آخرین وضعیت مرز عراق؛ مرزها همچنان بسته است

فرارو- ستاد مرکزی اربعین حسینی (ع) در آخرین اطلاعیه خود اعلام کرد مرز‌های منتهی به عراق مسدود است و زائران به مرز‌ها مراجعه نکنند.

به گزارش فرارو «مرز‌های ایران و عراق بسته شده است» «مرز‌های ایران و عراق باز شده است» بدون شک این‌ها پرتکرارترین جملاتی است که این روز‌ها در رسانه از مقامات وزارت کشور، ستاد اربعین و استانداران شنیده می‌شود. اما به نظر می‌رسد این نوسانات در مرز عراق بسیار مفصل‌تر از این دو جمله باشد.

چند روزی است که در شبکه‌های اجتماعی هشتگ «اربعین» به کلیدواژه اصلی اظهار نظر‌های کاربران تبدیل شده است. تقریبا ۴ ماه قبل رستم قاسمی وزیر راه از تشکیل ستاد اربعین خبر داد و عنوان کرد که پیش بینی می‌کنند امسال حدود ۵ میلیون زائر در مراسم اربعین شرکت کنند. وزیر راه عنوان کرده بود که تمام برنامه ریزی‌های لازم صورت گرفته است و بدون شک این مراسم مهم و سالانه، بدون هیچ مشکلی برگزار خواهد شد.

اما تنها چند روز به آغاز مراسم اربعین به دلیل درگیری‌های داخل عراق، مرز‌ها بسته شد. ولی با فروکش کردن تنش‌ها در این کشور مجدد مرز‌ها بازگشایی و ستاد اربعین هم برای اجرای آنچه برنامه ریزی کرده بود، وارد عمل شد. اما تنها مشکل بر سر راه زائران اباعبدالله الحسین، درگیری‌های خیابانی حامیان مقتدا صدر نبود. ماجرا‌های اربعین ۱۴۰۱ از فروش بلیط گران آغاز شد و با ترافیک‌های سنگین مرزی ادامه پیدا کرد و آرام آرام شرایط زائران را وارد بحران جدی کرد.

همانطور که اشاره شد افزایش ناگهانی قیمت بلیط‌های هواپیما برای کربلا و عدم دسترسی مناسب زائران آغازگر ماجرا بود. بلیط‌هایی با ارزش چند ده میلیون تومان. این در حالی بود که وزیر راه عنوان کرده بود نرخ بلیط کربلا ۶ میلیون تومان است. البته همین ماجرا منجر به عزل ۲ تن از مدیران ارشد هواپیمایی جمهوری اسلامی شد. با همه این‌ها زائران راهی عراق شدند، اما ترافیک‌ به شدت سنگین معضل دیگری بود بر سر راه رسیدن آن‌ها به بین الحرمین. شاید این نتیجه پیشنهاد عجیب وزیر راه و شهر سازی بود که از مردم خواسته بود با ماشین‌های شخصی راهی شوند.

عجیب‌تر آن بود که با توجه به اظهارات رستم قاسمی، پیش‌تر دولت در جریان نواقص ناوگان حمل و نقل کشور بوده و با توجه به این مسئله و پیش‌بینی تعداد زائران، اقدامات لازم و کاربردی برای حل این مسئله صورت نداده بود. زیرا بنا بر گفته قاسمی از مشکلات اساسی اربعین، سن بالای ناوگان و تعداد کم زیرساخت حمل و نقل عنوان شده بود. اما به نظر می‌رسید دولت هیچ برنامه‌ای برای این مسئله نداشته و با علم بر این معضل، مراسم پیاده روی اربعین را آغاز کرده بود.

ولی این‌ها پایان ماجرا نبود و رسیدن زائران به مرز‌ها داستان مفصل دیگری بود که زمینه ساز انتقاد‌های بسیاری به ستاد اربعین و دولت شد. ماجرا از این قرار بود که مشکلات عدیده‌ای در مرز وجود داشت که مهمترین آن‌ها زیرساخت‌های لازم برای پذیرش چندین میلیون زائر بود و همین ماجرا منجر به بسته شدن مرز‌ها به سمت عراق شد. گرمای شدید، بی نظمی در اسکان، بسته شدن راه‌ها در فاصله ۱۵ کیلومتری به مرز، لحظه به لحظه شرایط زائران را وخیم‌تر کرد.

گرمازدگی نخستین مشکلی بود که گریبان گیر زائران شد و راهکار ستاد مبنی بر آبپاشی تاثیر چندانی بر این ماجرا نداشت. از سوی دیگر هم میراحمدی معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور از بسته شدن مرز‌های ۶گانه منتهی به عراق و توقف صدور گذرنامه خبر داد و گفت: عزیزانی که در مسیر هستند تلاش کنند برنامه خود را تغییر دهند، صرفاً کسانی که در پایانه‌های مرزی هستند، این‌ها تلاش می‌شود طی ساعات آینده با مدیریت و کنترل اطمینان بخشی یا توجیه شوند که برگردند یا این که با شرایط اطمینان بخشی از مرز عبور داده شوند.

واکنش‌ها به حواشی

ناهماهنگی گسترده در برنامه راهپیمایی اربعین منجر به انتقاد‌های بسیاری در شبکه‌های اجتماعی شد. محمد مهاجری فعال رسانه‌ای اصولگرا در همین خصوص نوشت: «اجازه هست فعلا و تا اینجای کار، یک جایزه زرشک طلایی تقدیم کنیم به دولت سیزدهم، وزارت کشور، وزارت راه و... به خاطر سوءتدبیر در سفر مردم به عتبات و از بین بردن عزت زائران اربعین؟» همچنین عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی  در صفحه خود نوشت: «اطمینان باید داشت که اگر دولت‌ها فقط به موضوعات زیرساختی بپردازند و دست از سر سفر اربعین بردارند جریان امور بهتر شده یا حداقل این اندازه خراب نخواهد شد.»

سیدمحمد صحفی فعال اصلاح‌طلب نیز به ماجرا‌های مرز عراق واکنش نشون داد و عنوان کرد: «کشورداری‌تان در حد دعوا‌های کودکانه است. عراق زیرساخت لازم برای حمل و نقل و اسکان این جمعیت عظیم را ندارد، مقامات عراق هم که همکاری نمی‌کنند. با کدام تدبیری جمعیت میلیونی شهروندان مظلوم ایران را روانه عراق می‌کنید؟ اینجا هم روحانی مقصر است؟»

در ادامه این واکنش‌ها یکی از کاربران نوشت: «اینکه بلیط گران شد، اینکه ۱۵ کیلومتر به مرز قفل است، اینکه زوار در داخل ایران گرمازده شده اند، اینکه نتوانستید متوجه این حقیقت ساده باشید که عراق و مرز عراق به لحاظ سیاسی و مدیریتی ظرفیت حجم عظیم زائر ایرانی را ندارد؛ تقصیر عراق نیست. تقصیر ناکارآمدی شماست.»

همچنین روزنامه جمهوری اسلامی در این باره نوشت: «این عوارض را نمی‌توان نادیده گرفت و با کرامت انسانی در تضاد ندانست. اینکه مردم با انواع مشوق‌ها و با تبلیغات بسیار پرسروصدا به عزیمت به مرز‌ها تشویق شوند و در آنجا با انواع و اقسام مشکلات و سرگردانی‌ها مواجه شوند بطوری که بدبینی نسبت به همه‌چیز تمام وجودشان را پر کند، با هیچ منطق و تدبیری منطبق نیست. درصدد متهم کردن مسئولان به تلاش برای نادیده گرفتن کرامت انسان‌ها نیستیم، ولی نمی‌توانیم این روش را که البته اختصاص به این دولت ندارد و از چند سال قبل جریان یافته (و فقط دو سال کرونائی استثنا بوده) نهایت بی‌تدبیری ندانیم.»

نکته جالب توجه این است که بعد از همه این ماجرا‌ها سید مجید میراحمدی دبیر ستاد اربعین درباره آخرین وضعیت مرز‌های کشور اظهار کرد: متاسفانه مشکلات در آن سوی مرز‌ها به طور جدی وجود دارد و ما نسبت به امکانات داخل عراق نگرانی داریم و کمبود‌ها جدی است.

وی ادامه داد: ما در حال قانع کردن زائران برای بازگشت از مرز‌ها هستیم البته وضعیت مرز‌ها بهتر از ساعت‌های قبلی شده و اگر عراق همکاری کاملی داشته باشد از این وضعیت عبور می‌کنیم. اما توصیه می‌کنیم زائران به هیچ وجه به مرز‌ها مراجعه نکنند، زیرا مخاطرات غیر قابل پیش بینی در مرز‌ها وجود دارد. وی همچنین خطاب به زائران کشورمان در عراق گفت: زائران هر چه زودتر زیارت خود را پایان داده و به کشور بازگردند. ما پیام‌هایی از مسئولان نجف دریافت می‌کنیم که کمبود‌هایی از جمله آب دارند.

با همه این‌ها سوالاتی مطرح می‌شود که شاید بهتر باشد مقامات وزارت راه، وزارت کشور و حتی رئیس جمهور به آن‌ها پاسخ دهند. چطور از مشکلات زیر ساختی عراق برای پذیرش این تعداد زائر بی اطلاع بودند؟ اگر در جریان این نواقص قرار داشتند، چرا اقدامات لازم صورت نگرفته است؟ چرا بعد از گذشت چند روز وزیر کشور راهی مرز شد و رئیس جمهور وضعیت زائران را پیگیری کرده است؟ اگر قرار بر چنین برنا‌مه‌ای بود، لزوم تشکیل ستاد اربعین چه بود؟ آیا بعد از این ماجرا‌ها مجلس وزرایی که در این رویداد نقش تاثیرگذار و تصمیم گیرنده داشتند را به مجلس خواهد کشاند.