"همين الان هم براي تشكيل كميته بحران براي واحدهاي صنعتي دير است". اين جمله را محمدرضا خباز، مخبر كميسيون اقتصادي درباره وضعيت كنوني صنعت در ايران مي‌گويد. انگار آنچه نمي‌خواستيم هيچ‌گاه پيش آيد مرزهاي ما را نيز درنورديد و بلايي كه تا ديروز همچون آواري بر سر واحدهاي صنعتي دنيا مي‌آمد و آرام مي‌نگريستيم و گمان مي‌كرديم گلستاني در آتش بحران جهاني هستيم، خيلي زود گريبان خودمان را هم گرفت.
صنعت ما بي‌اغراق روزهاي سختي را تجربه مي‌كند. نفس‌هاي بسياري از واحدهاي صنعتي به شمار افتاده و هرچه تلاش مي‌كنيم تا با ارائه آمار، حداقل به خود بقبولانيم كه وضع چندان هم بد نيست، افاقه نمي‌كند. تبلور اين بليه، امروز در شهرك‌هاي صنعتي‌مان به‌خوبي هويداست.
همين 3 ماه پيش بود كه وزير صنايع در جمع مدیران و کارکنان سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به آنچه پیشرفت‌های چشمگیر صنعت و معدن طی سال‌های اخیر مي‌خواند، تصریح کرد: سال گذشته توانستیم در بخش سرمایه‌گذاری‌های صنعتی به حدود 24 هزار و 600 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دست یابیم که رشد 90 درصدی را نشان می‌دهد. محرابیان البته يك جاي كار اشتباه كرد، آنجا كه به وجود 790 شهرک و ناحیه صنعتی در نقاط مختلف کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر این شهرک‌ها از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار هستند اما توسعه در این زمینه نیازمند توجه بیشتری است.
توقف 40 درصدي فعاليت كارخانه‌اي در كشور
با اين حال، به فاصله 3 ماه از سخنان وزير صنايع، محمدرضا خباز، مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس از توقف فعالیت حدود ۴۰ درصد از کارخانه‌ها در کشور خبر داد و گفت: در این باره کمیسیون اقتصادی مجلس جلسه‌ای با وزیر اقتصاد داشت و درخواست تشکیل کمیته بررسی آثار بحران اقتصادی جهان بر بنگاه‌های اقتصادی کشور مطرح شد.
وي گفت: از مدت‌ها قبل بحث تاثیر بحران اقتصادی جهان بر اقتصاد ایران در کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح بود که چرا نسبت به این اتفاقات جدید دنیا و آثار آن بر کشور ما با حالت بی‌تفاوتی و تصمیم‌گیری نکردن روبرو هستیم. مخبر کمیسیون اقتصادی در ادامه افزود: کمیسیون اقتصادی مجلس چند روز پیش به شهر فلاورجان که در ۸ کیلومتری اصفهان قرار دارد رفت. تصویری که ابتدا در ذهن داشتیم این بود که بايد صنایع بزرگ و مهمی در آنجا باشد. وقتی پای صحبت‌های صنعتگران و سرمایه‌گذاران بخش‌های تولیدی و صنعتی نشستیم، تعجب کردیم از این همه درددل که این‌ها داشتند؛ البته همه جای کشور تقریبا همین طور است.
وی در ادامه گفت: شهرک صنعتی طوس در مشهد و شهرک صنعتی البرز در تهران و بسیاری از جاهای دیگر نیز وضعیت مشابهی دارند. نزدیک به ۴۰ درصد کارخانه‌ها کار نمی‌کنند و دسته دسته کارگران را بيكار می‌کنند. بعد از بازدید از شهرک صنعتی فلاورجان پیشنهاد تشکیل کمیته بررسی اثرات بحران اقتصادی جهان بر بنگاه‌های اقتصادی کشور به رئیس کمیسیون اقتصادی داده شد.
اخراج 600 كارگر از شهرك صنعتي بهارستان كرج
وزير صنايع از وضع مطلوب شهرك‌هاي صنعتي خبر مي‌دهد اما مدیر شهرک صنعتی بهارستان مي‌گويد: شهرک صنعتی بهارستان مدتی است که به دلیل مشکلات مالی با بیکاری شمار زیادی از کارگران و تعطیلی چند کارخانه مواجه شده است. رضا گل‌محمدی اظهار مي‌كند: با توجه به مشکلات مالی به وجود آمده برای چند کارخانه بزرگ شهرک و نیز بیکاری کارگران، تعدیل نیرو و کاهش زمان شیفت کاری، هیأت مدیره شهرک در تلاش است با همکاری فرمانداری برای رسیدگی به مشکلات، کمیته بحران تشکیل دهد. وي يادآور مي‌شود: کارخانه توزین‌گر که بزرگ‌ترین تولیدکننده آسفالت خاورمیانه است و سال گذشته شهرداری تهران تمام آسفالت خود را از آن خریداری کرد، در حال حاضر به دلیل مشکلات مالی و عدم صادرات به عراق و افغانستان در شرف تعطیلی است. گل‌محمدی خاطرنشان مي‌کند: کارخانه دیگر کارخانه پایا تولیدکننده قطعات کامپیوتری و مخابراتی است که تاکنون 25 نفر تعدیل نیرو داشته و شیفت‌های کاری خود را نیز کاهش داده است. کارخانه هوایار نيز كه تولیدکننده کمپرسور هوا و قطعات CNG است، به دلیل مشکلات موجود، شیفت‌های کاری خود را کاهش داده است. کارخانه روژن آزمون تولیدکننده محصولات آرایشی و بهداشتی نیز به خاطر بدهی با حکم قانونی کلیه وسایلش مصادره شده و کارخانه تعطیل شده است. گل‌محمدی کارخانه زیبا ماندگار، تولیدکننده شکلات و تنقلات را نیز از جمله کارخانه‌های این شهرک برشمرد که به دلیل عدم پرداخت وام به طور کامل تعطیل شده است. مدیر شهرک صنعتی بهارستان عنوان مي‌کند: قرار بود 600 نیروی کار جدید به واحدهای تولیدی و صنعتی شهرک اضافه شود که متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه به همین میزان شهرک تعدیل نیرو داشته است.
چرخ شهرك صنعتي سيرجان از حركت ايستاده است
البته چنين وضعيتي فقط به شهرك بهارستان كرج اختصاص ندارد. در همين زمينه، فرماندار سيرجان از تعطيلي تعدادي از كارخانه‌هاي سنگ شهرك صنعتي سيرجان خبر مي‌دهد. شهباز حسن‌پور، نماينده مردم سيرجان نيز با تاييد اين موضوع، مشكل صنعت سيرجان را نبود اداره صنايع و معادن در اين شهرستان عنوان مي‌كند و مي‌گويد: پيگيري‌هاي زيادي براي تاسيس اين اداره در سيرجان انجام داده‌ايم، اما متاسفانه با كارشكني‌هايي كه صورت گرفته است، افتتاح اين اداره در سيرجان به تعويق افتاده است. حسن‌پور مي‌افزايد: تعطيلي كارگاه‌ها در شهرك صنعتي ريشه در وضعيت اقتصادي كشور دارد. اميد عليرضازاده، مدير نمايندگي اتاق بازرگاني سيرجان نيز مشكل كلي صنايع را تحريم‌هاي اقتصادي، عدم نقدينگي و عدم سرمايه در گردش عنوان كرده و مي‌گويد: تحريم‌هاي اقتصادي، مشكلات ارزي و وضعيت اقتصادي دلايلي هستند كه منجر به تعطيلي كارخانه‌ها شده‌اند و پرداخت وام‌هاي زودبازده نيز با مشكل وثيقه روبرو هستند. وي معتقد است، اين مسائل همگي مربوط به دولتمردان است و آنها بايد فكري به حال وضعيت صنعت در كل كشور كنند.
بانك‌ها هم بي‌تقصير نيستند
صفرزاده، مديرعامل شرکت‌هاي صنعتي آذربايجان غربي، هرچند بحران جهاني را در مشكلات كنوني صنعت دخيل مي‌داند، اما معتقد است كه طي 3 سال گذشته و به‌دليل سياست‌هاي انقباضي بانک‌ها عقد قراردادها سير نزولي داشته است. وي با اشاره به اين که آذربايجان غربي در زمينه جذب اعتبارات بنگاه‌هاي اقتصادي زودبازده جزو پنج استان اول کشور است، مي‌گويد: اگرچه ميل به صنعتي شدن در استان بالا است ولي طي سال‌هاي گذشته واحدهاي کوچک صنعتي به صورت جسته و گريخته در استان ايجاد شده است، ولي در حال حاضر واحدهاي صنايع بزرگ در استان وجود ندارد. وي با اشاره به 20 شهرک صنعتي موجود در استان اضافه مي‌کند: در حال حاضر از يک هزار و600 واحد صنعتي قراردادي 600 واحد به بهره‌برداري رسيده است. وي با بيان اين مطلب که از 600 واحدي که داراي پروانه بهره‌برداري هستند پروانه تعداد زيادي به ابطال رسيده است، ادامه مي‌دهد: کارخانه‌هاي ايجاد شده در استان بعد از اخذ پروانه بهره‌برداري به تعطيلي کشيده شده است که بحران اقتصاد جهاني در اين رابطه بي‌تاثير نيست.
زودبازده‌ها، شهرك‌ها را به تعطيلي كشاندند
برخي ديگر از فعالان اقتصادي از زاويه‌اي خاص به موضوع ركود در شهرك‌هاي صنعتي مي‌نگرند. ساکنان چند شهرک صنعتی عنوان مي‌کنند: کسانی که با دریافت وام بنگاه‌های زودبازده در شهرک‌های صنعتی مستقر شده‌اند، اکنون کار را نیمه‌کاره رها کرده و توسعه امورات زیربنایی در شهرک‌ها را که باید با مشارکت تمام واحدهای صنعتی صورت گیرد، به تعویق انداخته‌اند. به گفته آنها، اگرچه به صراحت نمي‌توان واحدهای زودبازده مستقر در برخی از شهرک‌های صنعتی را ورشکسته نامید، اما وضعیت فعلی آنها کم از ورشکستگی ندارد و به نظر مي‌رسد که وام‌های زودبازده از سوی برخی افراد دریافت شده و در جای دیگری به غیر از شهرک‌های صنعتی هزینه شده است. مدیرعامل یکی از شرکت‌های فعال در شهرک صنعتی نصیرآباد در این رابطه مي‌گوید: بسیاری از واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک‌ها با زحمت بسیار به جذب منابع مالی مي‌پردازند، اما برخی تحت عنوان بنگاه‌های زودبازده به دریافت زمین در شهرک‌های صنعتی مبادرت كرده و پس از دریافت تسهیلات از وزارت کار، زمین و تاسیسات را نیمه‌کاره رها کرده و شهرک صنعتی را ترک مي‌کنند. وی مي‌افزاید: در مقابل هیأت مدیره شهرک صنعتی نیز به دلیل نیمه‌کاره بودن این طرح‌ها، از انجام خدمات عمرانی در شهرک صنعتی سرباز مي‌زند. این فعال صنعتی در شهرک نصیرآباد تصریح مي‌کند: البته مخالفتی با ارائه وام‌های زودبازده توسط دولت وجود ندارد؛ چراکه این طرح‌ها باعث اشتغال مي‌شوند، اما باید نظارت دقیقی بر این امر وجود داشته باشد که منابع مالی در طرح‌هایی که معرفی شده‌اند، هزینه شوند.
جالب اينجاست كه مدیرعامل سازمان صنایع كوچك و شهرك‌های صنعتی به‌رغم اصرار خبرنگاران در مورد تاثیر طرح اعطای تسهیلات به بنگاه‌های كوچك و زودبازده روی شهرك‌های صنعتی و صنایع كوچك، از ارائه پاسخ روشن و صریح در این زمینه خودداری مي‌كند. امیررضا واعظی آشتیانی، معاون وزیر صنایع ومعادن كه در یك نشست خبری سخن می‌گفت، در پاسخ به این سوال كه چرا در گذشته زمانی كه بحث اعطای تسهیلات بنگاه‌های كوچك و زودبازده مطرح بود، مسوولان سازمان صنایع كوچك و شهرك‌های صنعتی در این زمینه صحبت‌هایی زیادی مطرح می‌كردند، اما هم اكنون به دلیل برخوردن به برخی چالش‌ها حاضر به جوابگویی در این زمینه نیستند؟ تاكید كرد: در حال حاضر در حال بررسی علت تعطیلی یا نیمه‌تعطیل شدن بنگاه‌های كوچك و متوسط صنعتی در كشور هستیم و مسلماً ارائه تسهیلات به بنگاه‌های كوچك و زودبازده از طریق اجرای طرح مربوط به ارائه این تسهیلات بی‌تاثیر نبوده است.
معاون وزیر صنایع افزود: توجه به صنایع كوچك در سال‌های گذشته و به ویژه در سال‌های ۸۴ و ۸۵ چندان جدی نبود و امسال این بحث را آغاز كرده‌ایم؛ ضمن این كه سوءاستفاده از تسهیلات امر طبیعی بوده و ممكن است برخی از متقاضیان دریافت تسهیلات برای بنگاه‌های كوچك و زودبازده عملاً وجود خارجی نداشته باشند و این تسهیلات در بخش صنعت كشور جذب نشده باشد. وی در عین حال اضافه كرد: در هر صورت زمانی كه یك طرح اجرا می‌شود، ممكن است با مشكلاتی مواجه شود كه طرح بنگاه‌های كوچك و زودبازده نیز از این قاعده مستثنی نیست و نباید تنها انگشت اتهام را به سوی سازمان یا مسوول خاصی نشانه گرفت.
600 واحد معدني در وضعيت هشدار
البته بخشي از اين واقعيات از ديد آقاي محرابيان، وزير صنايع و معادن نيز پنهان نيست. سال گذشته و در جلسه مشترك وي با اعضاي اتاق بازرگاني، برخي از دغدغه‌هاي صنعتگران به وي منتقل شد. در آن جلسه اسلاميان، رئيس اتاق بازرگاني اصفهان در سخناني به دوره‌هاي حساس کشورمان از آغاز انقلاب تاکنون اشاره کرد و از اينکه بانک‌هاي کشورمان در دوره حساس فعلي که جنگ اقتصادي شروع شده، همانند بانک‌هاي اروپايي توليدکنندگان را تحريم کرده‌اند، اظهار تاسف کرد. وي تاکيد کرد: هيچ عاقلي با کنترل نقدينگي مخالف نيست، اما معتقديم مقابله با نقدينگي بايد در واردات و دلال‌بازي باشد نه در عرصه توليد! اسلاميان خاطرنشان کرد: اگر جنگ، جنگ اقتصادي است و همه سربازان اقتصادي‌اند، آيا سرباز بايد از پشت سر هدف قرار داد؟ متاسفانه در حال حاضر سربازان اقتصادي از پشت سر ضربه مي‌خورند. وي با اشاره به دستگيري و زنداني شدن يک توليدکننده در اصفهان گفت: اين توليدکننده به دليل 1/2 ميليارد تومان بدهي به بانک بازداشت شد و 700 کارگر آن بيکار شدند، لذا هشدار اين است که اگر چنين وضعيتي ادامه يابد توليد کشور با تهديد جدي مواجه مي‌شود. همچنين ابراهيم جميلي، عضو هيأت رئيسه اتاق ايران از وضعيت هشدار دهنده 600 واحد توليدي معدني خبرداد و خطاب به وزير صنايع گفت: صنعت سرب و روي در بدترين شرايط و سخت‌ترين روزهايش به سر مي‌برد و چنانچه ماده معدني آنها تامين نشود 60 واحد توليدي به مرز ورشکستگي مي‌رسند. وي خواستار تشکيل کميته ويژه‌اي براي رسيدگي به مشکلات واحدهاي صنعتي شد. عضو هيأت رئيسه اتاق ايران با اشاره به قطعي برق و گاز واحدهاي توليدي عنوان کرد: قطعي برق در واحدهاي توليدي معدني خسارت‌هاي بيشتري وارد مي‌آورد؛ به‌طوري‌که با قطع برق و خاموشي کوره، سه روز براي گرم کردن آن زمان لازم است و از سوي ديگر ريزش آجرها نيز خسارت مالي وارد مي‌آورد و علاوه بر آن ريزش آجرها موجب تعطيلي 40 روزه واحد توليدي نيز مي‌شود. وي در ادامه به وضعيت نامطلوب معدن سرب و روي زنجان اشاره کرد و افزود: اين معدن ريزش کرده و بهره‌برداري دولتي آن با فروش باطله‌ها مصرف اسيد را افزايش داد به طوري که چندين واحد جديد توليد اسيد ايجاد شد که اگر معدن به وضعيت سابق بازگردد همه آنها ورشکست مي‌شوند. جميلي اظهار کرد: در حال حاضر مشکل سخت‌گيري بانک‌ها مطرح است در حالي که سوءاستفاده از وام‌هاي بانکي ويژه امروز و فردا نيست، بنابراين نبايد همه را متهم کنند. وي همچنين هشدار داد که کاهش قيمت جهاني در سرب و روي وضعيت را به سمتي مي‌برد که امکان ادامه کار واحدهاي توليدي نيست.
رازقي، عضو ديگر هيأت رئيسه اتاق بازرگاني شيراز نيز از تغيير پي در پي استراتژي صنعتي کشور و از وضعيت توليد چغندر قند و صنعت قند و شکر نيز انتقاد کرده و افزود: قيمت چغندر، هزينه‌هاي کارگر، انرژي، قيمت تمام شده، تعرفه واردات، همه و همه را دولت تعيين مي‌کند و در واقع دولت براي ورشکستگي واحدهاي توليدي نيز حکم صادر مي‌کند.
شهرك‌هاي صنعتي خاك مي‌خورند
هر چند وزير صنايع از وضع نسبتاً مطلوب صنعت و شهرك‌هاي صنعتي خبر مي‌دهد، اما نمايندگان مجلس كه قاعدتاً با مشكلات حوزه‌هاي خود آشناتر از سايران هستند، اين مطلوب را قبول ندارند. نماينده ورامين در مجلس شوراي اسلامي با انتقاد شديد از سوءمديريت وزارت صنايع در برخورد با شهرك‌هاي صنعتي مي‌گويد: ورامين يك شهرك صنعتي دارد كه كارخانجات فعالش در مرز بحران و تعطيلي قرار دارند و زمين‌هايي كه براي احداث بنگاه اقتصادي اختصاص يافته نيز به حال خود رها شده‌اند. سيدحسين تقوي‌حسيني در گفت‌وگو با ايلنا، با تاكيد بر اينكه در حال حاضر وضعيت اشتغال و بنگاه‌هاي اقتصادي ورامين اسفبار است، مي‌افزايد: در حال حاضر مشكل عمده شهرستان‌هاي استان تهران و به عبارت ديگر سراسر كشور بيكاري و ناتواني در اشتغالزايي است كه براي حل آن بايد كارگاه‌ها، تاسيسات صنعتي و بنگاه‌هاي اقتصادي را تقويت كنيم. وي با تاكيد بر اينكه ميزان بيكاري در ورامين بسيار بالاست، مي‌گويد: دولت چاره‌اي ندارد به غير از اينكه توليد را فعال كند و بهترين بستر براي تحقق اين مهم رونق شهرك‌هاي صنعتي و توجه ويژه به كارگاه‌هاي صنعتي و كشاورزي است. نماينده ورامين در مجلس هشتم با اعلام اينكه در اين منطقه شهرك صنعتي پيشوا، جوادآباد ملاآقايي و قرچك وجود دارد، مي‌گويد: در شهرك صنعتي ورامين كه 4 سال است تاسيس شده كارهاي زيربنايي صورت گرفته است. لوله‌گذاري، جاده‌كشي، آسفالت، جدول‌بندي، قطعه‌بندي و صدور مجوز فعاليت نيز نهايي شده است اما در جذب سرمايه‌گذاري موفق نبوده و با وجود آنكه آماده واگذاري به صنعتگران است هيچكس به سراغ اين بخش‌هاي صنعتي راكد نمي‌آيد. وي با تاكيد بر اينكه اين شهرك‌هاي صنعتي از محل بودجه‌هاي عمراني دولت نهم ساخته شده است، مي‌گويد: اينكه بودجه عمراني را به ساخت شهرك صنعتي اختصاص دهيم و سپس با افتخار از ايجاد شهرك صنعتي سخن بگوييم، مدرك عملكرد مثبت نيست بلكه بايد شهرك صنعتي را زماني بسازيم كه راه‌اندازي بنگاه اقتصادي در آن تضمين شده باشد. تقوي‌حسيني با انتقاد از اينكه مديريت دولت در اين بخش ناكارآمد بوده است، مي‌گويد: بودجه‌ها را به سوي عمران هدايت كرده و شهرك صنعتي ساخته‌اند اما به جاي آنكه در فكر راه‌اندازي آن باشند، اين همه سرمايه ملي را به حال خود رها كرده‌اند. وي با اعلام اينكه تاكنون دو بار به وزير صنايع در مورد شهرك‌هاي صنعتي تذكر داده است، مي‌گويد: به هر حال بودجه‌اي كه براي ساخت اين شهرك‌ها اختصاص يافته بيت‌المال است و بايد يك نفر به آن پاسخ دهد. عضو كميسيون امنيت ملي مجلس با اعلام اينكه طي روزهاي گذشته يكي از بزرگ‌ترين كارخانجات توليد دستگاه‌هاي برودتي كه 15 سال سابقه دارد تعطيل شده است، مي‌گويد: اين معضل به يك كارخانه اختصاص ندارد بلكه گريبانگير اكثر واحدها شده و چنانچه هرچه سريع‌تر چاره‌انديشي نشود، بحران‌هاي كوچك به بحراني بزرگ تبديل مي‌شود. تقوي‌حسيني با اظهار تاسف از بي‌تفاوتي‌هاي وزارتخانه‌هاي صنايع و كار نسبت به اين بحران‌ها مي‌گويد: اميدواريم هرچه سريع‌تر اين مشكلات ريشه‌يابي شود و براي آن راهكاري بينديشند.
مجموع چنين اتفاقاتي در حوزه صنعت نشان مي‌دهد كه نديدن مشكلات از سوي مسؤولان كشور، هيچ كمكي براي حل اين معضل نخواهد بود. صنعت ايران در حال حاضر روزهاي سختي را پشت سر مي‌گذارد. شايسته است مسؤولان اجرايي، به‌خصوص وزير صنايع توصيه مخبر کمیسیون اقتصادی را بپذيرند آنجا كه با اشاره به اينكه همين امروز هم براي حل مشكلات صنعت دير است، مي‌گويد: پیشنهاد تشکیل کمیته بررسی اثرات بحران اقتصادی جهان بر بنگاه‌های اقتصادی کشور به رئیس کمیسیون اقتصادی داده شد. چند شب پیش کمیسیون جلسه‌ای با وزیر اقتصاد داشت که پیشنهاد فوق مطرح شد و گفتیم که کمیته بحران كه الان هم ايجادش دیر شده است، تشکیل شود تا لااقل اگر شغل جدیدی ایجاد نمی‌کنیم، مشاغل قبلی را از بین نبریم.
عکس | فوتبال بازی کردن ناصر حجازی و مسعود پزشکیان 
عکس | رامین رضاییان با استایل جدید در خارج از کشور 
عکس | تیپ خاص جورجینا رودریگس، مهمان ویژه کریستیانو رونالدو، در جایگاه VPI 
قیمت هر همستر به بیش از ۲۰ هزار تومان رسید 
قیمت هایما X7؛ تفاوت 270 میلیونی بین کارخانه و بازار 
وام مهربانی بانک ملی؛ پشتپرده بذلوبخشش ۳۰۰ میلیونی 
