کشتن غیرنظامیان در غزه، چه تبعاتی برای اسرائیل دارد؟

فرارو- بیش از ۱۹۰۰ فلسطینی در جریان حملات هوایی اسرائیل به غزه از تاریخ ۷ اکتبر زمانی که اعضای حماس ۱۳۰۰ نفر را در جنوب اسرائیل به قتل رساندند کشته شده اند. جنگنده‌ها و توپخانه‌های اسرائیل غزه آن منطقه ساحلی را بمباران کرده اند. در نحوه رفتار حماس که در اساسنامه‌اش متعهد به نابودی اسرائیل شده حرف‌هایی وجود دارد، اما اسرائیل تا کجا می‌تواند پیش برود؟

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، اقدامات اولیه اسرائیل موجی از انتقادات را برانگیخته است. "بت سلم" گروه حقوق بشری اسرائیلی،  اسرائیل را به ارتکاب "سیاست جنایتکارانه برای انتقام جویی" از فلسطینیان متهم کرده و استدلال می‌کند که مقیاس حملات هوایی و محاصره غزه مصداق ارتکاب "جنایت جنگی" از سوی اسرائیل است که "آشکارا توسط مقام‌های ارتش اسرائیلی فرمان آن صادر شده است". پزشکان بدون مرز یک سازمان بشردوستانه، اسرائیل را به "مجازات دسته جمعی" غیرقانونی غزه "به شکل محاصره کامل، بمباران بی رویه، و تهدید در انتظار نبرد زمینی" متهم کرده است.

ماده ۵۱ منشور ملل متحد به دولت‌ها حق دفاع از خود در برابر حمله مسلحانه را می‌دهد مشروط بر این که بر اساس حقوق بین الملل عرفی نیرویی که استفاده می‌کنند لازم و متناسب باشد.با این وجود، "یوآو گالانت" وزیر دفاع اسرائیل در تاریخ ۹ اکتبر گفته بود که این محاصره به یک "محاصره کامل" تبدیل خواهد شد بدون برق، بدون غذا و بدون سوخت وهمه چیز بر روی اهالی غزه بسته خواهد شد. سه روز پس از آن "اسرائیل کاتز" وزیر انرژی اسرائیل هشدار داد تا زمانی که حماس گروگان‌ها را آزاد نکند هیچ کلید برقی در غزه روشن نخواهد شد، هیچ شیر آبی باز نخواهد شد وهیچ کامیون سوختی نخواهد توانست وارد غزه شود.

مقام‌های اسرائیلی این اقدام را بر این اساس توجیه می‌کنند که حماس از کالا‌ها و اقلام غیر نظامی استفاده نظامی می‌کند. طرفداران اقدام اسرائیل می‌گویند این امری واضح و منطقی است، با این وجود، افرادی مانند "تام داننبام" استاد حقوق در دانشگاه تافتس در بوستون استدلال می‌کنند که دستور اخیر ارتش اسرائیل به شکلی آشکار ممنوعیت گرسنگی دادن به غیر نظامیان را نقض می‌کند.

دومین منبع اختلاف حقوقی تصمیم ارتش اسرائیل در اواخر عصر ۱۲ اکتبر است که به ۱.۱ میلیون غیرنظامی ساکن در بخش شمالی غزه اعلام کرد به سمت جنوب حرکت کنند. حماس، اما از غیر نظامیان غزه خواسته این فرمان را نادیده بگیرند. این موضوع جنبه‌های حقوقی پیچیده تری دارد. حقوقدانان بین تخلیه موقت غیرنظامیان در مناطق جنگی که می‌تواند قانونی باشد و جابجایی دائمی که در آن هدف جلوگیری از بازگشت آنان است تفاوت قائل می‌شوند. با این وجود، کمیته بین الملل صلیب سرخ یک گروه بشردوستانه اعلام کرده که دستورالعمل‌های تخلیه همراه با محاصره "با قوانین بین المللی بشردوستانه سازگار نیستند". هم چنین، تا زمانی که بمباران ادامه دارد حرکت غیر نظامیان همیشه ایمن نیست. فیلم‌های ویدئویی تایید شده توسط "واشنگتن پست" تعدادی از افراد از جمله چند کودک را نشان می‌دهند که ظاهرا در جریان حمله اسرائیل در روز جمعه در حال فرار به سمت جنوب کشته شده اند. مسئله تخلیه با شرایط خاص غزه مسئله بغرنج و پیچیده‌ای می‌باشد.

حقوق بین الملل بشردوستانه که بر رفتار ارتش‌ها پس از آغاز جنگ متمرکز است از سربازان می‌خواهد بین رزمندگان و تجهیزات نظامی از یک سو و غیر نظامیان و تجهیزات غیر نظامی از سوی دیگر تمایز قائل شوند. از دید حقوق بین الملل بشروستانه هدف قرار دادن عمدی غیر نظامیان و تجهیزات آنان همواره اقدامی غیر قانونی می‌باشد. با این وجود، حمله‌ای نظامی که به مرگ غیر نظامیان حتی در ابعاد وسیع می‌انجامد اگر برای اهداف نظامی ضروری و متناسب و در رابطه با مزیت نظامی مشخص و مستقیم پیش بینی شده ضروری باشد از نظر حقوقی می‌تواند قانونی قلمداد شود.

"آویخای مندلبلیت" که سال‌ها دادستان کل ارتش اسرائیل بوده در توجیه اقدامات اسرائیل می‌گوید:"غزه یک شهر معمولی نیست یک شهر نظامی است. هزاران هدف نظامی قانونی در داخل محله‌های غزه وجود دارند که شما قادر به تشخیص آن نیستید. چاره‌ای جز ویران کردن غزه نداریم، زیرا همه چیز در غزه تقریبا تمام ساختمان‌های آنجا سنگر‌های حماس هستند. بنابراین، تخلیه غیرنظامیان اجتناب ناپذیر است. راه دیگری وجود ندارد راه دیگر این است که آنان بر اثر حملات اسرائیل کشته شوند".

با این وجود، قانون تمایزگذاری را می‌طلبد. هر هدف باید به صورت جداگانه مورد قضاوت قرار گیرد. "عادل هاک" استاد حقوق دانشگاه راتگرز در نیوجرسی می‌گوید: "بسیار دشوار است که بتوان مبنای حقوقی برای این حملات قائل شد. دشوار است باور کنیم که تمام ساختمان‌های غزه توسط حماس مورد استفاده فعال قرار گرفته اند یا ارزش نظامی آن ساختمان بیش‌تر از آسیب قابل پیش بینی به غیر نظامیان داخل آن ساختمان‌ها یا ساختمان‌های نزدیک و مجاور آن بوده است".

"دانیل هاگاری" سخنگوی ارتش اسرائیل با افتخار گفته بود که "صد‌ها تن بمب" بر سر غزه ریخته شده است. او سپس افزود: "تاکید بر وارد آمدن آسیب است نه بر دقت". هیچ یک از این اظهارنظر‌ها را نمی‌توان با قوانین حقوقی انطباق داد.

 حقوقدانان می‌گویند که قانون تنها در راه اندازی جنگ مورد توجه قرار نمی‌گیرند و این واقعیت که بسیاری از کودکان فلسطینی غزه در جریان یک حمله جان خود را از دست خواهند داد برای اسرائیل در سراسر جهان مخرب خواهد بود.