فرارو- اگر واشنگتن از توافق هستهای خارج شود، امنیت اروپا و منافع تجاری آن تضعیف خواهد شد. اکنون بروکسل باید با تهدیدات قانونی و دیپلماتیک قدرتنمایی کند.
به گزارش فرارو به نقل از مجله فارینپالیسی، آخرین باری که اروپا توسط یک رئیسجمهور آمریکایی بشدت در بوته آزمایش قرار گرفت، قبل از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ بود. از آن زمان، نخبگان سیاست خارجی اروپا این پرسش را مطرح کردند که آیا این قاره در عقب راندن این تصمیم فاجعهبار که بر منابع اروپایی هزینه هنگفتی تحمیل کرد، ناکام شد. رهبران اروپایی باید به تجارب گذشته توجه کرده و در مقابل سیاست خطرناک ترامپ در قبال ایران که ریسک برافروختن یک درگیری دیگر در خارومیانه را به همراه دارد، موضع محکمتری اتخاذ کنند.
ترامپ در تازهترین حملهاش به توافق هستهای، اولتیماتومی برای متحدان اروپاییاش تعیین کرد: یا توافق را اصلاح کنید یا اینکه او از آن ظرف کمتر از چهار ماه خارج خواهد شد. این فشار علنی بر اروپا و نیز رویکرد به طور فزاینده خصمانه واشنگتن علیه ایران، باید برای اروپا زنگ هوشیاری باشد.
ترامپ در ماه جاری، طبق برجام، آخرین دور از تعلیق تحریمها را تمدید کرد. اما این تمدید با یک قرص سمی همراه بود. او تهدید کرد که آمریکا را از توافق خارج کند مگر اینکه اروپا و کنگره برای کار بر روی یک توافق تکمیلی (ظاهرا بدون مشارکت ایران) موافقت کنند.
ایران مکررا هر گونه تلاش مخفیانه برای بازگشایی مجدد توافق هستهای را رد کرده است. با در نظر گرفتن این مسئله، ترامپ برای اروپا تلهای نصب کرده تا به طور جمعی توافق هستهای را بکُشند و خود را از مسئولیت مبرا کند.
اروپاییها اکثر روزهای سال گذشته را صرف تلاش برای متقاعد کردن ترامپ به عدم آسیب زدن به توافق هستهای کردند. اما سیاست ترامپ در قبال ایران، اکنون آشکارا با منافع اروپایی در تناقض است.
فارینپالیسی نوشت: اروپا باید برای حفظ منافع اقتصادی و امنیتیاش نه فقط اولتیماتوم ترامپ را رد کند، بلکه واکنش نشان دهد. اگر آمریکا به عقبنشینی در مسئله برجام ادامه دهد، اروپا باید یک طرح محتمل پایدار مطرح کند و به واشنگتن اطلاع دهد که آماده استفاده از آن است.
فرانسه، برتانیا وآلمان به عنوان طرفهای توافق هستهای، در بهترین جایگاه برای هماهنگ کردن چنین راهبردی هستند. اروپا (به همراه چین و روسیه) نیاز خواهد داشت تا بستهای ارائه دهد که استمرار پایبندی ایران به عناصر اصلی توافق هستهای کنونی را جلب کند.
مقامات ایران اشاره کردند تا وقتی که برجام منافع ملی کشور را تامین کند، تهران باقی ماندن در این توافق را حتی اگر آمریکا آن خارج شود، در نظر خواهد گرفت. اگر اروپا بتواند راهی برای ایران پیشنهاد دهد، احتمالا ایران به دقت بررسی خواهد کرد.
اساسیترین جنبه چنین توافقی به تمایل شرکتهای غیر آمریکایی برای تجارت با ایران منوط است. اگر ترامپ طبق برجام، در آینده، تعلیق تحریمهای ایران را تمدید نکند، تحریمهای ثانوی آمریکا که بر شرکتهای غیرآمریکایی تاثیر میگذارد، سر جای خود بازخواهند گشت. اگر چنین تحریمهایی مجددا اعمال شود، شرکتهای اروپایی که در آمریکا منافع دارند، به طور قابل توجهی از وارد کردن نفت ایران و انجام تراکنشهای مالی با این کشور، منع خواهند شد.
برای جلوگیری از این اتفاق، اروپا باید اقداماتی برای حمایت از شرکتهایش در برابر اختیارات تنبیهی این تحریمها انجام دهد و محیطی خلق کند که در آن شرکتهایی مانند توتال، ایرباس، شل و زیمنس بتوانند هم در ایران و هم در آمریکا تجارت کنند. مقامات اروپا باید به ترامپ بگویند که اگر شرکتهای ما را در آمریکا جریمه کنی، ما هم آن هزینهها را از طریق جریمه کردن داراییهای آمریکا در اروپا جبران خواهیم کرد.
مشاجره بر سر توافق هستهای در حالی اتفاق میافتد که پیشبینیناپذیری فزایندهای در خاورمیانه وجود دارد. لفاظی ضدایرانی ترامپ به همراه حمایت صریحش از عربستان، فقط قطبیسازی منطقهای را بیشتر کرده است. ایمانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه پیشتر هشدار داد که لفاظیهای کنونی آمریکا، عربستان و اسرائیل منطقه را به سمت نزاع با ایران هُل میدهد. دولتهای اروپایی به جای پیوستن به این رویکرد فاجعهبار، باید تلاشهایشان برای خنثیسازی تنش از طریق دیپلماسی با همه بازیگران منطقهای را افزایش دهند.