم مسئله حقوق ایران در این دریاچه وجود نداشت و اولویت رابطه با روسیه بود. پوتین به تهران آمد، ولی هیچ صحبتی در این رابطه نشد و صحبت از مسایل امنیتی- نظامی شد. اکنون که آقای ظریف به مسکو رفته، وضعیت متفاوت است. او وضعیت دیپلماسی را با اعتمادسازی با جامعه جهانی پیش می‌برد و توان چانه‌زنی ایران را بالا می‌برد و اکنون ایران می‌تواند با استحکام بیشتری از حقوق خود دفاع کند.