فرارو- ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هفته گذشته برای سومین بار به ایران سفر کرد. به نظر می‌رسد بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و موضع‌گیرهایش نسبت به ایران باعث شده ایران به گسترش روابط با روسیه فکر کند. این در حالی است که پیش از بسیاری افراد توافق هسته‌ای، را فصلی نو برای همکاری‌های ایران و کشورهای اروپایی می‌دانستند. سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا روسیه آلترناتیو اروپا برای ایران است؟ علی خرم، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت و گو با
فرارو به این سوال پاسخ می دهد.
خرم معتقد است: توافق هسته ای یک نوع آشتی بین ایران و جامعه جهانی به طور عام و غرب به طور خاص بود. در سالهای بعد از انقلاب بین ایران و کشورهای غربی روابط سرد و یا خصمانه‌ای حاکم بوده است که به جنگ سفارت‌‌خانه‌ها شهرت داشت. این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به بهبود روابط ایران و غرب در دولت اصلاحات می‌گوید: حتی در دولت دوم آقای هاشمی رفسنجانی وقایعی مانند میکونوس اتفاق افتاد که در نهایت منجر به تیره شدن روابط ایران و اروپا شد. اما در دوران آقای خاتمی روابط ایران و اروپا گرم شد به گونه ای که حجم روابط به 35 میلیارد دلار رسید. در دوران آقای احمدی نژاد هم روابط با اروپا مجددا تیره و تار شد.
اشتباهات ترامپ ایران را به روسیه سوق داده است
خرم ادامه می دهد: یک وجهه از توافق هسته ای این بود که ایران و اروپا بر سر مسائل هسته ای به گفت و گو نشسته اند اما همانطور که آمریکایی ها هم انتظار دارند انتظار جامعه جهانی این بود که ایران با برجام بتواند به روابط خود با جامعه جهانی و غرب تجدید نظر کند. به همین خاطر اتحادیه اروپا که پیشتر همراه با آمریکا ایران را مورد تحریم قرار داده بود، داوطلبانه تحریم های خود را لغو کرد. نگاه اتحادیه اروپا این بود که بتواند همان روابطی که در دوران آقای خاتمی با ایران داشت را تکرار کند و در حدی که با ایران بتواند بر سر مسائل مشترک گفت و گو کنند. به همین خاطر فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، سوئیس، اسپانیا اتریش و کشورهای دیگر منتظر این توافق بودند.
به اعتقاد این کارشناس مسائل خارجی آمریکای دوران باراک اوباما هم انتظار داشت، ایران و کشورش را کنار بگذارند و لااقل اگر قرار نیست این دو کشور با همدیگر دوستی داشته باشند روابط خصمانه نداشته باشند.
خرم معتقد است از طرفی در ایران اراده ای برای بهبود رابطه با غرب وجود نداشته و ندارد. و از طرف دیگر هم آمدن ترامپ انگیزه ای شد تا جلوی گسترش روابط ایران با غرب گرفته شود. به این ترتیب ترامپ با اشتباهات خود اکنون ایران را دوباره به سوی شرق سوق داده است. البته این به آن معنا نیست که روابط ایران و شرق نباید گسترش پیدا کند. ایران با کشورهای شرقی مثل روسیه و چین منافع مشترکی دارد که در جای خودش قابل توجه است اما اگر نگاه ما فقط به شرق باشد، سیاست خارجی مان حتما دچار لرزش و سقوط خواهد شد.
در بهبود روابط نیازمند موازنه مثبت هستیم
او با اشاره به یکی از شعارهای انقلاب اسلامی می‌گوید: شعاری که ایران در طی انقلاب و بعد از آن انتخاب کرده و سر در وزارت خارجه خود قرار داده، نه شرقی و نه غربی است. این یعنی ایران نه مایل به وابستگی به شرق است و نه مایل به وابستگی به غرب.
این کارشناس مسائل خارجی ادامه می دهد: این شعار به معنی موازنه منفی در وابستگی به شرق و غرب است اما در بهبود روابط ایران باید دنبال موازنه مثبت باشیم. کشورهای مثل عربستان، ترکیه یا هند که به غرب نگاه ویژه ای دارند اگر نیم نگاهی به کشورهای شرقی داشته باشد با استقبال این کشورها قرار می گیرد. اگر کشوری یک سویه میل به غرب داشته باشد شرقی ها به آن توجه نشان نمی دهند. برعکس این موضوع هم صادق است. پس شرط استحکام سیاست خارجی ما این است که به موازات گسترش روابط با شرق، با غرب هم روابط خوبی داشته باشیم. به همین خاطر ترامپ برای ایران عاملی منفی به شمار می‌آید که ایران نتواند روابط خود با غرب را گسترش دهد.
خرم با اشاره به حمایت‌های کشورهای اروپایی از ایران در برجام می‌گوید: توافق هسته ای وسیله بسیار خوبی بود که ایران بتواند با کشورهای غربی گسترش روابط دهد. او معتقد است: هرچند که مانعی برای نزدیک شدن به روسیه و چین وجود ندارد و چینی‌ها بازار خودروی ایران را پر کرده اند و روس ها هم از نظر امنیتی و نظامی ایران را به سمت خود کشیده اند اما نباید چنین برداشتی برای جامعه جهانی ایجاد کنیم که ایران یک سویه به سوی شرق می‌رود. بلکه باید توازن و تعادلی به وجود بیاید، به این معنا که ایران با کشورهایی مثل فرانسه، آلمان، ایتالیا، اتریش، اسپانیا و سوئیس هم به آنقدر گسترش روابط داشته باشد که اگر خللی در روابط ایران و شرق به وجود آمد، ایران بتواند آن خلل را در روابط خود با کشورهای اروپایی جبران کند. به اعتتقاد خرم، در آمریکا هم نباید رابطه با روسیه به صورت یک طرفه دیده شود. ما زمانی می توانیم آمریکا را تحریک کنیم که با اروپا هم گسترش روابط داشته باشیم.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل ادامه می دهد: روسیه زمانی احترام متقابل ایران را نگه خواهد داشت که ببیند ایران به عنوان طرف مقابل خود همه امکانات گسترش روابط با غرب را دارد. به عنوان مثال تحویل گرفتن موشک های اس 300 از روسیه 10 سال طول کشید. اما وقتی ترکیه هم مثل ایران از روسیه موشک اس 300 خواست تنها به مدت چند ماه موشک های اس 400 یعنی موشک های پیشرفته تر از آن را تحویل گرفت و این موضوع به خاطر آن بود که روسیه می دانست ترکیه دست بالایی در غرب دارد.
همه تخم مرغ‌‌ها را در سبد روسیه نگذاریم
خرم می گوید: اصل بر گسترش روابط و تعامل سازنده با همه کشورهاست اما اینگونه نباید باشد که ما همه تخم مرغ‌هایمان را در سبد روسیه بگذاریم و بعد از مدتی که با مطرح شدن موضوعی مثل تحریم ها، ببینیم که فرانسه، بریتانیا و آلمان اهمیتی برای ایران قائل نیستند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با یادآوری اینکه در دوران اصلاحات در تهران و بلژیک گفت و گوهای دوره ای وجود داشت می گوید: در این گفت وگوها، روابط از نظر سیاسی، اقتصادی، نظامی و ... با طرف مقابل تبادل نظر می شد و ایران از بسیاری از امکانات اروپایی ها استفاده می کرد. مضاف بر این، چین و روسیه برای ایران امکانات اروپا را ندارند. روسیه و چین از نظر روابط بانکی یا مسائل بین‌المللی از روسیه و چین قوی تر هستند. ایران نباید یک دست بازار خود را به چینی ها بسپارد، بلکه باید با اروپایی‌ها با ظرفیت و امکانات پیشرفته‌ترشان وارد مراوده شویم که این کشور در مراودات خود با ایران دقت کند و جنس‌های بنجل و گران قیمت خود را برای ما صادر نکند. در مورد روسیه و هند هم این موضوع صادق است.
دوستی مان با شرق استراتژیک نباشد
خرم در پاسخ به اینکه روسیه دوستی استراتژیک با روسیه به صلاح ایران است می گوید: حتی اگر ایران به دنبال دوستی استراتژیک با روسیه و چین باشد، هردوی این کشورها به صراحت اعلام کرده اند که با ایران یا کشورهای مثل ایران روابط استراتژیک برقرار نخواهند کرد. بنابراین فقط در ایران سخن از روابط استراتژیک به میان می آید. در دوران احمدی نژاد هم که بارها از سوی ایران صحبت از روابط استراتژیک به میان می‌آمد با تکذیب این کشورها همراه می شد. الان هم این کشورها روابط استراتژیک با ایران را تکذیب می کنند، بلکه منافع چین ایجاب می کند که بازار ایران را در دست بگیرد. منافع روسیه هم ایجاب می کند در سوریه، عراق و افغانستان با ایران همکاری داشته باشد. در واقع به کار بردن روابط استراتژیک برای روابط با روسیه و چین به دور از روابط فعلی با این کشورهاست.
او ادامه می دهد: هرچند ایران و روسیه در سوریه با همدیگر همکاری نظامی دارند اما به محض رفع مشکل سوریه ایران و روسیه از هم جدا می شوند. یا مثلا اگر درب کشور را به روی چینی ها ببندیم آنها به دنبال یارگیری خواهند رفت. بنابراین ایران در روابط با شرق و غرب باید همزمان پیش برود.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
