چهره اروپایی تهران از نگاه جهانگرد آلمانی پس از جنگ جهانی دوم

والتر هینتس از دانشمندان و ایران‌شناسان بزرگ آلمانی در دوره پهلوی به ایران سفر کرد و سفرنامه‌ای هم درباره تهران و آب و هوای آن نوشت.

به گزارش همشهری آنلاین، او آب و هوای شمیران را خنک و مطبوع می‌داند که تهرانی‌ها فصل تابستان برای فرار از گرما به آنجا کوچ می‌کردند: «با این‌که پایتخت ایران ۱۲۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد، گرما در ماه‌های تابستان سوزنده است. از این روی تهرانی‌هایی که توانایی دارند در این فصل به شمیران می‌روند. منطقه‌ای که در شمال شهر و در دامنه‌های کوه البرز قرار دارد و با روستا‌های بی‌شمار در بلندی‌ها (۸۰۰ تا ۹۰۰ متر بلندتر از تهران)، زندگی را به مراتب آسان‌تر می‌کند.»

هینتس در ادامه می‌نویسد: «سفارت آلمان هم در محله‌ای به نام پل رومی (پل ترک‌ها) نامیده می‌شود، مقر تابستانی جذاب و پر سایه خود را دارد که من به لطف و میهمان‌نوازی دکتر سمِند، سفیر آلمان، بیشتر اوقات اقامت‌ام را در تهران را در آن‌جا گذراندم. کمی بالاتر تجریش قرار دارد. در تجریش، عصر هنگام اغلب گردش‌کنان تا دربند می‌رفتم. کاخ پر سایه سعدآباد در میان راه بود. این کاخ در یک چشم برهم‌زدن آوازه‌ای جهانی یافت، چون پیمانِ «سعدآباد» در این‌جا میان ایران، افغانستان، ترکیه و عراق بسته شد. با دیواری سفید که حداقل شش متر بلندی دارد، باغ سعدآباد از خیابان جدا می‌شود. خیابانی که با پیچ‌های ملایمی رو به بالا می‌رود.»

او درباره نحوه و شرایط زندگی مردم می‌گوید: «امروز زندگی تهرانی بیشتر نمودی اروپایی دارد. با خیابان‌های آسفالته، رفت‌وآمد ماشین‌ها، چراغ‌های برقی خیابان‌ها و دستاورد‌هایی فنی همانند از روزگارِ جدید. خیال‌پرداز‌ها می‌توانند افسوس بخورند، آن‌ها دست‌کم هنوز هم می‌توانند در کوچه‌های کناره، چشم‌انداز‌های تماشایی بیابند؛ جایی که شتر‌ها و الاغ‌ها به شیوه قدیم بارشان را می‌کشند، اما تردیدی نیست که در آن زمان چهره پایتخت از بیخ‌وبُن نو شده است.»

این جهانگرد سپس به توصیف قلب تهران پرداخته است: «مرکز تهران را میدان چهارگوش سپه (قبلاً توپخانه) تشکیل می‌دهد؛ با باغچه‌ای زیبا در میان و حوضی فواره‌دار. در این میدان چند توپ پرتغالی قرار داشته که در زمان شاه عباس، در سال ۱۶۲۲ میلادی به‌دست ایرانی‌ها افتاده است و به همین دلیل توپخانه نامیده شده است. در طول شمالی میدان سپه ساختمان شهرداری و در جبهه جنوبی اداره تلگراف قرار دارد. در عرض شرقی که از کنارش لاله‌زار، خیابان مشهور خرید تهران شروع می‌شود، بانک شاهی ایران را می‌بینیم. بنایی متعلق به بانک انگلیسی، با سبکی ناموفق، به تقلید از مدرسه‌های قدیم، و در عرض غربی ساختمان دو نبشِ داروخانه سپه، در دهانه خیابان باشکوه فردوسی واقع شده است. خیابانی که بنای جذاب بانک ملی، روبه‌روی سفارت آلمان، در آن قرار دارد.»