فرارو- آخرین اخبار از جبهه نبرد در لیبی حاکی از آن است نیروهای وفادار به قذافی موفق شده اند در برخی نقاط از جمله شهر نفتی «بریقه» پیشروی انقلابیون را متوقف و حتی معکوس کنند. نیروهای مسلح «شورای موقت ملی» (تشکل اصلی مخالفین قذافی در شهر بنغازی) نامنسجم و بدون سازماندهی، آموزش ندیده و همچنین فاقد سلاح و جنگ افزار لازم برای نبرد با نیروهای دولتی هستند. اکنون سرنوشت نبرد به نحوی رقم خورده که به نظر، تنها ایجاد منطقه پرواز ممنوع و انجام حملات هوایی برای پیروزی شورشیان بر قذافی کافی نیست. شاید یک مداخله زمینی یا حداقل ارسال تسلیحات بتواند بن بست فعلی را به نفع غرب و «شورای موقت ملی» تغییر دهد.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو، نشریه ی آمریکایی کریستین ساینس مانیتور می نویسد که بنا به آخرین اخبار، سازمان اطلاعات امریکا «سیا»، حداقل از 10 روز پیش عملیات شناسایی خود را در خاک لیبی آغاز کرده اما با گذشت زمان ایالات متحده و کشورهای اروپایی در مورد مداخله زمینی و یا ارسال مستقیم تسلیحات نظامی هر چه بیشتر دچار تردید می شوند، آنها نگرانند که مبادا تجربه افغانستان در دهه 1980 این بار در لیبی تکرار شود، زمانی که امریکایی ها مجاهدین افغان را علیه شورویها مسلح و تقویت کردند، اما پس از خروج روسها از افغانستان این «قدرت آتش» و سازماندهی بنیادگرایان علیه غرب به کار برده شد. آیا تمام نیروهایی که، تحت حمایت غرب، هم اکنون در لیبی علیه قذافی می جنگند سکولار و دموکراسی خواه اند؟ نفوذ القاعده در لیبی به راستی چقدر است؟ آیا شرایط انقدر وخیم خواهد شد که غرب مجبور شود بین تروریستهای سکولار (دولت قذافی) و تروریستهای مذهبی (القاعده) یکی را انتخاب کند؟ اینها پرسشهایی است که اکنون اروپاییها و امریکاییها را به خود مشغول داشته و پاسخ به آنها می تواند تاثیری تعیین کننده بر سرنوشت نبرد در لیبی داشته باشد.
به گزارش فرارو، تحلیل زیر که از دو مقاله منتشر شده در «کریستین ساینس مانیتور» استخراج شده ابعاد بیشتری از این موضوع را بازمی کند:
- ادعاهای قذافی
قذافی به کرات گفته که القاعده ممکن است بر لیبی سلطه یابد، عده ای این اظهار نظر را اغراق در میزان نفوذ القاعده در لیبی تلقی کرده اند، اما سئوالات جدید در خصوص میزان واقعی بودن این نفوذ در میان طیف رنگارنگ و گسترده مخالفان مسلح قذافی، هم اکنون در واشنگتن بحثهای داغی را رقم زده است.
یک جوان وفادار به قذافی (به خبرنگار «کریستین اسکاینس مانیتور» در طرابلس) می گوید که ستیزه جویان القاعده که در مناطق تحت کنترل شورشیان در «مصراته» حضور دارند پدر او را کشته اند. «اسامه بن صلاح» می گوید «آن دیوانه ها اجساد قربانیانشان را مثله می کنند» و با اشاره به آسمان ادامه می دهد «خدا می داند که من درست می گویم.»
از زمان آغاز خیزشهای مردمی در اواسط فوریه در این کشور قذافی بارها اعلام کرده افراد مسلحی که علیه حکومت 40 ساله او می جنگند نه هواداران دمکراسی که اعضای القاعده اند، کسانی که قصد دارند با سرنگونی حکومت او لیبی را به پایگاهی برای ادامه جهاد سراسری شان در جهان تبدیل نمایند.
رهبر لیبی هشدار داده «این القاعده است که در سراسر جهان می جنگد» و از کشورهای غربی می خواهد که به جای حمایت از مخالفین مسلح اش، در کنار او بایستند و در مبارزه علیه این دشمن مشترک او را یاری دهند.
- ادعاهای القاعده
ترس از قدرت گرفتن القاعده در لیبی بویژه با اظهارات اخیر افراد و سازمانهای وابسته به القاعده قوت گرفته است. چهارشنبه گذشته یک روحانی رادیکال امریکایی که وابسته به القاعده است به نام «انور ال-اولاکی» اظهار داشت که «انقلابهای عربی باعث تقویت القاعده خواهد شد». وی در آخرین شماره از نشریه اینترنتی «Inspire» متعلق به «بخش شبه جزیره عربی القاعده» (AQAP) شادمانی خود را از خیزشهای انقلابی اخیر در جهان عرب ابراز داشت.
«ال-اولاکی» در مقاله خود به نام «چرا من القاعده را انتخاب کردم؟» می نویسد در پشت «سونامی تغییر» روی داده در جهان عرب نه جوانان سکولار یا گروههای دموکراسی خواه، که «برادران مجاهد» قرار دارند که با «جنگ مقدس» خود در پی آزاد سازی تونس و مصر، اکنون به دنبال آزاد کردن سایر سرزمینهای جهان اسلام هستند تا از پس سه دهه خفقان، فرصتی دوباره برای تنفس مجاهدین پدید آید. وی می افزاید با جهاد این برادران، سرکوبی که چندین دهه توسط معمر قذافی، مبارک و بن علی علیه مجاهدین صورت می گرفت اکنون پایان یافته است.
این گروه (AQAP) در حالی با اعلام حمایت از جنبشهای عربی سرانجام سکوت طولانی مدت خود را شکست، که تاکنون بیشتر فعالیتهایش در یمن متمرکز بوده، کشوری که مدتهاست شاهد عملیات نیروهای نظامی امریکا و دولت یمن علیه کمپهای تروریستی القاعده است.
گذشته از اظهارات قذافی و افراد منتسب به القاعده، چندی است که با قدرت گرفتن مجدد مخالفین مسلح دولت لیبی در شرق این کشور، بحث در واشنگتن درباره ماهیت این شبه نظامیان بالا گرفته است، بویژه که شرق لیبی (کانون تجمع مخالفین قذافی) بیشترین میزان اعزام ستیزه جویان اسلامگرا به عراق را بین سالهای 2006 و 2007 داشته است. این مسئله پرسش در خصوص میزان نفوذ القاعده در میان مخالفین دولت لیبی را بر سر زبانها انداخته.
دریادار «جیمز استاوریدس»، فرمانده نیروهای ناتو، که سه شنبه گذشته در مجلس سنای امریکا سخن می گفت، اظهار داشت که «با وجود مشاهده برخی تحرکات، هنوز جزئیات کافی در اختیار ندارم تا بگویم که آن به معنای حضور القاعده یا هر گروه تروریستی دیگری در لیبی است». وی افزود که به طور کلی «مردان و زنانی که رهبری اپوزوسیون را برعهده دارند انسانهای قابل اعتمادی هستند».
با وجود اینکه نیروهای وفادار به قذافی، مثل «اسامه بن صلاح»، معتقدند طنین صدای القاعده را از جبهه مخالفین می شنوند، اما در مناطق تحت کنترل شورشیان تنها شواهد اندکی از حضور ستیزه جویان القاعده وجود دارد.
«عبدالله الحنید»، که در حال همکاری با کانال ماهواره ای «لیبی آزاد» -متعلق به انقلابیون- است با رد حضور القاعده در شرق لیبی می گوید «بسیاری از آنها، هواداران قذافی، شستشوی مغزی داده شده اند و فکر می کنند که با القاعده می جنگند، آنها قربانیان قذافی اند. اما ما برای آزادی می جنگیم.»
به هر حال ترس از قدرت گرفتن شبه نظامیان هوادار القاعده، ایالات متحده را درباره هر نوع برنامه ای برای تسلیح شورشیان هوادار دموکراسی در لیبی به شدت نگران ساخته است. یک مقام ارشد ایالات متحده سه شنبه هفته گذشته به «نیویورک تایمز» گفت که «حضور القاعده در بخشی از این کشور به وضوح مسئله نگران کننده ای است.»
-اسناد نگران کننده
در حالی که اکثر کارشناسان معتقدند که ادعاهای قذافی درباره تهدید القاعده به شدت اغراق آمیز و بیشتر برای بی اعتبار کردن مخالفان وی صورت می گیرد. اما اسناد و مدارک بدست آمده توسط نیروی نظامی آمریکا از القاعده در عراق نشان می دهد که به صورت سرانه، شرق لیبی و بویژه شهرستان «دیرنا» بین آگوست 2006 تا آگوست 2007 بیش از هر جای دیگر جهان ستیزه جوی اسلامگرا به عراق اعزام نموده است.
امروز هیچ کس به طور دقیق نمی داند چه تعداد از ستیزه جویان داوطلب لیبیایی که زمانی در عراق و افغانستان می جنگیدند، اکنون در حال نبرد علیه قذافی اند. این در حالی است که بنا به گزارشهای رسیده اسلامگرایان به صورت فعال در خط مقدم خیزش علیه قذافی حضور دارند. آنها اقلیتی کوچک در میان طیف وسیعی از مبارزان هستند که با حمایت نیروی هوایی ائتلاف دولتهای غربی از اوایل هفته گذشته موفق شده اند مجددا مناطق بسیاری را تحت کنترل خود درآورند.
«گروه مبارزان اسلامی لیبی» (LIFG) در اوایل سال 2007 علناً از شورشیان ضد دولتی در عراق حمایت کرد و از همه «مردم مسلمان» خواست تا برای جهاد عازم آن سرزمین شوند، این گروه در نوامبر همان سال رسماً اعلام کرد که به القاعده پیوسته است.
اسناد بدست آمده در «سینجار» عراق در سال 2007 حاوی جزئیاتی درباره 595 ستیزه جوی خارجی در عراق است. طبق گزارشات «مرکز مبارزه با تروریسم» (CTC) این ستیزه جویان دارای ملیتهای مختلفی بوده و از مرزهای سوریه با عراق وارد خاک این کشور شده بودند، از این تعداد حدود 41 درصد را اتباع عربستان سعودی تشکیل داده و رتبه دوم با 18.8 درصد متعلق به اتباع لیبی بوده است.
اما اگر مبنای شمارش را به نسبت سرانه در نظر بگیریم، اسناد «سینجار» حاکی از آن است که، تعداد ستیزه جویان لیبیایی تقریباً دو برابر همرزمان سعودی شان است. طبق این اسناد بیش از نیمی از این افراد تمایل به انجام حمله انتحاری در عراق داشته اند.
شبه نظامیان اسلامگرا در شهر های «دیرنا» و «بنغازی» لیبی همچنین سابقه طولانی در فعالیتهای خشونت آمیز دارند، به طور خاص این سازمانهای اسلامی در اواسط دهه 1990 یک قیام خونین را در این کشور علیه قذافی رهبری کردند. قیامی که طبق گزارش «مرکز مبارزه با تروریسم»، «فوق العاده خشونت بار» توصیف شده است. در جریان این قیام نیروهای قذافی برای سرکوب مخالفین در شهر بنغازی از هلی کوپترهای توپ دار استفاده نمودند و در شهر دیرنا تمام خطوط ارتباطی شامل تلفن و برق و همچنین منابعی مانند آب و.. را قطع کردند، در جریان این سرکوب تعداد زیادی از شبه نظامیان اسلامگرا بدون محاکمه به جوخه های اعدام سپرده شدند. با توجه به عدم تحرک اسلامگرایان لیبی طی سالهای اخیر علیه دولت حاکم، روابط آنها با قذافی به تدریج بهبود یافت که در سال 2009 منجر به آزادی تعدادی از رهبران و اعضای این سازمانها از زندانهای لیبی شد، تعداد زیادی از آنها نیز طی ناآرامیهای اخیر از زندانها آزاد شده و یا گریخته اند.
منبع: www.csmonitor.com
نویسندگان: «اریک استایر» و «اسکات پترسون»
تاریخ: 30 مارچ 2011
مترجم: قاسم توکلی