گزارش کهریزک واقع بینانه بود

گفتگو با فرهاد تجری نماینده مجلس و عضو کميته ويژه مجلس درباره گزارش کمیته ویژه از وقایع کهریزک.

-بعد از قرائت گزارش يکي از بندها اين بود که به وضعيت بازداشتگاه هاي ديگر بايد رسيدگي شود. پس از آن آقاي کواکبيان پيشنهاد دادند براي رسيدگي به وضعيت ساير بازداشتگاه ها نيز کميته يي تشکيل شود. فکر مي کنيد کميته تحقيق و تفحص از بازداشتگاه هاي ديگر تشکيل خواهد شد؟

درباره اين کميته چيزي نمي دانم و تشکيل آن بستگي به اراده مجلس و دوستان دارد. اينکه بخواهم پيش بيني کنم که تشکيل خواهد شد يا نه يا اکنون بخواهم موضع بگيرم، در حال حاضر امکان پذير نيست. دوستان محترم اگر چنين پيشنهادي دارند بايد پيگيري کنند که کميته تشکيل شود. اما من به اين جمع بندي که دوستان بيان کردند، نرسيده ام يعني تاکنون مشاهده نکردم بازداشتگاهي زير نظر سازمان زندان ها نباشد. حتي کهريزک هم زير نظر سازمان زندان ها بود اما نابساماني و کم توجهي و کمبود امکانات و فضا اين مشکلات را به وجود آورد.
 
ولي اين فرضيه را هم مي شود پيگيري کرد اما اينکه نظير کهريزک، بازداشتگاه هاي ديگري هم باشد که استانداردهاي لازم را نداشته باشد، ممکن است در مناطق دورافتاده وجود داشته باشد والا اکثر بازداشتگاه هاي مهم کشور به خصوص بازداشتگا ه هاي شهرهاي بزرگ از استانداردهاي لازم برخوردار هستند.

-فکر مي کنيد کميته ديگري براي رسيدگي به ساير بازداشتگاه ها تشکيل خواهد شد و اگر تشکيل شود...

مجلس در خيلي از امور به عنوان ناظر و چشم بيناي ملت وارد مي شود و خود مسائل را پيگيري مي کند. واقعاً به دنبال سامان بخشيدن امور و رسيدن به حقيقت است نه دنبال سياسي کاري. گاهي موضوعاتي مطرح مي شود که توسط هيات ها و جريانات و خط مشي هاي خاصي از آن بهره برداري سياسي مي شود. اگر اين نباشد و هدف رسيدن به حقيقت باشد هم اصلاح کننده خواهد بود و هم نقاط ضعف و قوت زندان ها شناخته مي شود. سازمان زندان ها براي سال آينده تقاضاي بودجه کرده است اما دولت تامين نکرده و متوسل به کميسيون هاي مجلس شده است تا اعتبارات لازم را به آنها ارائه دهد. 

اگر مجلس به کمبود آن بخش واقف شود و آن را بررسي کند، به نظر من حسني براي آن سازمان و نظارت مجلس است. ولي به طور کلي اگر تشکيل کميته سياسي نباشد، تصميم ارزشمندي است.

-شائبه هايي در مورد وجود بازداشتگاه هايي مشابه کهريزک مثل پاسارگاد و... وجود دارد؟ ارزيابي شما از اين مساله چيست؟

ما نه اين چيزها را ديده ايم و نه شنيده ايم. به جز چند خبرنگار معلوم الحال کس ديگري اين مسائل را بيان نکرده است. ولي هيچ کدام اينها وجود خارجي ندارد.

-اگر اين کميته تشکيل شود، مي تواند تغييري در وضعيت بعضاً نامناسب بازداشتگاه ها رخ دهد؟

اگر واقعاً نگاه فني و کارشناسي باشد ارزشمند است و دستگاه قضايي و اداره زندان ها و مراجع ذي ربط بايد استقبال کنند و خود مجلس هم وظيفه و رسالت اصلي خود را انجام دهد.

-پس مي تواند به وضعيت بسياري از بازداشتگاه ها سامان ببخشد؟
نابساماني حاد و شديدي در بازداشتگاه ها وجود ندارد اما کمبودهايي که هست و خود سازمان زندان ها هم به آن اذعان دارد را قطعاً مي توان برطرف کرد و استانداردها را بهبود بخشيد.

-تا چه حد با گزارش ارائه شده کميته که خودتان هم يکي از اعضاي آن بوديد، موافق هستيد؟

ممکن است در برخي بخش ها، نظر من غير از نظر ديگر اعضاي کميته باشد اما چون مجمع تشخيص داده و بنده هم جزيي از مجمع بودم نظر آنها براي من محترم است. بنده هم از گزارش کميته دفاع مي کنم.

-پس ارزيابي تان مثبت است؟

بله، گزارش مثبت بود ولي بارها گفتم انگشت اتهام را به سوي يک فرد بردن توجيه پذير نيست. با تخلفات در هر رده و مقامي بايد برخورد شود و وظيفه ما نيست که حتماً فردي را به عنوان متخلف اعلام کنيم. بايد همان گونه که سازمان قضايي نيروهاي مسلح در ميان اين همه پرسنل نيروهاي انتظامي سه نفر را به عنوان متخلف اصلي معرفي کرد، منتظر بمانيم تا دستگاه قضايي افراد و خلاف و قصورشان را مشخص کند. بايد مقدار بيشتري توجه مي شد لذا اتهام ها، در اين گزارش متوجه مسوولان برخي ارگان ها بود و به صورت کلي اشاره کرده بود که من اين رويکرد را به شخصه و به لحاظ اينکه بعد کارشناسي و حقوقي در آن لحاظ نشده بود قابل ايراد و خدشه مي دانم. 

اما در کل گزارش خيلي واقع بينانه و واقع گرايانه يي بود و به بيان حقيقت پرداخته بود. معتقدم در زمينه حوادث و قتل افراد شايد افراد ديگري هم متهم باشند لذا اشاره کردن به افراد را بايد موکول به دستگاه قضايي مي کرديم. ممکن است همين افراد جرم شان پررنگ تر شود. چه بسا افرادي خارج از اين مجموعه باشند يا چهره هاي جديدي به عنوان مقصر پيدا شوند. اينها مستلزم فرآيند رسيدگي در دادگاه است و اظهارنظر در توان نماينده مجلس نيست.

-آقاي تجري، چقدر اميدواريد به اتهامات فردي که به عنوان متهم رديف اول شناخته شده، با رفع مصونيت قضايي رسيدگي شود؟

براي اين فرآيند بايد دادسراي انتظامي قضات تخلف قضايي فرد را احراز کند، سپس تقاضاي مجازات کند. تا اين لحظه احراز نکرده. ولي يکي از نکاتي که در اين گزارش مورد استناد است، اين است که اتفاقاتي که در بازداشتگاه کهريزک رخ داد، بيشتر از آنکه يک روند سازمان يافته و پيچيده باشد و مسووليت خاصي داشته باشد، بايد آن را به عنوان يک اتفاقي که تعدي و تجاوز از وظيفه قانوني است تلقي کرد. و اينکه به دنبال اين باشيم که يک مقصر اصلي و دانه درشتي در اين قضيه پيدا کنيم، درست نيست. واقعيت اين است که هيچ کجا نديده ام يک قاضي، فرمانده انتظامي يا مقام ارشدي دستور دهد افرادي را ببريد و آنها را تا حدي بزنيد که منتهي به فوت شان شود. از اين جهت موضوع دچار پيچيدگي خاصي است و بايد پيگيري حقوقي شود.

-به غير از مسائلي که عنوان کرديد نقاط ضعف ديگر گزارش را برايمان ذکر کنيد.

گزارش بيان واقعيات بود. اما اين نتيجه گيري که همه مشکلات را به يک مسوول قضايي يا محدوده نيروي انتظامي وارد کرده بود، به لحاظ حقوقي داراي ضعف است اما بقيه موارد نشأت گرفته و منبعث از واقعيت بود. جاي ايراد ندارد. اين ايرادات من هم ايرادات فني و کارشناسي است والا کليت گزارش خوب و مثبت و واقع گرايانه بود.