باج عربستان به فرانسه

 

اما ظاهرا فرانسوی‌ها برای بهره‌برداری هر چه بیشتر از عربستان سعودی، انگشت بر نقطه ثقل این کشور گذاشته‌اند که همان بحران سوریه و تمایل شدید آنها برای سرنگونی بشار اسد است. از این رو بود که اولاند در آستانه سفر به عربستان گفت، «با وجود بشار اسد در قدرت، امکان راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه وجود ندارد چراکه اسد گروه‌های اسلامی را برای فشار بر معارضان میانه‌رو به کار می‌گیرد»!

اما حضور جان لودریان، وزیر دفاع فرانسه، نیکول بریک، وزیر تجارت خارجی، ارنو موتنبورگ، وزیر توسعه و تولید صنعتی و همراهی یک هیئت 30 نفره از مسئولان شرکت‌های بازرگانی نشان می‌دهد، برای اولاند، افزایش همکاری اقتصادی با عربستان در اولویت بالاتری قرار دارد.

عربستان در دهه اخیر با صرف 70 میلیارد دلار بزرگترین زرادخانه نظامی را در منطقه به نام خود ثبت کرده است. بدون شک، با توجه به رکود اقتصادی اخیر فرانسه، کسب درآمد از طریق انعقاد قرارداد فروش سلاح‌های فرانسوی به عربستان آنهم در سایه استفاده از سردی روابط ریاض و واشنگتن، برای فرانسوا اولاند بسیار حائز اهمیت است به ویژه اینکه ورود به بازار پر سود معاملات فروش ابزارهای جنگی به کشورهای عرب خلیج فارس از جمله بزرگترین خریدار این سلاح‌ها یعنی عربستان سعودی می‌تواند سود هنگفتی نصیب فرانسه سازد.

البته سعودی‌ها نیز در این میان بی‌نصیب نمانده‌اند. آنها نیز قصد دارند از فرانسه برای پیش‌برد سیاست خود در منطقه بهره‌برداری کنند. علت روی‌ آوردن آنها به فرانسه نیز به اختلافاتشان با آمریکا بر سر نحوه حل بحران سوریه باز می‌گردد.

دولت اوباما که چندی پیش از عزم جزم خود برای اقدام نظامی علیه سوریه سخن به میان آورده بود، باعث خرسندی سعودی‌ها شده بود اما بعد از اینکه واشنگتن بر اساس طرح پیشنهادی روسیه، به خلع سلاح شیمیایی سوریه برای رفع نگرانی‌های خود بسنده کرد، خشم عربستان سعودی را برآورد.

انصراف عربستان از کرسی شورای امنیت و اعلام سعودی‌ها مبنی بر کاهش سطح مناسبات و نیز تجدیدنظر در قراردادهای نفتی خود با آمریکا نشانه‌هایی از افزایش اختلاف بین آمریکا و عربستان است. علاوه بر این، شاهزاده بندر بن سلطان، رئیس دستگاه اطلاعاتی این کشور به دیپلمات‌های اروپایی گفت به نشانه اعتراض به روش‌های غیر موثر آمریکا در قبال بحران سوریه و اختلافات میان فلسطینی‌ها و اسرائیل و نیز سیاست نزدیکی واشنگتن به تهران، عربستان سعودی روابط خود با آمریکا را محدود می‌کند. او از این سیاست با عنوان «تغییر بزرگ» یاد کرد. بندر بن سطلان سپس تاکید کرد:‌ عربستان سعودی در زمینه‌هایی چون فروش نفت و خرید تجهیزات نظامی، در سیاست‌های خود تجدیدنظر خواهد کرد.

در همین راستا بود که یک مشاور غربی در کشورهای خلیج فارس در زمینه مسائل ژئوپولتیکی گفت: مقامات ارشد سعودی به دنبال راه‌هایی برای کاهش وابستگی طولانی مدت خود به آمریکا هستند. فرانسه یکی از این گزینه‌هاست. ریاض در ماه‌های اخیر از نزدیک با پاریس در بحث سوریه و ایران در حال همکاری است و یک قرارداد دریایی بزرگ به فرانسه پیشکش کرده است.

البته سعودی‌ها علاوه بر تلاش برای دادن امتیازات این چنینی به فرانسه به منظور پیش‌برد اهداف سیاسی خود در مسائل منطقه‌ای به ویژه بحران سوریه، قصد دارند 3 میلیارد دلار نیز برای تقویت و تسلیح ارتش لبنان اختصاص دهند. این کمک چند میلیارد دلاری نیز در واقع، دادن امتیاز غیر مستقیم به فرانسه به شمار می‌آید. شاهد این مدعا، سخنان میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان است که گفت: «کمک به ارتش لبنان محور گفت‌وگوی ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی با فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه در ریاض بود. این مساعدت عربستان سعودی، امکان تسلیح ارتش لبنان را به فرانسه می‌دهد.»

وی سپس افزود: «امیدوارم پاریس نیز به سرعت با این ابتکار رفتار کند. ما نیز به زودی شرایط لازم برای اجرایی شدن این مساعدت را اعمال می‌کنیم».

به این ترتیب، به نظر می‌رسد فرانسه و عربستان، هر دو قصد دارند از نیاز دیگری برای تامین منافع بلندمدت خود بهره بگیرند که منافع یکی در تامین مسائل اقتصادی و مالی است و منافع دیگری در تضمین تحقق سیاست‌هایش در منطقه است.