تمامی پهنه دریاچه ارومیه زیر آب رفت

زمستان به پایان نزدیک است و حالا خبرهای خوشی از دریاچه ارومیه به گوش می‌رسد؛ با افزایش ٥١سانتیمتری تراز سطح آب، تمام پهنه آبی دریاچه ارومیه آبگیری شد. جدیدترین عکس ماهواره‌ای ناسا از دریاچه ارومیه در ٢٦ بهمن‌ماه ١٣٩٤، نشان می‌دهد که علاوه بر پرآب‌ترشدن قسمت شمالی دریاچه، بخش‌هایی از قسمت جنوبی هم که در ماه‌های اخیر، کاملا خشک بود اکنون دارای آب است و ارتفاع آب به چند سانتیمتر می‌رسد.

پس از بارش‌های اخیر درکنار پرداخت حق‌آبه زیست‌‌محیطی دریاچه ارومیه از سد بوکان و لایروبی رودخانه‌ها، تراز سطح آب دریاچه ارومیه در روز ٢٦ بهمن‌ماه ‌سال‌جاری به ١٢٧٠,٥٥متر از سطح دریا رسیده است. این تراز ۵۱سانتیمتری نسبت به پایین‌ترین سطح تراز آب دریاچه در روز دوم آبان‌ماه است و ٢سانتیمتر نسبت به ١٩ بهمن‌ماه افزایش نشان می‌دهد. به گفته‌ هادی بهادری نماینده استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه، «دریاچه درحقیقت بسیار کم‌عمق است. عمق آب در بخش‌هایی از پهنه آن به‌ویژه در بخش جنوبی که در ماه‌های گذشته خشک بوده، تنها ٥ تا ١٠سانتیمتر است.»

او درباره دلایل افزایش ٥١سانتیمتری تراز سطح آب دریاچه، به «شهروند» گفت: «حق‌آبه دریاچه از سد بودکان از دهم بهمن‌ماه درحال پرداخت‌شدن است. پیش از این زمانی که مازاد آب از سد بوکان رهاسازی می‌شد، به دریاچه نمی‌رسید و پیش از ورود به بخش عمیق‌تر، پخش می‌شد. با راه‌اندازی، کانال اتصال زرینه‌رود و سیمینه‌رود، آب به نقاط عمیق‌تر دریاچه می‌رسد و به این ترتیب حق‌آبه زیست‌محیطی دریاچه از سد بودکان و رودخانه‌های منطقه وارد دریاچه ارومیه می‌شود.»  بهادری درباره این‌که حق‌آبه زیست‌محیطی سد بوکان چقدر است و دریچه‌های سد تا چه زمانی باز خواهند بود، توضیح داد که «دریچه‌های سد تا پایان‌ سال یا به عبارتی تا عید باز خواهند بود و ١٣٠‌میلیون مترمکعب آب را وارد دریاچه خواهد کرد. پس از آن دریاچه‌ها برای تأمین آب کشاورزی بسته خواهند شد تا اردیبهشت‌ماه به کشاورزان پرداخت شود.»

او در پاسخ به این‌که این میزان آب چه مقدار سطح آب دریاچه ارومیه را افزایش خواهد داد، یادآوری کرد که «دریاچه ارومیه چهار‌هزارکیلومتر وسعت متوسط دارد و به این ترتیب هر ٤٠‌میلیون مترمکعب می‌شود، ١٠سانتیمتر آب. عدد زیادی نیست و ارتفاع زیادی نخواهد بود. برای افزایش ارتفاع آب دریاچه ارومیه تلاش می‌کنیم تا آب اضافه‌ای پشت سد نماند و تبخیر شود، حداقل پس از ورود به دریاچه، تبخیر شود تا جلوی بلندشدن نمک و برخاست‌های نمکی را بگیرد یا کاهش دهد.»

بهادری ادامه می‌دهد: «رودخانه‌ها لایروبی شده‌اند، آب باران و برفی که باریده است، از طریق این رودخانه‌ها به دریاچه رسیده و باعث شده تمامی پهنه دریاچه هرچند کم‌عمق اما آبگیری شود.»
نماینده استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه، با اشاره به این‌که لایروبی رودخانه‌هایی همچون، شهرچای، مهاباد چای، نازلو، آجی چای و... به افزایش سطح آب دریاچه کمک می‌کنند، یادآوری کرد: «بحث مهم دیگری که می‌تواند به تأمین آب مورد نیاز برای احیای دریاچه کمک کند، پساب فاضلاب تبریز است. ١٥سالی می‌شود که هر‌سال ١٥٠‌میلیون مترمکعب آب به واسطه لوله‌ای به قطر دومتر، وارد این شهر می‌شود و پساب آن بدون این‌که تصفیه شود و به چرخه آب بازگردد، رها شده است. برنامه این است که پساب فاضلاب تبریز تصفیه شده و وارد دریاچه شود. عملیات اجرایی این طرح به‌ زودی آغاز خواهد شد.»

او درباره این‌که چند‌ سال است دریاچه به‌طور کامل پرآب نیست، هم گفت: «در ٢ یا ٣‌سال گذشته وضع اصلا خوب نبوده است. سطح دریاچه هر سال ٣٠ تا ٤٠سانت پایین می‌رفت. درحال حاضر هم وضع خیلی امیدوارکننده نیست، زیرا تابستان این میزان آبی که در دریاچه جمع شده و باعث آبگیری چند سانتیمتری سطح آب درتمامی پهنه آبی دریاچه شده است، تبخیر می‌شود و دوباره بخش‌هایی از دریاچه به‌ویژه بخش جنوبی خشک خواهد شد.»

بهادری با تأکید بر این‌که هرچه سطح آبی که اکنون در دریاچه جمع شده بیشتر باشد، در تابستان کمتر با خطر برخاست‌های نمکی روبه‌رو خواهیم بود، ادامه داد: «گردهای نمکی اجازه حیات را می‌گیرند. باید هرکاری می‌توانیم بکنیم تا جلوی طوفان‌های نمکی و بلندشدن نمک از سطح دریاچه را بگیریم تا تجربه خشک‌شدن دریاچه آرال تکرار نشود، تجربه‌ای که باعث شده بیش از ٥٠٠‌هزارنفر درحاشیه آرال دچار تنگی‌نفس شوند. به همین دلیل باید برای افزایش سطح آب دریاچه تلاش کنیم، زیرا این میزان آب پیش از تابستان ‌سال آینده یعنی در خردادماه تبخیر می‌شود و در تابستان جنوب دریاچه کاملا خشک خواهد شد.»

هرچند عمق آبی که در دریاچه قرار دارد، زیاد نیست و نماینده استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه معتقد است که میزان آب در خردادماه تبخیر شده و قسمت جنوبی دریاچه دوباره خشک خواهد شد اما در آخرین تصویری که ماهواره ناسا از دریاچه ارومیه در ٢٦ بهمن‌ماه ثبت کرده است، علاوه بر پرآب شدن قسمت شمالی دریاچه، بخش‌هایی از قسمت جنوبی آن هم که تا آذرماه کاملا خشک بود، دارای آب است و قسمت جنوبی که در عکس آذرماه به شوره‌زاری شباهت دارد، دارای آب دیده می‌شود.