انقلاب بازیافت سوئد

فرارو- یاشار بوم راشین؛ با انقلاب بازیافت پیشرونده سوئد کمتر از یک درصد زباله‌های خانگی سوئد سر از سطل آشغال در می‌آورند. بقیه به راههای مختلف بازیافت می‌شوند.

به سوی زباله صفر
اعجاب آور نیست اگر در سرزمینی هیچ کدام از زباله‌های خانگی دور ریز محسوب نشوند؟

و اگر هر دورریزی به چیزی دیگر تبدیل شود که از آن میان می‌توان به محصولات جدید، مواد خام، گاز و یا دست کم حرارت اشاره نمود؟

سوئد چنین جایی است! بیش از ۹۹ درصد زباله‌های خانگی سوئد به روشی بازیافت می‌شوند.

این به این مفهوم است که سوئد در دهه‌های اخیر چیزی به نام انقلاب بازیافت را تجربه کرده است زیرا در ۱۹۷۵ تنها ۳۸ درصد زباله‌های خانگی سوئد بازیافت می‌شدند.

امروزه ایستگاههای بازیافت بیش از ۳۰۰ متر از مناطق مسکونی فاصله ندارند.

اغلب سوئدی‌ها تمامی زباله‌های قابل بازیافتشان را در خانه‌هایشان جدا می‌کنند و آن‌ها را در ظروف ویژه‌ای که در واحد آپارتمانیشان است می‌اندازند و یا آن‌ها را به ایستگاههای بازیافت می‌سپارند.

سوئدی‌ها کمتر از دیگر ملت‌ها زباله‌هایشان را وارد سطل‌های آشغال می‌کنند.

حقایقی درباره زباله
در سال ۲۰۱۲ دو میلیون و دویست و هفتاد هزار تن زباله خانگی سوزانده شد و تبدیل به انرژی گردید.

اولین کارخانه زباله سوز در ۱۹۰۴ در استکهلم راه اندازی گردید.

امروزه ۳۲ کارخانه سوئدی گرمایش ۸۱۰ هزار خانوار و برق بیش از ۲۵۰ هزار واحد مسکونی اختصاصی را تامین می‌کنند.

امروزه سوئد بیش از سه برابر سال ۱۹۸۵ زباله تولید می‌کند اما انتشار فلزات سنگین این کشور نسبت به این سال به اندازه ۹۹ درصد کاهش یافته است.

انجام بازیافت
مدیر مواد زاید و بازبافت معتقد است که سوئد بهتر هم می‌تواند بشود.

او این موضوع را با توجه به این واقعیت که نیمی از زباله‌های خانگی سوئد سوزانده شده و تبدیل به انرژی می‌گردند می‌گوید.

او توضیح می‌دهد که استفاده مجدد از مواد یا محصولات به مفهوم استفاده کمتر از انرژی نسبت به وقتی است که یک ماده سوزانده می‌شود و از از بین رفتن آن ماده‌ای دیگر تولید می‌شود.

او همچنین می‌گوید: «ما داریم سعی می‌کنیم که از پله‌های دورریزی گذر کنیم.» و ادامه می‌دهد: «با تشویق بازیافت و کار با منابع معتبر و رسیدن از سوزاندن به بازیافت مواد این مهم شکل خواهد گرفت»

در ضمن خانوارهای سوئدی روزنامه‌ها، پلاستیک‌ها، فلزات، شیشه‌ها، وسائل الکتریکی، حباب‌های لامپ و باتری‌ها را جداسازی می‌کنند.

خیلی از شهرداری‌ها مصرف مجدد زایدات غذایی را هم تشویق می‌کنند و همه این‌ها استفاده مجدد، بازیافت یا کمپوست می‌شود.

روزنامه‌ها قاطی بقیه کاغذ‌ها می‌گردند، بطری‌ها استفاده مجدد می‌شوند و یا با ذوب شدن تبدیل به موادی دیگر می‌گردند، ظروف پلاستیکی مبدل به مواد خام پلاستیکی می‌شوند، غذا کمپوست می‌شود و از طریق فرآیندهای پیچیده شیمیایی تبدیل به خاک و یا بیوگاز می‌گردد.

کامیون‌های زباله اغلب با استفاده از برق و یا بیوگاز بازیافتی حرکت می‌کنند.

آب تلف شده به درجه‌ای خالص می‌شود که قابل آشامیدن باشد.

کامیون‌های ویژه‌ای اطراف شهر می‌چرخند و زباله‌های الکترونیکی و الکتریکی و خطرناکی همچون مواد شیمیایی را جمع آوری می‌نمایند.

داروساز‌ها باقی مانده دارو‌ها را می‌پذیرند.

سوئدی‌ها زباله‌های بزرگی مثل تلویزیون‌های قدیمی و یا مبلمان شکسته‌شان را به مراکز بازیافت حومه شهر می‌دهند.

در دهه‌های اخیر بسیاری از زباله‌های سوئد از طریق بازیافت به انرژِی تبدیل شده است.

تبدیل زباله به انرژِی
اجازه بدهید که به ۵۰ درصد خانه‌هایی که زباله‌های خانگیشان را می‌سوزانند تا انرژِی را در کارخانه‌های زباله سوز تولید کنند نگاهی نزدیک‌تر بیندازیم.

در کشور سوئد زباله سوخت نسبتا ارزانی است و در طی زمان ظرفیت‌های بزرگ و پرسنل کارآیی برای سود بردن از زباله‌ها فراهم شده است. سوئد حتی ۷۰۰ هزار تن زباله دیگر کشور‌ها را وارد می‌کند.

خاکسترهای باقیمانده شامل ۱۵ درصد وزنی قبل از سوزاندن می‌شوند. از خاکستر‌ها، فلزات جدا شده و بازیافت می‌شود و مابقی از قبیل چینی و سفال که سوزانده نمی‌شوند با الک شدن، موجبات بدست آمدن شن می‌گردند که در جاده سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این حال حدود یک درصد باقی می‌ماند که داخل سطل آشغال می‌شود.

دود حاصل از زباله سوز‌ها شامل ۹۹. ۹ درصد دی اکسید کربن غیر سمی و آب است اما با این وجود توسط فیلتر‌های خشک و آب صاف سازی می‌گردد.

فیلترهای خشک کنار گذاشته می‌شوند. لجن حاصل از آب فیل‌تر کثیف برای پر کردن معادن متروکه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سوئد مزیت سوزاندن زباله برای تولید انرژی امری اثبات شده است اما در کشورهای دیگر از جمله امریکا هنوز بحث‌های زیادی در این باره در جریان است.

بهتر شدن
رییس بخش زایدات و مواد شیمیایی سازمان حفاظت از محیط زیست سوئد موارد دیگری را در نظر گرفته و می‌گوید: «آگاهی هر کسی از مشکل افزایش خواهد یافت»

او با تشریک مساعی با سازمان‌های دولتی طرحی را تهیه کرده که به تولید زباله کمتر منجر می‌شود.

در این طرح تولید کننده‌ها تشویق می‌شوند که محصولاتی را تولید کنند که عمری ماندگار‌تر دارند.

سازمان همچنین برخی از تخفیف‌های مالیاتی را برای بعضی از تعمیرات در نظر می‌گیرد.

او می‌گوید: دولت باید روی دورریزهای غذایی که ممکن است بتوانند مورد استفاده قرار گیرند سرمایه گذاری نماید.

از سویی مواد کمتر سمی مورد استفاده در تولید محصول این مفهوم را می‌رسانند که محصولات کمتری نیاز دارند که مورد اعمال گران قیمت قرار گیرند.

بازیافت بیشتر
در سوئد ویدیوهای «بازیافت بیشتر» که در میان دیگر آگهی‌های تبلیغاتی تلویزیونی گنجانیده شده است سعی دارد که مردم را تشویق کند که بطری‌های استفاده شده‌شان را به مغازه‌ها و سوپری‌ها باز گردانند.

در این کشور هنرمندان مشهوری دست به تولید آوازهایی با موضوعیت «بازیافت بیشتر» می‌زنند.

در یکی از این ویدیو‌ها ما شاهد یک سیستم خلا بهداشتی هستیم.

استفاده کننده‌ها زباله‌هایشان را در ورودی‌های معمولی می‌اندازند تا کیسه‌ها به طور موقت انبار شوند. سپس تمامی ورودی‌ها از طریق یک شبکه از لوله‌های زیر زمینی در فواصل زمانی منظم خالی می‌شوند.

شرکت‌های سهیم در کوشش
بعضی از شرکت‌های سوئدی داوطلبانه به کوشش‌ها پیوسته‌اند. برای مثال H&M حاضر به پذیرش لباسهای مستعمل شده و در ازای آن‌ها به مشتری‌ها کوپن تخفیف می‌دهد.

شرکت «اپتی بگ» ماشینی ارائه کرده که قادر به جداسازی کیسه‌های زباله رنگی از همدیگر است.

مردم غذایشان را در کیسه سبز می‌اندازند، کاغذشان را در کیسه قرمز و شیشه یا فلز را در دیگری.

در کارخانه بازیافت «اپتی بگ» کیسه‌ها را بطور خودبخود تفکیک می‌کند.

با این راه ایستگاههای تفکیک زباله می‌توانند حذف شوند.

در شهر جنوبی سوئد یا هلسینبورگ سطل‌های آشغال عمومی بلندگوهایی دارند که با موزیک لذتبخشی مدام نام بازیافت را بر زبان می‌راند.

بازگردیم به مدیریت زباله و بازیافت سوئد که فکر می‌کند بازیافت کامل زباله امکان پذیر است و این ایده ارزش کوشش را دارد.

او می‌گوید: «زباله صفر شعار ماست» و اضافه می‌کند: «ما ترجیح می‌دهیم که زباله کمتری تولید کنیم و زباله تولیدی را از راهی بازیافت نماییم. ممکن است بازیافت کامل هرگز اتفاق نیفتد اما فکر کردن به این ایده هم هیجان آور است!»