اين تحليلگر مسايل سياسي – اقتصادي با اشاره به تصميم روسيه در ارسال سوخت نيروگاه بوشهر به ايران و بيان اينكه نبايد در روابط بين‌الملل انتظار داشته باشيم كشورها به دنبال حداكثر منافع‌شان نباشند، گفت که مسكو از ارسال سوخت نيروگاه بوشهر حداكثر منافع خود در منطقه و فضاي بين‌الملل را دنبال مي‌كند؛ اگر سوخت را بفرستد حداكثر امتياز را كسب مي‌كند و اگر نفرستد باز هم همين طور است.
وي با بيان اينكه ايران وزنه مهمي در معادلات منطقه و بين‌المللي شده است گفت: پرونده هسته‌يي و آنچه پيرامون آن اتفاق افتاده، اهميت استراتژيك ايران را نيز افزايش داده است به طوري‌كه روسيه امروز با كارت تهران بهتر از گذشته مي‌تواند بازي كند.
اين كارشناس مسايل سياسي – اقتصادي با بيان اينكه متاسفانه از ظرفيت‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و ديپلماتيك كشورمان آن طور كه بايد استفاده نمي‌شود از گران شدن نفت خام كه موجب افزايش قدرت اقتصادي ايران شده است و اين قدرت را تقريبا نسبت به سال‌هاي گذشته شش برابر كرده است و همچنين دستيابي ايران به فناوري صلح آميز هسته‌يي به ويژه غني‌سازي به عنوان دو عامل موثر در بالا بردن وزنه استراتژيك ايران نام برد.
ليلاز ادامه داد: آميختگي مساله هسته‌يي با گراني نفت چهره جديدي را به ايران مي‌دهد.
به گفته وي رويكرد تك قطبي در دنيا دارد از بين مي‌رود و قدرت‌هاي ديگري مثل روسيه، چين، هند، اتحاديه اروپا به اين عرصه وارد مي‌شوند؛ لذا در اين ميان ايران نقش موثري پيدا مي‌كند.
اين مدرس دانشگاه ادامه داد: بازي ابرقدرت‌ها دوباره در دنيا به راه افتاده است، به نظر مي‌رسد چين و بهتر از آن روسيه مي‌توانند با كارت تهران بهتر از پيش بازي كنند. چيني‌ها تمايل دارند در مسايل اقتصادي وارد شوند، اما روسيه در افزايش قدرت استراتژيك و سياسي‌اش بيش از پيش با افزايش قدرت ايران از كارت تهران استفاده مي‌كند.
وي گفت: در مجموع پرونده هسته‌يي ايران يگانه پرونده و سياست استراتژيك و يا موضوعي بوده است كه ايران در آن بهترين عملكردش را پس از انقلاب اسلامي نشان داده؛ چرا كه به دور از سليقه‌گرايي، مداخله دولت‌ها و با نظارت و كنترل مقام معظم رهبري بوده است.
ليلاز تاكيد كرد: براي اولين بار در مهمترين موضوع كشور (مساله‌ي هسته‌يي) كه منافع و امنيت ملي را مورد توجه قرار مي‌دهد، از اعوجاج پرهيز شده است و بهترين كارنامه را در پرونده هسته‌يي داريم.
وي با انتقاد از اينكه در يكي دو سال اخير اثرگذاري از داخل دولت بر موضوع هسته‌يي صورت گرفت، تصريح كرد: اين مساله باعث شد يك مقدار از مسير خارج شويم و تهديدهاي جدي عليه ايران اعمال شود.
اين استاد دانشگاه با اشاره به گزارش "جامعه اطلاعاتي آمريكا" درباره ايران و اينكه چرا اساسا چنين گزارشي منتشر شد؟ افزود: ما مذاكرات خوبي در سطح مقامات عالي‌رتبه كشورمان در تهران با ولاديمير پوتين، رييس جمهور روسيه داشتيم. همچنين سفر معاون وزير خارجه چين به ايران قبل از گزارش محمد البرادعي در نوامبر سياست تعامل با آژانس و محوريت دادن به اين نهاد بين‌المللي را مورد تاكيد قرار داد. از سويي همكاري‌هاي ايران با آژانس و ارايه سند اورانيوم فلزي و حل موضوع سانتريفيوژها از موضوعاتي بود كه در تغيير رويكرد آمريكا به طور كلي موثر بود.
وي اضافه كرد: گزارش NIE نشان مي‌دهد كه سياست ايران در بحث هسته‌يي خوب بوده است.
ليلاز در ادامه با بيان اينكه مسكو و واشنگتن وقتي ديدند ايران به تكنولوژي غني‌سازي دست پيدا كرده، شايد سياست تحريم ايران در ارسال سوخت را بي‌فايده ديدند، تصريح كرد: مساله سوخت بوشهر را بايد در چارچوب كلي پرونده هسته‌يي ايران ببينيم. نقطه محوري در مساله‌ي هسته‌يي ايران "غني‌سازي در ايران" بوده است و از ابتدا نيروگاه بوشهر در مركز توجهات نبود.
اين استاد دانشگاه در پاسخ به اينكه برخي كارشناسان معتقدند مسكو از ارسال سوخت به ايران براي فشار بر آمريكا استفاده كرده است، بر اين اساس ابتكار عمل و ديپلماسي ايران چه بايد باشد تا به توپ بازي اين دو قدرت رقيب تبديل نشود؟ اظهار داشت: اگر بخواهيم در صحنه بين‌المللي اثرگذار باشيم و فقط تماشاگر نباشيم، بايد در حوزه‌هاي مختلف قدرتمند شويم به ويژه در حوزه‌هاي نظامي كه معتقدم تجلي قدرتمند شدن در اين عرصه است اما، اقتدار نظامي نيز تابعي از قدرت تكنولوژيك و اقتصادي كشور است.
اين تحليلگر مسايل سياسي - اقتصادي با اشاره به تاكيد مقام معظم رهبري در سال‌هاي اخير بر رشد علمي به عنوان زيربناي كار كه پايه هرگونه تحول و پيشرفت است، افزود: ايشان (مقام معظم رهبري) به پيشرفت در تكنولوژي صلح آميز هسته‌يي تاكيد دارند. پيشرفت در زيربنا و روبناي مورد اشاره در بالا به ايران توان ژئو‌استراتژيك مي‌دهد كه مافوق آن چيزي است كه در گذشته براي ايران وجود داشته است.
به گفته‌ي ليلاز بين رشد علم و تكنولوژي هسته‌يي يك ساختار اجتماعي- اقتصادي قدرتمند قرار دارد كه اگر نتوانيم آن را در اختيار بگيريم به قدرت اقتصادي حتي در منطقه تبديل نخواهيم شد.
وي معتقد است: مساله مغفول مانده در اين ميان اين است كه اگر يك اقتصاد نيرومند نداشته باشيم، هيچ كدام از بنيادهاي علمي به كار ما نخواهد آمد.
وي در مقايسه روسيه فعلي و شوروي دهه 1980 با طرح اين پرسش‌ها كه آيا روسيه علمي‌تر از شوروي سابق شده است؟ آيا انرژي نفت و گاز روسيه و يا تكنولوژي هسته‌يي‌اش متفاوت‌تر از پيش شده است؟ تصريح كرد: آنچه روسيه فعلي در اختيار دارد عنصر توانمندي اقتصادي است. روسيه فعلي توانست با متحول ساختن اقتصادش بار ديگر در برابر رقيب ديرينه‌اش (آمريكا) قرار گيرد، بنابراين معتقدم اگر در اين عرصه به طور جدي وارد نشويم، هيچ‌گونه نقش‌آفريني جدي در صحنه بين‌الملل نخواهيم داشت.
اين كارشناس مسايل سياسي – اقتصادي در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه مهمترين تبعات جدي گزارش NIE را چه مي‌دانيد؟ گفت: مهمترين تبعات اين گزارش كه از چشم بسياري از مسوولان كشورمان به دور ماند، اين بود كه تهديد و وجود دشمن خارجي را يك لحظه براي ايران كمرنگ كرد.
وي معتقد است در اثر اين اقدام آمريكا كه به طرز فريبكارانه‌اي در گزارش گنجانده شده باعث شد به يكباره تناقض‌ها و اختلاف نظرهاي داخلي بر سر مسايل داخلي كه تاكنون به خاطر وجود دشمن خارجي پشت مرزها بيان نمي‌شد، بيرون ريزد كه مصداق اين امر اشاره تمام گروه‌ها و اشخاص سياسي موثر كشور بر مساله "تورم" بود.
ليلاز توصيه كرد: يك اقتصاد نيرومند در كشور ساماندهي شود كه اگر اين تهديد خارجي "به هر دليلي" كنار رفت، جامعه در آستانه خطر قرار نگيرد.
اين استاد دانشگاه بر ضرورت اينكه بيش و پيش از اتمي شدن و رشد علمي به يك اقتصاد نيرومند و "حتي الامكان عادلانه" دست پيدا كنيم تاكيد كرد.
وي اضافه كرد: اقتصاد ايران قدرت "درون‌زا" ندارد؛ به رغم آنكه در سال‌هاي اخير قيمت نفت افزايش يافته است.
به گفته ليلاز بايد در ايران فرايند توليد ثروت اصلاح شود.
