عروسک‌های چادری محبوب خارجی‌ها

 

«غیرممکن است گردشگران خارجی عروسک‌های جُلی را ببینند، بغل نکنند و نخرند. برخی از عروسک‌هایی که چادر دارند بیشتر مورد توجه آن‌ها قرار می‌گیرد و معتقدند این پوشش برای مردم کشورشان که چنین چیزی ندارند، جذاب‌تر است.»

حامد اکرمی- پژوهشگر و احیاگر عارسک جُلی بعد از توجه گردشگران خارجی به این عروسک‌های بومی، به ایسنا، می‌گوید: بنا بر پژوهش‌هایی که درباره این عروسک انجام داده‌ام، قدمت «عارسک جلی» به چهار قرن پیش در ابرکوه یزد بر می‌گردد. شیوه ساخت این عروسک سال ۱۳۹۶ به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.

عروسک‌های جلی شناسنامه‌ای دارند که روی آن نام عروسک و توضیحاتی درباره چگونگی ساخت آن نوشته شده است. احیاگر این عروسک در این باره توضیح می‌دهد: با تصوری که مادر‌ها با دادن این عروسک‌ها به بچه‌هایشان می‌دادند، عروسک‌ها را به مادربزرگ آن‌ها تشبیه می‌کردند. به همین دلیل زمانی که بچه‌ها بعد از فوت مادربزرگ‌هایشان عروسک‌ها را به دست می‌گرفتند، می‌گفتند این عروسک شبیه مادربزرگ‌شان است.

او اضافه می‌کند: به همین دلیل بچه‌ها، اسم‌هایی مانند «ننه فاطیما» یا «ننه سکینه» روی عروسک‌ها می‌گذاشتند که ما آن را هم روی شناسنامه‌ها آورده‌ایم و سعی کردیم چیزی از اصالت این عروسک‌ها کم نشود.

اکرمی با بیان اینکه پوشش عروسک‌های جلی هم مثل گذشته است، ادامه می‌دهد: این عروسک‌ها را در مدل‌های متفاوت اجرا کردیم برای مثال آن‌ها را روی سبد کار گذاشتیم تا بتوان از آن‌ها در سفره هفت سین نیز استفاده کرد. همچنین روی کوله پشتی یا به صورت مگنتی هم عرضه کرده‌ایم. نمونه‌هایی هم که در زمان گذشته داخل آن را با ارزن پر می‌کردند نیز احیا کرده‌ایم تا بتوان از آن به شکل دکوری هم استفاده کرد.

 

این پژوهشگر می‌گوید: سعی کرده‌ایم چهره عروسک‌ها را خندان درست کنیم. این امر موجب شده مشتریان عارسک جلی بار‌ها به ما بگویند وقتی که نگاه‌شان به این عروسک‌ها می‌افتد انرژی مثبت می‌گیرند. در زمان‌های گذشته چهره عروسک‌ها را با ذغال می‌کشیدند، اما در حال حاضر ما اجزای صورت آن را با نخ و سوزن می‌دوزیم. همچنین سعی کردیم نوع پوشش این عروسک‌ها در حالی که قدیمی هستند، شاد هم باشند.

او درباره فضا برای عرضه این عروسک‌ها نیز اعلام می‌کند: ما باید به نیاز بازار هم توجه کنیم. من برای این عروسک‌ها جعبه و شناسنامه تهیه کرده‌ام. در جلسه‌ای هم که اخیراًبا مسوولان شهرستان داشتم، درخواست کردم برای تولیدات همان شهرستان و منطقه ارزش قائل شوند و عنوان زشت را برای آن به کار نبرند بلکه از این محصولات به عنوان سوغاتی و هدیه به مسوولانی که از شهرستان بازدید می‌کنند، استفاده کنند.

اکرمی با بیان اینکه این عروسک‌ها به شهر‌های دیگر از جمله کرمان و تهران ارسال می‌شود، ادامه می‌دهد: من نیز در کنار سرو کهنسال ابرکوه، نمایشگاهی دارم که عارسک‌های جُلی را عرضه می‌کنم و با استقبال خوبی هم مواجه شده است.

این پژوهشگر بیان می‌کند: در حال حاضر سه نفر عاروسک‌های جلی را درست می‌کنند که دو نفر از آن‌ها بی‌بی‌های قدیم ابرکوه هستند و قرار است سه نفر دیگر هم به آن اضافه شوند.

او می‌گوید: به مسوولان پیشنهاد دادم بنری در سطح شهر بزنند تا داوطلبانی که تمایل دارند عروسک جُلی را آموزش ببینند، به ما مراجعه کنند. من بابت آموزش عروسک‌ها پولی دریافت نمی‌کنم، اما در ازای آموزش از دستمزد ساخت عروسک‌ها کم می‌کنم تا این دوره تکمیل شود. دلیل این کار نیز افزایش دقت کار هنرجویان است.

اکرمی بیان می‌کند: به دنبال این هستیم که با هنرمندان شهر‌های دیگر مشارکت داشته باشیم برای مثال از هنرمندان شهر‌های دیگر که حصیر تولید می‌کنند، سبد بخریم و با کار‌های خودمان تلفیق کنیم که به آن‌ها نیز منفعت برسانیم.