ورشکستگی دو بانک آمریکایی نشان داد که مدیریت ریسک قوی یک مزیت رقابتی است. پس از یک دهه ثبات نسبی، شرایط کلان به سرعت در حال دگرگونی است و تغییر رفتار مشتریان و سایر طرفهای بانکها و سرعت رسانههای اجتماعی که رفتار جمعی را در مواردی، چون خروج سپردهها و کاهش ارزش حسابهای احتیاطی دامن میزنند، مدیریت ریسک را بسیار دشوار کرده است.
مدیریت رویدادهای امنیت سایبری توسط بانکهای موفق نشان میدهد که آنها بر افزایش سرعت شناسایی ریسک و توانایی پاسخ به آن تمرکز میکنند، به گونهای که زمان پاسخ دهی به ریسک، از هفته یا ماه بهروز یا ساعت کاهش یافته است. آنها بیشترین ارزش را از منابع موجود به دست میآورند و با خرید داراییهای باارزش به قیمت مناسب و جلب مشتریانی که به دنبال ثبات هستند، جایگاه خود را برای رشد قویتر در زمان بحران حفظ میکنند. بانکهای پیشرو روی توانایی هایشان برای مدیریت ریسک با سرعت رسانههای اجتماعی بررسیهای هدفمند انجام میدهند.
ریسک را سریعا دریابید. ریسکها را باید فعالانه و از پیش تشخیص داد. در اکثر بانکها لیست ثابتی از ریسکها وجود دارد، اما بانکهای پیشرو لیستهایشان را مرتبا ارزیابی میکنند تا واقعا نمایانگر مدل کسب و کار، محصولات، گستره جغرافیایی، ترازنامه، مدل تامین مالی جاری بانک و شرایط جاری محیط کلان باشند.
ابزارهای مختلفی، چون آزمون استرس معکوس (Reverse Stress-testing) و مدل سازی ترازنامه برای شناسایی نوع و سطح ریسکهای مشکل زا به کار میروند. برای حفظ کیفیت بالا در شناسایی ریسک، برخی از بانکها عملکرد فانوس دریایی (Lighthouse Function) را برقرار کرده اند که میتواند هم به سرعت بررسی کلی انجام دهد و هم در مواردی، چون بررسی دیدگاههای مدیران میانی و عملیاتی نگاه درونی تیزبینانه داشته باشد.
از بعد بیرونی نیز عملکرد فانوس دریایی از اخبار و ابزارهای اسکن رسانههای اجتماعی و پایگاه داده تصادفی، چون Operational Risk Exchange برای شناسایی تهدیدها و روندهای بالقوه استفاده میکند. بانکها همچنین کیفیت شناسایی ریسک را در تعامل با ذینفعان بیرونی شامل سرمایهگذاران، مشتریان با نفوذ و قانونگذاران بهبود میبخشند.
اطمینان یابید که ریسکهای روندزا درک شده و به طور کامل مدیریت میشوند. موسسات پیشرو با بررسی احتمال بروز ریسک، اثرات بالقوه و سرعت اثر ریسک دیدگاه وسیعتری پیدا میکنند. یک ارزیابی ریسک خوب شامل گرد آمدن دولایه مفهومی توسط عملکرد فانوس دریایی است.
لایه اول، دانش کامل چگونه کار کردن بانک است و لایه دوم، حاوی درک همه راهها برای آشکار شدن یک ریسک است. به محض درک یک ریسک، عملکرد فانوس دریایی رویکرد بانک را به مدیریت ریسک ارزیابی میکند. این ارزیابی در دسترس بودن داده ها، گزارشدهی، مهارتهای کارکنان مدیریتکننده ریسک و شبکه وسیعی از منابع برای استفاده در بحران را پوشش میدهد.
عملکرد فانوس دریایی میتواند مسیر کارکنان را اصلاح کند و سرمایهگذاریهای مورد نیاز برای زمان بروز یا تغییر سریع روند ریسک را اولویتبندی کند. همه ریسکهای مهم تنها یک مسوول متولی دارند تا دید کاملی از ریسکها و پیامدهای آنها وجود داشته باشد. او مسوول هماهنگی بخشها و مرزهای سازمان، در جریان بحران است. اگر متولی ریسک انتخاب نشده باشد عملکرد فانوس دریایی یک نفر را برای اقدام در مورد پاسخگویی بانک به ریسک شناسایی میکند.
نظارت را برای اقدام سریع ساده کنید. برای ریسکهایی که پتانسیل تاثیر سریع دارند، برخی از بانکها شکلی از یک نظارت سریع السیر را برقرار میکنند که شامل تفویض اختیار اضطراری به شخص متولی ریسک به محض دریافتن یک سیگنال از یک عامل محرک است.
اختیاری شبیه آنچه بانکها به خزانهداران خود برای زمان بحران نقدینگی میدهند. متولی ریسک باید بتواند منابع را در سراسر سازمان فعال کند و یک تیم ضربت از پیش تعیین شده شامل یک عضو هیات مدیره، نمایندگانی از حوزههای مرتبط و نیز کارکنانی که به دادههای درست دسترسی دارند را به کار گیرد.
او به یک مکانیزم تعدیل دسترسی دارد که به واسطه آن کمیتههای پاییندستی را به نفع تشکیل و مجتمع کردن بیشتر کمیتههای ارشد دور میزند. آستانههایی برای زمان و چگونگی اطلاعرسانی به هیات مدیره، و سایر ذینفعان کلیدی از پیش برقرار میشود. این آستانهها با اثر بالقوه ریسک و سرعت آن همسویی دارند.
برای ریسکهای با تاثیر بالا که میتوانند با سرعت رسانههای اجتماعی حرکت کنند، موسسات پیشرو یکسری دستورالعمل میسازند و آنها را تست میکنند تا اطمینان یابند که در رویدادهای واقعی کارآیی دارند. تمرینات مانورگونه شبیه سازی شده با سبک امنیت سایبری یا بازیهای جنگی، به بانکها اجازه میدهد دریابند که دستورالعمل هایشان چگونه کار میکنند و اطمینان یابند که ذینفعان اصلی با نحوه پاسخدهی آشنایی دارند.
تغییرات در ریسک را با سرعت و وضوح نشانهگذاری کنید. برخی از بانکها دورههای زمانی گزارشها را با توجه به سرعت ریسک تغییر میدهند. مثلا برای ریسکهای پرتحرک مانند نقدینگی و تقلب، گزارشها روزانه میشوند. به جای کار با دادههای در دسترس، بانکها دادههایی را که نیاز دارند شناسایی کرده و برای رسیدن به آنها در اتوماسیون و تجزیه و تحلیل دادهها سرمایهگذاری میکنند.
بسیاری از موسسات روی تشخیص سریعتر ریسکها در محل کار تمرکز میکنند که شامل آموزش کارکنان برای تشخیص ریسکهای کلیدی (مثلا تشخیص بیثباتی یکی از طرفهای مقابل بانک) و ایجاد پروتکلهای پرداختن سریع و بدون ترس به ریسکهای بالقوه است. این پروتکلها کانالهای بدون درنگ هستند که به تیم گزارشدهی متولی ریسک مرتبط شدهاند.
موضوعات را سریع و اثربخش حل کنید. در مدیریت ریسک، مشکلات مختلف، از کیفیت ضعیف دادهها و گزارشهای دستی اضافی گرفته تا فقدان نظارت کافی میتواند وجود داشته باشد. متولی ریسک باید در شناسایی و اولویتبندی این موضوعات فعالانه عمل کند و منابع کافی را برای حل و فصل سریع آنها به کار گیرد.
او به صورت دورهای موضوعات را تجزیه و تحلیل، و با آنها برخورد ریشهای میکند. به این ترتیب بانک دائما از نقاط ضعفی که ممکن است در صورت جدی شدن ریسک یا بروز اضطراری آن گریبانش را بگیرد مطلع است. نهایتا اینکه بانک باید بتواند داستانهای مدیریت ریسک انجام شده خود را نیز با سرعت رسانههای اجتماعی روایت کند.
ترجمه: دنیای اقتصاد
منبع: Boston Consultancy Group