فرارو- استروب تالبوت، خبرنگار سابق مجله تایم، در آستانه انقلاب اسلامی برای دیدار با محمد رضا شاه پهلوی، عازم تهران شد. در دیداری که تالبوت با شاه داشته، شاه از فعالیتهای سازمان سیا در تهران ابراز نگرانی کرده است.
به گزارش فرارو، زمانی که تالبوت خود را برای سفر به ایران را آماده میکرد، منابعی در وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید به او گفتهاند که اوضاع ایران تحت کنترل شاه است. اما هنگامی که تالبوت به ایران رسید، متوجه شد که انقلاب روز به روز نزدیکتر میشود. چندین وزیر، که قرار بود با تالبوت و همکارانش گفتگو کنند، اخراج شده یا استعفا دادهاند، برخی هم از ایران فرار کرده بودند.
با این حال، سرانجام تالبوت با شاه دیدار کرد. او جزئیات این دیدار را طی یادداشتی در اندیشکده بروکینگز تشریح کرد. این روزنامهنگار دیدار مزبور را اینگونه توصیف کرد: «تانکها و خودروهای زرهی کاخ سعد آباد در حومه شمالی تهران را احاطه کرده و جلوی جمعیت خشمگین را گرفته بودند. حتی از درون (کاخ) هم میشد شعارهای آنان را شنید. میزبان ما (شاه) مرد دلشکستهای بود. او به ما گفت: یک روز قبل حکومت نظامی اعلام کرده بود، چونکه به شش ماه "نظم و آرامش" نیاز داشت تا بتواند با پارلمان در خصوص اصلاحات گسترده دمکراتیک کار کند. این یک راهکار سیاسی منطقی نبود و حتی خودش هم ظاهرا به آن ایمان نداشت.»
در این دیدار، علاوه بر تالبوت، روزنامهنگاران دیگری هم حضور داشتهاند. اما پس از این دیدار ۹۰ دقیقهای، شاه از تالبوت خواست که اندکی باقی بماند. هنگامی که دیگران رفتند، شاه یکی از دستیارانش را صدا زد تا دستگاههای شنود جاسازی شده در قفسههای کتاب را خاموش کند.
زمانی که تالبوت و شاه تنها ماندند، شاه به طور صریح و شفاف از نقش آمریکا در تحولات ایران سخن گفت. به نوشته تالبوت، شاه معتقد بود که سازمان سیا برای براندازی او تلاش میکرد. تالبوت که از این سخنان شگفتزده بود چندین سوال از شاه پرسید: انگیزه احتمالی آمریکا از این کار چیست؟ آیا او فکر میکند دولت کارتر او را رها کرده است؟
اما شاه پاسخی نداد.
تالبوت، شاه را ترک کرد و از میان جمعیت معترض و پلیس عبور کرد و برای رفتن به سفارت آمریکا در تهران سوار تاکسی شد.
این روزنامهنگار ادامه داد: «سفیر ویلیام سولیوان را میشناختم. خواستار یک جلسه فوری خصوصی با او شدم. زمانی که او مرا به دفترش برد، گفتم که من همین الان به طور خصوصی از شاه چیزی شنیدم و میخواهم آن را ترجیحا در یک طاق، یعنی مکان بدون پنجره که گمان میرود در برابر پیشرفتهترین ادوات شنود ایمن است، گزارش کنم. سولیوان در حالی که چشمانش را میچرخاند، گفت: "بگذار حدس بزنم، او به تو گفته است که سیا میخواهد او را برکنار کند. او این را در گوش هرکسی میگوید که به او گوش میدهد.»