صحبت های رهبری سخنانی بود که ما همواره از جایگاه رهبری توقع داریم

فرارو- عماد افروغ گفت: «صحبت های روز یکشنبه مقام رهبری سخنانی بود که ما همواره از جایگاه رهبری توقع داریم، ما معتقدیم که رهبری بایستی رافع اختلافات و مجمع ناس باشد مانند یک پدر خانواده تلاش کند که تا آنجایی که امکان پذیر است در درون خانواده با ورود در دعوا و جانب یکی از اعضای خانواده را گرفتن این دعوا را حل و فصل کند.»

حضرت آیت الله خامنه ای در نماز عید فطر در روز یکشنبه ضمن انتقاد از حاکمیت فضای تهمت زنی و بد گمانی در ایران کنونی، به صراحت اعلام کردند که اعتراف یک متهم راجع به متهم دیگر در دادگاه، حجیت ندارد و به اصطلاح نافذ نیست.

این در حالی است که به ابتکار قوه قضائیه و صدا و سیما، تا کنون در پنج دور دادگاه موسوم به متهمان انقلاب مخملی ، اعتراف برخی متهمان علیه افراد غایب برای مردم ایران پخش شده است و تمام رسانه های دولتی و صدا وسیما هم پیش از انتخابات و هم پس از انتخابات به بهانه های گوناگون در گسترش فضای تهمت و افترا علیه افراد سنگ تمام گذاشتند.

فرارو به منظور کمک به یافتن راه حل هایی برای برون رفت از فضای ناسالم و البته بسیار خطرناکی که بر جامعه مستولی شده و  رهبر عالی مقام جمهوری اسلامی ایران از آن بیمناک اند، می کوشد با چهره های فرهیخته و دلسوز نظام گرانقدر جمهوری اسلامی، بدون توجه به گرایش های سیاسی شان، گفت و گو کند. باشد تا معضل گریبانگیر جامعه ایران را اهل علم و تدبیر با خرد ورزی های مشفقانه مرتفع سازند.

و اما عماد افروغ جامعه شناس و استاد سابق دانشگاه تهران درباره نکات مطرح شده در سخنان دیروز مقام رهبری به «خبرنگار فرارو» گفت: «صحبت های روز یکشنبه مقام رهبری سخنانی بود که ما همواره از جایگاه رهبری توقع داریم. ما معتقدیم که رهبری بایستی رافع اختلافات و مجمع ناس باشد. مانند یک پدر خانواده تلاش کند که تا آنجایی که امکان پذیر است در درون خانواده با ورود در دعوا و جانب یکی از اعضای خانواده را گرفتن ،این دعوا را حل و فصل کند .من به یاد می آورم که حضرت امام اختلافات داخل را می گرفتند و بر سر آمریکا و استکبار می کوبیدند، به گونه ای که هم طرف طرفین دعوا را نمی گرفتند و هم تلاش می کردند با اصراری که بر روی مقوله وحدت داشتند اختلافات داخلی را به سوی استکبار پر تاب کنند. این به این معنا نیست که ایشان وارد قضاوت نمی شدند و نظر نداشتند بلکه ایشان نظر و دیدگاه خاص خودشان را داشتند و بعضا از یک دیدگاه خاص هم طرفداری می کردند اما همواره تلاش می نمودند ضمن این که حسب ضرورت از یک دیدگاه حمایت کنند،مراقب باشند به گونه ای بیگانگان از آن بهره برداری نکنند و این طرفداری، وحدت شکنی و طرد گروهی دیگر تعبیر و تفسیر نشود.»

این تحلیل گر مسائل سیاسی افزود : «سخنان روز یکشنبه مقام معظم رهبری در این راستا قابل تفسیر است. ایشان کاملا از جایگاه مورد انتظار رهبری صحبت هایی کردند که بنده شخصا توقع داشتم که ایشان زودتر از اینها این موضع را بگیرند و چندی پیش هم در مصاحبه ای گفتم که حسب اختیارات و قدرت تعیین کننده که رهبری دارند، مسئولیت هم با این قدرت حمل می شود و ایشان می توانند مسئله بوجود آمده را حل و فصل کنند. من صحبت های دیروز ایشان را در این جهت ارزیابی می کنم.»

افروغ با اشاره به سخنان مقام رهبری در رابطه با رواج تهمت در جامعه گفت: «این که ایشان تاکید داشتند که هر چه زودتر بساط تهمت ها و بد اخلاقی جمع شود ،در شرایط فعلی از سازو کارهای لازم برای تحقق وحدت در جامعه است.بساطی که متاسفانه مدتی است که پهن شده است، اصلا زیبنده نظام سیاسی و اخلاقی جمهوری اسلامی نیست که با ایراد تهمت و دنبال کردند زشتی ها و پلشتی ها جامعه را دچار نا امنی کرد. یک سوی قضیه به این باز می گردد که گروههای مختلف مراقب موضع گیری های خود باشند. رسانه ملی در این خصوص به نظر من کوتاهی کرده است، صدا وسیما با بقیه رسانه ها تفاوت دارد چرا که بینننده زیادی دارد. وقتی که مباحث مقدماتی دادگاه ها به صورت شبه زنده پخش می شود و بدون این که حکم نهایی از جانب قاضی صادر شود مردم در جریان بحثهای درونی دادگاهها قرار می گیرند، به نظر می رسد صداو سیما در حال دامن زدن به این تهمت ها و بدبینی ها و افترا ها است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: «بحثی که دیروز مقام رهبری مطرح کردند یک مسئله حقوقی جا افتاده است. اگر فردی چیزی در مورد خودش بگوید این اقرار است اما اگر چیزی در مورد دیگری بگوید این اقرار نیست. فوقش شهادت است که بایستی ثابت شود که همین موضوع می تواند جنبه افترا به خود بگیرد و طرف مقابل شاکی باشد اما به هر حال این اظهارات پخش شده است و بدون این که حکمی صادر شده باشد به گونه ای آبروی افراد ریخته شده است. من بارها گفته ام چرا همه مدعی العموم داشته باشند اما صدا و سیما مدعی العموم نداشته باشد؟ بنده شخصا معتقدم در اتفاقات قبل و بعد از انتخابات در تخلفات ثابت شده و ثابت نشده و در بیان ذهنیت های درست و نادرست، صدا و سیما نقش اساسی را بازی کرد اما هیچکس معترض به صدا و سیما نشد ؛ کماکان رسانه ملی این روند نا صواب را ادامه می دهد. من شخصا معتقدم یکی از مخاطبان اصلی مقام معظم رهبری،  صدا و سیما است.»

افروغ در باره اعاده حیثیت از هاشمی رفسنجانی گفت: «اگر قرار باشد از شخص آقای هاشمی اعاده حیثیت شود  این کار توسط مقام معظم رهبری در اولین خطبه ی ایشان پس از انتخابات صورت گرفت. بارها گفته شد اما متا سفانه در فضای احساسی این بحث گم شد. رییس محترم دولت فعلی در شرایطی روی کار آمد که قرار بود با مفاسد اقتصادی مبارزه کند. چهار سال ایشان فرصت داشتند که اگر سندی و مدرکی دارند رو کنند و اگر واقعا احساس می کنند که برخی باید دادگاهی شوند این کار را انجام دهند. در این چهار سال فرصت از دست رفت اما در اولین مناظره انتخاباتی باز هم همان حرف و حدیث ها را مطرح کردند بدون این که در این چهار سال کاری در این راستا صورت گرفته باشد و یا سند محکمه پسندی رو شده باشد و یا حکم قضایی صادر شده باشد. این ها به نظر من دور از شان یک مقام عالی است، دور از شان یک نظام اخلاقی است که بدون این که حکم قضایی در کار باشد بیاییم حسب اقتضائات انتخابات از شور انتخاباتی استفاده کنیم برای این که پیروز یک مناظره باشیم.»

وی افزود: «همه می دانند که من به لحاظ خط مشی اقتصادی با آقای هاشمی مشکل دارم و تفکرات اقتصادی ایشان را بر نمی تابم اما این چه ربطی دارد به شخص هاشمی رفسنجانی، چه ربطی دارد به این که من پرونده سازی کنم آن هم به جعل پرونده بپردازم، چه ربطی دارد به این که من بیایم و سابقه و شخصیت آن فرد را زیر سوال ببرم و یا خدای نکرده هتک حرمت کنم؟ چه رابطه ای بین این دو موضوع بر قرار است؟ 

این استاد دانشگاه با اشاره به نامه فرزندان هاشمی به رییس قوه قضائیه گفت: « برایم جالب است به جای این که طرف دعوی بیاید بر علیه خانواده هاشمی مدرک ارائه کند و زمینه محاکمه قانونی را فراهم نماید، خود آنها پیش قدم می شوند و به آقای لاریجانی نامه می نویسند که پرونده ما را برسی کنید. فضا اینقدر سنگین شده است که فرزندان هاشمی این کار را انجام می دهند، می گویند اصل بر برائت است مگر آن که خلافش ثابت شود، این فضا اصلا خوب نیست و به هیچ عنوان زیبنده جمهوری اسلامی نیست واقعا کسانی که فکر می کنند خانواده هاشمی مشکل دارد بروند مسئله را دنبال کنند. ما این را می خواهیم و طلب می کنیم .ما به لحاظ روشنفکری سالها شرایط این کار را فراهم کردیم اما به شرط این که نیت طرف نان خوردن سیاسی نباشد و واقعا مبارزه با فساد اقتصادی باشد. ما دیدیم که تا چه اندازه دست اندرکاران مبارزه با فساد اقتصادی در برخورد با این پدیده جدی هستند!، من می خواهم این را بگویم که به هر حال نه تنها مدرکی رو نمی شود نه تنها حکم قضایی صادر نمی شود بلکه فقط آبرو ریخته می شود و خود افراد پیش قدم می شوند تا از خود اعاده حیثیت کنند. به نظر من این قضیه جای تامل بسیار دارد.»

افروغ در مورد مطالب ارائه شده در دادگاههای متهمان حوادث اخیر اظهار داشت: «در مورد دادگاه ها نکته ای وجود دارد که شاید در این فضای سنگین امنیتی کسی جرات بیان آن را نداشته باشد و آن این است که صحبت هایی که آقایان ابطحی و عطریانفر مطرح کردند اعتراف نبود بلکه تحلیل بود. این افراد رفتند درست یا نادرست موقت یا غیر موقت در گوشه ای نشستند و تحلیل هایشان متحول شد. این که اعتراف نیست .تحلیل عوض شده است. حتی ممکن است عده ای بگویند این که دادگاه تفتیش عقاید است. افراد را دستگیر کنند و تحت شرایطی ارادی یا غیر ارادی نظرشان تغییر کند. مهم آنست که انسان در شرایط طبیعی عقایدش عوض شود نه در شرایط غیر عادی. این که تحلیل عوض شده است مسئله ای را حل نمی کند و ابهامات را کاهش نمی دهد. بحث دادگاهها این بود که تا بحال آقای عطریانفر از ولایت فقیه طرفداری نمی کرده است ولی الان طرفدار ولایت فقیه شده است. در این جا این سوال مطرح می شود که ایشان را برای عدم باور به ولایت فقیه دستگیر کرده اید؟ اگر ایشان را به خاطر عدم باور به ولایت فقیه گرفته اید، این تبدیل به تفتیش عقاید می شود و نشر این مسئله کار درستی نیست.»

این جامعه شناس با اشاره به اعترافات سعید حجاریان در دادگاه گفت: «آقای حجاریان می آید و در به اصطلاح اعترافات خودش به هابرماس و وبر اشاره می کند. مگر جای نقد هابرماس، وبر و مارکس و پارسونز در دادگاه است؟! جای نقد این ها در محافل علمی است نه در دادگاه. باید سر فرصت راجع به این موضوع های صحبت کرد. بله، اگر آقای حجاریان گفته باشد به خاطر این تحلیلها با بیگانه ارتباط برقرار نموده است و در یک جریان برانداز نقش آفرینی کرده است، در آن زمان می توان گفت که ایشان اقراری کرده است که این اقرار به خاستگاه فکری اش برگشته است .ما که این را ندیدیم، باید مسائل را تفکیک کرد جای نقد متفکران غربی که در دادگاه نیست و این تنزل بخشیدن به شان نظام است. جریانات فکری را بایستی متفکران ما پاسخ دهند کما این که سالها است که دارند این کار را می کنند. همان هایی که به لحاظ فلسفی به مبارزه با آرا مورد نظر پرداخته اند امروز کجای معرکه هستند. همان ها امروز مطرودند. همان افراد توسط این جریانی که منافعش در اختلاف افکنی و شایعه پراکنی است امروز از صحنه خارج هستند.»

وی افزود: «من امیدوار هستم که سخنان مقام معظم رهبری بر اساس مفهومی و محتوایی خوب درج شود. آقایان بفهمند که خطا رفتند؛ چه آنهایی که شایعه پراکنی کردند و چه آنهایی که آبروریزی کردند و چه آنهایی که با موضعگیری های افراطی خودشان این را به ذهن متبادر نمودند که با انقلاب فاصله گرفتند. به نظر من بایستی در یک جو مسالمت آمیز و طرفینی به وحدت پایدار رسید. باید فرصت را برای گفت و گو و احقاق حق و استفاده از ظرفیت های قانونی فراهم کرد. ما نمی توانیم به معترضین بگوییم از قانون استفاده کنید و  از طریق قانونی اعتراضات خود را دنبال کنید اما به دست اندر کاران این اجازه را بدهیم که فرصت استفاده از ظرفیتهای قانونی را از معترضین بگیرند. اگر قرار است برخورد قانونی صورت بگیرد باید دوطرفه باشد؛ هم آنهایی که دست اندر کار قانون اند اجازه بدهند معترضان از طرق قانونی تظلم ها و دادخواهی های خودشان را بروز دهند هم آنهایی که معترض هستند خارج از چهار چوبهای قانونی عمل نکنند.»

افروغ در پایان با اشاره به وظیفه رسانه ها گفت: «به نظر من عده ای هستند که همیشه فضا را آشفته می کنند. عده ای دیگر می آیند ترمیم می کنند اما بار دیگر ما می بینیم همان هایی که مسبب اصلی بوده اند بر سریر قدرت هستند. فقط یک عده دلسوز هزینه می دهند دوباره فضا به شرایط آرمانی باز می گردد؛ باز دوباره می بینیم که همان افراد بر سر قدرت می مانند به خاطر این که موج سواران و فرصت طلبان خوبی هستند. یک وظیفه ای که رسانه ها دارند این است که شرایط بحرانی بعد از انتخابات را بررسی نمایند و موضع گیری تک تک رجال سیاسی و فرهنگی را عنوان کنند و بار دیگر مردم را در جریان رخداد ها قرار دهند تا مشخص شود چه کسانی دم از وحدت زدند و چه کسانی روز به روز بر این اختلافات افزودند، اینها را شناسایی کنند و به مردم معرفی نمایند که بار دیگر این افراد از به اصطلاح فراموشی تاریخی مردم سواستفاده نکنند. ببینید که چه اتفاقی افتاد و چه کسانی بر جو این شایعات سوار شدند و آبرو ریزی کردند و از طریق رسانه ملی آمدند و مطالب ناچیز خودشان را به خورد ملت دادند و به معترضین انگ ناروای بر اندازی زدند و آنها را جری کردند. به هر حال بایستی مسئله را از جوانب مختلف بررسی کرد.»