راهی که آمریکا می‌رود؟

فرارو-  یک کارشناس سیاست خارجی می‌گوید: «تمام امکانات رسانه‌ای خود را بسیج کرده‌اند و از سوی دیگر تمام امکانات دیپلماسی خود را به کار گرفته‌اند و در مسئله دیپلماسی عمومی هم فعالیت می‌کنند. هم فعالیت‌های علنی دارند و هم فعالیت‌های مخفی. بنابراین در این مجموعه فعالیت‌ها، امریکا همچنان به دنبال این است که با اعمال فشار ایران را مجبور به تجدید نظر در راهی که در پیش گرفته است نماید.» 

عده‌ای از کارشناسان سیاسی معتقدند اوباما در ایجاد 4 تغییر در سیاست‌های امریکا نسبت به دوران بوش موفق بوده است. این چهار تغییر در ارتباط مستقیم با مسائل ایران قرار دارد. پروژه ایران هراسی، تغییر ادبیات، تغییر نگاه روسیه و حتی چین نسبت به ایران و تغییر نحوه تاثیرگذاری در مناسبات داخلی ایران، چهار مسئله‌ای است که مطرح می‌گردد.

1- پروژه ایران هراسی
حسن بهشتی پور در گفت و گو با "خبرنگار فرارو" در این‌باره گفت: «پروژه ایران هراسی کار اوباما نبوده است، این پروژه سی سال است که آغاز شده و در دوره آقای اوباما نیز ادامه پیدا کرد. قبل از آقای اوباما آمریکایی‌ها بر مسئله ایران هراسی شدیدا کار کردند هم در دوره کلینتون، بوش پدر، بوش پسر و هم در دوره ریگان. ایران هراسی که اوباما دنبال کرد ادامه دهنده همان مسیر گذشته است و چیزی که راجع کیفیت و کمیت آن می شود گفت این است که  اوباما سعی کرده است با مصادیق بیشتری آن را پیگیری نماید.»

وی افزود: «پیشتر در این مسئله بر چهار محور تاکید می شد؛ اول مسئله تروریسم بود که از همان اولین سال انقلاب ایران را متهم به حمایت از تروریسم می کردند، دوم مخالفت با روند صلح خاورمیانه، سوم نقض حقوق بشر و چهارم اهتمام در تولید سلاح‌های کشتار جمعی. این ها مواردی بوده است که مرتب ریگان، بوش پدر، کلینتون، بوش پسر و الان نیز در دوره اوباما مطرح می‌شود.»

این تحلیلگر سایسی ادامه داد: «فقط در دوره اوباما سعی شده است با مصداق های بیشتری آن را در رسانه های گروهی مطرح نمایند و در بحث دیپلماسی در مذاکرات دو جانبه با افراد مختلف این پروژه را سازماندهی کنند.»

2- تغییر ادبیات
حسن بهشتی پور در ادامه با بیان چگونگی تغییر ادبیات اوباما نسبت به ایران اظهار کرد: «تغییر ادبیات اوباما نسبت به بوش کاملا مشهود است، ادبیات بوش قلدر مآبانه و غیرمحترمانه و توهین آمیز بود در حالی‌که اوباما سعی کرد ادبیات خود را فاخر نماید و محترمانه با مسائل مختلف برخورد کند و از این نظر با دوره بوش کاملا متفاوت است.»

وی تصریح کرد: «من تعجب می کنم که در کشور می گویند حرف مهم نیست و ما باید عمل ببینیم، من معتقدم حرف مقدمه عمل است و ما باید بر این مسئله تاکید کنیم که اگر کسی حرف زدنش تغییر می‌کند از آن استقبال کنیم اما باید امیدوار باشیم که عمل هم ببینیم، چرا که حرف تنها کافی نیست و باید عملی انجام شود.»

این تحلیلگر سیاسی درباره تغییر در عملکرد اوباما گفت: «آقای اوباما در عمل در مورد ایران مذاکرات هسته‌ای را بدون پیش شرط پذیرفت، این در حالی بود که آقای بوش می‌گفت مذاکرات باید با پیش شرط توقف غنی سازی صورت بگیرد، سیاست دولت اوباما بر این قرار گرفت که بدون قید شرط با ایران مذاکره نماید این فقط یک حرف نبود بلکه اقدامی هم در این زمینه صورت گرفت و در واقع ما شاهد تغییر سیاست بودیم.»

وی افزود: «ما می‌توانیم بگوییم کارهایی که امریکا باید برای ایران انجام می‌داد هنوز انجام نداده است مانند عدم تمدید تحریم‌ها، عدم تهدید ایران، که متاسفانه هم ایران تهدید شد و هم تحریم ها تمدید شدند. همه این موارد به وسیله گفت و گو و مذاکره حل می شود و تا گفت و گو و مذاکره صورت نپذیرد این مسائل هم‌چنان باقی است.»

3- تغییر سیاست روسیه و چین نسبت به ایران
بهشتی پور با انتقاد از برخی اظهارا نظرها در مورد نقش ایران در تغییر سیاست‌ها امریکا اظهارکرد: «ما نباید هر چیزی را با خودمان بسنجیم، مثلا این که بگوییم سیاست اوباما در قبال روسیه و چین به خاطر ایران تغییر کرده است. واقعیت این است که یکی از عوامل تغییر سیاست آمریکا در قبال چین و روسیه ایران بوده است و این گونه نیست که تصور کنیم که فقط ایران باعث شده است که شاهد تغییر سیاست آمریکا در قبال این دو کشور باشیم.»

این تحلیل‌گر درباره سیاست امریکا درقبال روسیه گفت: «سیاست امریکا در قبال روسیه بلند مدت و استراتژیک است که ابعاد مختلفی را شامل می شود، یکی از این ابعاد مهم مسئله ایران است. این خیلی مهم است که ما به مخاطب‌مان درست موضوع را منتقل کنیم یعنی نگوییم که کل مناسبات آمریکا و روسیه بند به ایران است.»

وی با انتقاد از رییس جمهور اضافه کرد: «ریاست محترم جمهوری می فرمایند اگر اوباما مسئله ایران را حل کند تمام مسائل داخلی آمریکا حل می‌شود، این یک برداشت است که من متاسفانه باید بگوییم یک برداشت غلط است. در مسائل سیاست خارجی آمریکا ایران جایگاه مهمی دارد اما همه مسائل سیاست خارجی امریکا ایران نیست.»

بهشتی‌پور افزود: «بنابراین ما باید این مسئله را دقیق تحلیل نماییم، آمریکا و روسیه در موضوع سپر دفاع موشکی که اصلا یک سپر تهاجمی بود با هم اختلاف داشتند؛ این سپر مثلثی که یک گوشه آن در کالیفرنیا، گوشه دیگر آن در آلاسکا، و نوک پیکان آن در لهستان بود و پایگاه موشکی آن در چک مستقر می شد، تبدیل به چتر امنیتی آمریکا شده بود که از نظر روسیه این عمل در تعارض با منافع کشورش قرار داشت و به همین دلیل هم روسیه با آمریکا مقابله کرد.»

این روزنامه نگار ادامه داد: «البته امریکایی‌ها معتقد بودند این چتر امنیتی برای مقابله با ایران و کره شمالی است. اما در ادامه دیدیم که امریکا طرح را به حالت تعلیق درآورد تا بتواند مشکلش را با روس‌ها حل کند، البته اوباما طرح دفاع موشکی را کاملا کنار نگذاشت اما موقتا آن را به حالت تعلیق درآورد.»

وی با اشاره به گسترش ناتو گفت: «موضوع دیگر گسترش ناتو به سمت اکراین و گرجستان است البته در حال حاضر با تغییراتی که در اکراین به وجود آمد آقای یانوکویچ فعلا مخالف انجام این کار است در حالی که دولت قبلی اکراین موافق عضویت اکراین در ناتو بود. گرجستان نیز مصر به عضویت در ناتو است، اما به نظر می‌رسد آمریکا در این مسئله نیز تجدید نظر می کند برای این که می داند این تبدیل به عاملی می شود تا روسیه بیشتر تحریک شود.»

این کارشناس سیاسی اظهار کرد: «امریکا به دنبال حل و فصل مشکلات خود با روسیه است که در ضمن آن موضوع ایران هم مطرح است اما نه این که به خاطر ایران مسائل دیگر را نادیده بگیرد، مسئله گسترش ناتو هم‌چنان در دستور کار قرار دارد و کاملا کنار گذاشته نشده است.»

بهشتی پور با اشاره به توافقات امریکا و روسیه در مسئله افغانستان تصریح کرد: «راجع به بحث افغانستان یک قرارداد مهم بین روسیه و آمریکا امضا شد که براساس آن لجستیک هوایی آمریکا در افغانستان بتواند از آسمان روسیه صورت بگیرد یعنی روسیه موافقت کرد که هواپیماهای نظامی و غیر نظامی آمریکا بتواند از آسمان روسیه برای پشتیبانی نیروهای امریکا و ناتو استفاده نمایند. این یعنی این که عملا روسیه به آمریکایی‌ امتیاز می دهد.»

وی در بخش دیگری از اظهاراتش به بیان مناسبات امریکا و چین پرداخت و گفت: «اگر شما سیاست چین در دو دهه اخیر را بررسی کنید متوجه می شود سیاستی اقتصاد محور و تجارت محور را در پیش گرفته است. چین در معادلاتش با آمریکا چند خط قرمز را تعریف کرده است یکی از آن‌ها بحث تایوان است و دیگری بحث دالایی لاما و مسئله تبت است، سومین بحث، کسری بازرگانی خارجی بین چین و آمریکا است که همیشه به نفع چین بوده است و به زیان امریکا.»

این کارشناس ادامه داد: «در مسائل دیگری نیز مانند مسئله کره شمالی چینی‌ها همیشه در مذاکرات از مواضع کره شمالی حمایت می‌کردند، اما در مذاکرات امریکا با چین یکی از بندهای مورد مذاکره بحث ایران است، چینی ها رقم بالایی در تجارت خارجی با ایران دارند اما در روابط اقتصادی با امریکا رقم کسری روابط بازگانی شان چند برابر رقم تجارت با ایران است.»

وی افزود: «بنابراین برای چینی‌ها مهم است که چگونه با آمریکایی‌ها رابطه برقرار کنند اما این بدین معنا نیست که قید تجارت گسترده با ایرانیان را هم بزنند، اما سعی می کنند در بازی سیاسی به جای منافع سیاسی به منافع اقتصادی توجه نماید.»

بهشتی پور با بیان سیاست چین در قبال ایران و امریکا تصریح کرد: «چین سعی دارد روابط خوبی با ایران و امریکا داشته باشد و این دو مسئله را در تعارض با هم قرار ندهد و شما می بینید که علی رغم روابط خوب چین با ایران، این کشور به 5 قطعنامه گذشته شورای امنیت علیه ایران که دو مورد آن‌ها جنبه مشورتی داشته و سه مورد آن جنبه تحریمی داشته است به تمام آن‌ها رای مثبت داد.»

این کارشناس تاکید کرد: «این به این دلیل است که چین در سیاستش تا حدی پیش نمی‌رود که خود را در تعارض با آمریکا قرار دهد در حال حاضر اوباما هم سعی کرده است تعامل جدید را با چینی‌ها آغاز نماید و راجع به حساسیت‌های چین مانند تایوان، دالایی لاما و کره سعی کرده آن‌ها را درک نماید و کمتر به این مسائل دامن بزند.»

4- تاثیر بر روند داخلی ایران
وی در ادامه اظهاراتش در پاسخ به این پرسش که سیاست اوباما در قبال تاثیرگذاری به روند داخلی ایران چه تغییری کرده است گفت: «این سوال بسیار دشوار است و بسیار سوال اساسی است. به نظر من اوباما در دوره جدید تلاش کرده است با استفاده از استراتژی "قدرت هوشمند" که در واقع تلفیقی از سیاست قدرت نرم و قدرت سخت است هم در صحنه دیپلماسی و هم در صحنه مذاکرات پشت پرده و زدوبندهای سیاسی شرکت می‌کند.»

این پژوهشگر مسائل سیاسی ادامه داد: «یعنی اگر خوب بررسی شود اوباما نیامده است که فقط سیاست تحریم را دنبال کند، سیاست تحریم نتیجه‌ای ندارد و عملا فقط نرخ‌ها را گران تر می‌کند، تحریم نه در مورد کوبا و نه در مورد عراق و نه کره شمالی و ایران هیچ یک نتیجه نداده است.»

بهشتی‌پور افزود: «اما اوباما آمد تحریم ها را به سمت نهادهای حکومتی آورد. او می‌گوید ما کاری می کنیم که به نهادهای حکومتی فشار وارد شود بدون اینکه به مردم ایران فشار وارد شود. از طرف دیگر سعی دارد با این سیاست بین مردم و نهادها اختلاف ایجاد نماید.»

وی در پایان تاکید کرد: «این نقشه‌ای است که در ذهن امریکا وجود دارد. تمام امکانات رسانه‌ای خود را بسیج کرده اند و از سوی دیگر تمام امکانات دیپلماسی خود را به کار گرفته‌اند و در مسئله دیپلماسی عمومی هم فعالیت می‌کنند. هم فعالیت‌های علنی دارند و هم فعالیت های مخفی. بنابراین در این مجموعه فعالیت‌ها، امریکا همچنان به دنبال این است که با اعمال فشار ایران را مجبور به تجدید نظر در راهی که در پیش گرفته است نماید.»