ماه نزول قرآن؛ ماهی برای انسان

ماه نزول قرآن فرصتی برای انسان است تا بتواند مسیر الهی و معنوی پیش روی خود را دریابد و بپیماید. خداوند عمل به عبادات را به نفع انسان ارزیابی کرده و او را مخیر به رسیدن به سعادت دنیوی و یا اخروی کرده است.

 

به گزارش ایکنا، ماه مبارک رمضان بی‌ارتباط با انسان نیست. هر ضیافتی فرصتی برای بهره‌مندی است و اگر در ماه مبارک رمضان خداوند میزبان باشد، انسان میهمان خواهد بود و فرصت چنین ماهی فرصتی برای تعالی انسانی قلمداد خواهد شد.

 

فلسفه روزه، پرهیز از گناهان و شتاب در خیرات، بی‌ارتباط با تعالی و سود الهی انسانی نیست. در آیه ۱۸۵ سوره بقره می‌خوانیم: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ؛ ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى ] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد] خدا براى شما آسانى مى‏ خواهد و براى شما دشوارى نمى‏ خواهد تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگى بستاييد و باشد كه شكرگزارى كنيد.»

 

خداوند ماه رمضان را رهنمودی برای انسان قرار داده است. میزان عبادت در این ماه افزایش می‌یابد تا انسان به قدرت «تشخیص حق از باطل» برسد، آنچه دغدغه همیشگی انسان بوده است. وجود بسیاری از مکاتب فلسفی انسان را باید در راستای رسیدن به چنین هدفی ارزیابی کرد. خداوند عبادت را برای خویش نمی‌خواهد بلکه مراد او سودی است که انسان از قبل انجام عبادات به خود جلب می‌کند، در آیه ۴۰ سوره نمل می‌خوانیم: «فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ: و هركس سپاس گزارد تنها به سود خويش سپاس مى‏ گزارد و هركس ناسپاسى كند بى‏ گمان پروردگارم بى ‏نياز و كريم است.»

 

اینکه حق و باطل به چه معناست نیز در یک جهان‌بینی توحیدی معانی عمیق‌تری می‌یابد. حق و باطل در بستر توحیدی تنها در جهان مادی نیست و مربوط به جهان آخرت نیز می‌باشد. آنچه در میان لازم و قابل تاکید است، خیر عبادات ماه رمضان برای انسان است. همچنین دقت در آیه «مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ: كسى كه كشت آخرت بخواهد براى وى در كشته‏ اش مى‏ افزاييم و كسى كه كشت اين دنيا را بخواهد به او از آن مى‏ دهيم و[لى] در آخرت او را نصيبى نيست» (شورا/ ۲۰) یادآوری‌ می‌کند که این انسان است که راه خود را انتخاب می‌کند.

 

انسان بدان چه می‌خواهد می‌رسد، اما آنچه خداوند به انسان توصیه کرده است انتخاب سعادت اخروی است. غایت قرار دادن آخرت برای انسان به معنای فراموشی و یا پشت کردن به حیات دنیوی نیست، زیرا که این دو در طول هم قرار دارند و بارها توصیه شده است که «دنیا مزرعه آخرت است». انسان باید نهایتی فراتر بهره‌مندی دنیایی را در نظر داشته باشد و این شرط لازم برای رسیدن به حیات اخروی است.