یورو در آستانه فروپاشی

اگرچه بحران‌ها و اعتصابات اخير در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا باعث شده است بحث احتمال فروپاشي يورو از زمزمه‌اي گذرا به هراسي بزرگ تبديل شود، اما به نظر مي‌رسد پيش‌بيني ميلتون فريدمن، اقتصاددان برجسته معاصر از آينده يورو هنوز براي اروپايي‌ها به صورت جدي مطرح نيست؛ اما كابوسي است كه روز به روز به واقعيت نزديك مي‌شود. 

اين روزها صداي ماليات‌دهندگان كشورهاي ثروتمند اروپايي به ويژه آلماني‌ها با اين پرسش بسيار بلندتر از پيش به گوش مي‌رسد كه چرا آنها بايد هزينه ولخرجي دولت‌هاي ضعيف‌تر اتحاديه از يونان گرفته تا ايرلند، پرتغال و اسپانيا را كه به صورت كسري بودجه آنها بروز كرده متحمل شوند؟ اين سوالي است كه پاسخ آن در واكنش دادگاه قانون اساسي آلمان بازتاب يافته و در برابر مشاركت آلمان در طرح نجات مالي اروپا علامت سوال گذاشته شده است. واكنش آلماني‌ها كه در تندترين سطح خود به صورت طرح اخراج يونان ارائه شده در برابر انتقادات ساير اعضا از آلمان كه اين كشور را متهم به ترجيح منافع خود بر اروپا مي‌كنند، در حال تبديل شدن به منازعه‌اي است كه به نظر مي‌رسد حل آن به اين سادگي‌ها ميسر نخواهد بود.

در پی تظاهرات زنجیره‌ای در کشورهای مختلف اروپا ایجاد شد
هراس از فروپاشی یورو
دیروز نیز ده‌ها هزار تن از ایرلندی‌ها در اعتراض به برنامه‌های ریاضتی دولت به خیابان‌ها ریختند
بحران بدهی‌ها در منطقه یورو ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است. روز پنجشنبه هزاران تن از مردم پرتغال در اعتراض به تبعات سخت اقتصادی که بدهی‌های دولت آن کشور برای مردم به بار آورده است، به خیابان‌ها ریختند. 

دیروز نیز دهها هزار تن از معترضان ایرلندی در اعتراض به برنامه ریاضت شدید اقتصادی دولت این کشور تظاهرات کردند. چندی پیش نیز شاهد اعتصابات و تظاهرات گسترده فرانسوی‌ها در اعتراض به تغییر سن بازنشستگی بودیم که به عنوان بخشی از برنامه صرفه‌‌جویی اقتصادی دولت فرانسه در میان همه مخالفت‌ها به تصویب رسید. تظاهرات زنجیره‌ای در کشورهای مختلف اروپا اما داستان تازه‌ای نیست. 

بحران در این منطقه از زمانی جان گرفت که رکود اقتصاد جهانی سال‌های 2007 و 2008، به شکل بحران بدهی‌ها در یونان خودنمایی کرد. با درخواست کمک دولت این کشور از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، اعطای این کمک‌ها مشروط به اجرای برنامه ریاضت اقتصادی دولت یونان شد و این برنامه که جزییات دشواری در بر داشت با خشم مردم یونان مواجه شد. از آن زمان بود که زنگ خطر در ناحیه یورو طنین‌انداز گشت. به رغم اجرای برنامه‌های دشوار ریاضت اقتصادی و برنامه‌های نجات مالی که از سوی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول ارائه شد و به‌رغم در نظر گرفتن بودجه‌ای خاص برای مواقع بحران توسط اتحادیه اروپا، بحران بدهی‌ها چون ویروسی همه‌گیر هر روز یکی از اقتصادهای این منطقه را به کام خود فرو برد. 

تاکنون مقامات آلمان بارها تهدید کرده‌اند که در صورت عدم کنترل بحران توسط اقتصادهای کوچکتر منطقه، کشورشان از عضویت در ناحیه یورو انصراف خواهد داد. البته آلمان تنها کشوری نیست که چنین تهدیدی را مطرح ساخته است. اختلاف نظرها در مورد حمایت از واحد پول اروپا این روزها به بالاترین حد خود در طول عمر یورو رسیده است. 

در تحلیلی که نشریه اشپیگل در تازه‌ترین شماره خود منتشر ساخت، آمده است: «كشورهاي عضو منطقه يورو در خصوص راهكارهاي لازم براي جلوگيري از سقوط شديد ارزش يورو و حمايت از پول واحد اروپا اختلاف نظر شديدي دارند. به نظر مي‌رسد اعطاي كمك‌هاي مالي بين‌المللي به كشورهاي بحران‌زده يونان و ايرلند تنها يك راهكار كوتاه مدت و موقت خواهد بود.» تحلیلگران بر این باورند که پس از ایرلند، پرتغال و اسپانیا نیز به ترتیب در کام این بحران فرو خواهند رفت. هرمان فون رومپوی، رییس بلژیکی شورای اروپا زنگ خطر را به صدا در آورده و گفته است: «كليه كشورهاي عضو يورو بايد با همكاري يكديگر منطقه يورو را از بحران مالي نجات دهند، زيرا اگر منطقه يورو از خطر سقوط نجات پيدا نكند، ديگر اتحاديه اروپايي نيز باقي نخواهد ماند.» آلمان خواستار اخراج كشورهايي از منطقه يورو شده است كه استانداردهاي مالي و اقتصادي را رعايت نمي كنند .منتقدان اما گفته‌اند که مقامات آلمان تنها به فکر منافع کشور خود هستند و منافع اتحادیه اروپا را در نظر نمی‌گیرند. 

بر خلاف يونان كه به سرعت اعطاي كمك‌هاي مالي خارجي را پذيرفت، ايرلند در برابر دريافت كمك‌هاي مالي خارجي مقاومت بيشتري كرده است. مقام‌هاي اين كشور نگران زير سوال رفتن استقلال و اقتدار اين كشور هستند. به‌رغم یونان که بسته نجات مالی را بلافاصله پذیرفت، مقام‌هاي ايرلند سرانجام پس از انجام مذاكرات ماراتن گونه با مقام‌هاي صندوق بين‌المللي پول و اتحاديه اروپا موافقت خود را با دريافت اين كمك‌ها اعلام كرده‌اند. 

وزير دارايي پرتغال اما در واكنش به فشارهاي اتحاديه اروپا براي دريافت كمك‌ مالي اين اتحاديه تاكيد كرد، اتحاديه اروپا نمي‌تواند كشوري را براي دريافت بسته نجات مالي مجبور كند. به گزارش بلومبرگ فرناندو تكسيريا دوس سانتوس گفت برخي از سران كشورهاي اروپايي فكر مي‌كنند بهترين راهكار براي تثبيت ارزش يورو و برقراري ثبات در سيستم مالي و پولي اروپا اين است كه كشورهاي مختلف را براي دريافت كمك‌هاي مالي در قالب بسته نجات مجبور كنند و با تحميل يك سري شرايط ميلياردها يورو كمك مالي به اين كشورها سرازير كنند. 

اتحاديه اروپا و صندوق بين‌المللي پول با پرداخت وامي به ارزش 124 ميليارد دلار به جمهوري ايرلند موافقت كرده‌اند. دولت انگليس پرداخت هفت ميليارد دلار از مجموع كمك را به عهده گرفته است. وزير دارايي اتريش گفته‌است در صورتي كه به ايرلند كمك نمي‌شد، تمام كشورهاي حوزه يورو به خطر مي‌افتادند، اما پرسشی که امروز مطرح است این است که آیا این کمک نیز مانند کمک‌های پیشین از کنترل بحران یورو عاجز خواهد بود و یورو در آستانه فروپاشی قرار خواهد گرفت یا نه؟