بوی این ده شهر فوق العاده آلوده، فرق دارد؟!

فرارو- یاشار بوم راشین؛ لئو تولستوی می‌گوید: «خانواده‌های خوشبخت مثل هم هستند اما بدبختی هر کدام از خانواده‌های بدبخت از راهی منحصر به فرد وارد می‌شود!»

دنیای امروزه صد‌ها شهر بسیار آلوده دارد ولی منبع آلودگی از شهری به شهر دیگر فرق دارد و به همین دلیل است که شهرهای حقیقتا آلوده بوهای یکسانی ندارند. در اینجا ده تا از شهرهایی که بد‌ترین هوا‌ها را دارند و آنچه در هوایشان است انتخاب شده‌اند:

۱-اهواز، ایران
سازمان بهداشت جهانی اعتقاد دارد که اهواز یکی از آلوده‌ترین شهرهای سراسر جهان است. اهواز شهری است که به حوزه‌های نفتی و صنایع سنگین شناخته می‌شود! از میان صنایع سنگین این شهر هم می‌توان کارخانه شکر را ذکر کرد و هم از نیروگاهی که از سوخت زغالی استفاده می‌نماید سخن به میان آورد.

آلاینده‌های هوایی همچون اکسیدهای نیتروژن، حساسیت نسبت به عفونت‌های تنفسی را افزایش می‌دهند.

از سویی مجاورت مزمن با ازن و بویژه فلزات سنگین عملکرد شش‌ها را کاهش می‌دهد و مسئول آسم، آمفیزم ریوی و حتی سرطان ریه شناخته می‌شود.

۲-بیجینگ، چین
آلودگی هوا در بیجینگ اساسا بوسیله سوزاندن زغال در کارخانجات و نیروگاه‌ها و سوزاندن نفت در وسایط نقلیه شکل می‌گیرد. زغال نه فقط ۸۰ درصد برق چین را فراهم می‌کند بلکه مسبب تولید آلودگی هوا؛از دوده گرفته تا دی اکسید گوگرد؛نیز هست.

شهرهای صنعتی چین همچون شنیانگ و لانزهو نیز به مناسبت بالا بودن آلودگی هوای ناشی از دودشان معروفند. چین با صد و بیست شهری که هر کدام بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند سالانه بیش از دو میلیارد تن زغال را می‌سوزاند و محتملا این سوخت غالب در سالهای پیش رو نیز بیشترین استفاده را خواهد داشت.

در ۲۰۰۸ از میان ۲۰ شهر دنیا که بیشترین آلودگی را داشتند، نه تایشان چینی بودند. اهالی لانزهو هوایی را تنفس می‌کنند که متوسط آلودگیش صد برابر بیش از مقداری است که سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است. شهر مزبور در کف یک دره قرار گرفته و طرح ریزان شهری چینی بیهوده کوشیدند که مشکل را با انفجار تپه‌های اطراف و اجازه دادن به فرار دود حل کنند.

با توجه به تاثیر آلودگی هوا روی سلامتی، در سال ۲۰۱۳ آنالیزهایی که از نتایج برگرفته از انتشارات سوخت‌های زغالی کارخانجات بدست آمد منتشر شد و واقعیت‌های زیر را آشکار نمود: تقریبا ۳۲۰ هزار بچه و ۶۱ هزار بزرگسال دچار بیماری آسم بودند، ۳۶ هزار نوزاد با وزن کم متولد شدند، ۳۴۰ هزار نفر در بیمارستان پذیرش شدند و دو میلیون نفر توسط پزشک مورد معاینه قرار گرفتند، ۱۴۱ میلیون روز مرخصی استعلاجی حاصل از آلودگی هوا داده شد.

در کشور چین سالانه ۲۵۷ هزار مورد مرگ پیش رس اتفاق می‌افتد که به نیروگاه‌هایی که زغال می‌سوزانند نسبت داده می‌شود.

در سال ۲۰۱۰ بخش بیماری سازمان بهداشت جهانی یک میلیون و دویست هزار مرگ پیش رس را در کشور چین به علت آلودگی هوا گزارش کرده که همه این افراد در نتیجه انتشارات حاصل از صنایع و حمل و نقل و مشارکت نیروگاه‌های زغالی در گذشته‌اند.

در ۲۰۱۲ سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که سالانه یک میلیون و پانصد هزار نفر از کل جمعیت کاری چین در نتیجه تنفس هوای آلوده و دیگر بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا می‌میرند.

۳-اولان باتور، مغولستان
پایتخت مغولستان؛اولان باتور؛ شهر بسیار آلوده‌ای است اما دلیل اصلی آلودگی آن صنعت نیست بلکه بخاری‌هایی است که در خیمه‌های مغولی زغال را می‌سوزانند؛این خیمه‌ها خانه‌های بیشترین افراد را تشکیل می‌دهد.

در سال‌های اخیر، اولان باتور جمعیت یک میلیون و دویست هزار نفری خود را دو برابر کرده است هر چند هنوز مغولستان از کشورهای کم تراکم دنیا شناخته می‌شود که فقط با سه میلیون نفر جمعیت سرزمینی به وسعت سه برابر فرانسه دارد.

خیمه‌های هزاران چادر نشین که در جستجوی کار، خانه‌های سنتیشان را بر پا می‌کنند در حومه‌های شهر‌ها، یورت نام دارد.

در مغولستان مشکل آلودگی به خاطر فقر محدود شده است. افراد کلاس پایین به جای زغالی که دود سمی تولید می‌کند، لاستیک‌های قدیمی و ضایعات گوناگون را مورد استفاده قرار می‌دهند.

دولت محلی مغولستان و برخی امریکایی‌ها برای افرادی که بخاری‌های سنتی خود را با بخاری‌های مدرن جایگزین کنند، مشوق‌هایی را در نظر گرفته‌اند تا بتوانند آلودگی هوا را کمتر نمایند. استفاده از بخاری‌های مدرن اقتصادی‌تر است و این بخاری‌ها با مصرف کمتر زغال، آلاینده‌های کمتری را به هوا می‌فرستند.

علاوه بر بخاری‌های تمیز، دولت مغولستان به بهبود عایق بندی یورت‌ها هم کمک می‌کند. این کار با کاشت انبوه درختان در حومه شهر انجام می‌شود و اینجا‌ها، مکان‌هایی هستند که یورت‌ها تراکم بالا دارند و در ارتفاعات بالا‌تر اطراف شهر ساخته شده‌اند.

یکی از بد‌ترین منابع آلودگی غبار است. غبار از فعالیت حرارتی بخش جر نشات می‌گیرد. در این صحرا شرایط خشک زمین و برکه‌های خاکس‌تر از نیروگاه‌ها سرچشمه می‌گیرند. از سوی دیگر به ویژه در بهار غبار حاصل از صحرای گوبی و دیگر نواحی خشک مغولستان به شهر می‌رسد.

شش‌های شهر نشینان اولان باتور و به ویژه آنهایی که در بخش‌های جر زندگی می‌کنند در هنگام تنفس همانند فیلترهای هوا عمل می‌کنند و غبار مضری که متخصصین آن را ماده ویژه (پی‌ام) می‌نامند می‌گیرد و ذخیره می‌نماید. پی‌ام‌های کوچک‌تر از دو و نیم میکرون و یا پی‌ام دو و نیم می‌توانند سبب بیماری‌های تنفسی سخت شوند.

از میان هر ده مرگ اولان باتور آلودگی هوا یکیشان را رقم می‌زند. آلودگی هوا عامل شماره یک مرگ‌های حومه شهر است و آزاد است که در شهر برای کشتن قربانیان جدید پرسه بزند. آلودگی هوا آرام و دردآور می‌کشد و کارهای کمی وجود دارد که افراد برای ایمن ماندن در قبال آن می‌توانند انجام دهند.

آلودگی هوای داخلی در کشورهایی معمول است که از چوب، زغال و دیگر سوخت‌های جامد به عنوان منبع اصلی تولید انرژی استفاده می‌کنند (وسایل ایجاد گرما و پخت و پز که فاقد دودکش هستند و گاز پیک نیکی نیز به‌‌ همان اندازه، اجاق‌های نامناسب محسوب می‌شوند) یک عامل مهم در تندرستی اعضای یک خانواده فقیر استفاده از سوخت‌های فسیلی و آلودگی است.

۴-لاهور، پاکستان
در سال ۲۰۱۰ و از میان آلوده‌ترین شهرهای دنیا لاهور بالا‌ترین رتبه را با پی‌ام ۱۰ برابر ۱۹۸ و پی‌ام دو و نیم معادل ۶۸ داشته است.

آشکار است که میزان بالای آلاینده‌های این شهر در نتیجه وسایل نقلیه موتوری، فعالیت‌های صنعتی و گرد و غبار ریز طبیعی و آئروسل‌ها به وجود می‌آید. علاوه بر این حرکت هوای آلوده از کشورهای همسایه کیفیت هوای این شهر را بد‌تر کرده است.

احتراق سوخت‌های فسیلی در حمل و نقل، نیروگاه‌ها، ایستگاه‌های نیرو و خانه‌ها به تمامی در مشکلات تنفسی شش‌ها از قبیل آسم، برونشیت مزمن و سوزش جهاز تنفسی دخیل بوده است. به علاوه افزایش در تعداد بستری‌های بیمارستانی ناشی از مشکلات قلبی دیده شده است. نرخ مرگ و میر در روزهایی که هوا دی اکسید کربن بیشتری داشته بالا‌تر بوده است.

۵-دهلی نو، هند
هر چند دهلی نو بیش از سه دهه است که دارای سیستم حمل و نقل عمومی است، تعداد اتومبیل‌هایش از ۱۸۰ هزار به ۳. ۵ میلیون رسیده است.

جدا از وسایط نقلیه موتوری که روی جاده‌ها حرکت می‌کنند، دهلی نو منابع دیگر آلاینده هوا هم دارد. بیش از یک هزار کوره آجر پزی مقادیر گسترده‌ای دود را در هنگام فراهم ساختن مواد مغذی صنایع ساخت و ساز شهری انتشار می‌دهند.

صنایع ساخت و ساز آلودگی ویژه خودشان را هم دارند که بعدا توسط آتش زدن محصولات کشاورزی که توسط کشاورزان و به جهت پاکسازی زمین‌های کشاورزی صورت می‌گیرد، بیشتر هم می‌شود. گرد و غبار جاده ۵۰ درصد آلودگی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و ۲۳ درصد آلودگی به علت صنایع است. این در حالی است که وسایط نقلیه موتوری تنها ۷ درصد آلودگی‌ها را از آن خود کرده‌اند.

در تابستان، علاوه بر گرد و غبار جاده که در جاده‌های دهلی نو وجود دارد، جریانات گرد و غبار حاصل از صحرا که بطرف جنوب غربی حرکت می‌کنند گرد و غبار زودگذر را زیاد می‌کنند. رشد فزاینده وسایط نقلیه موتوری اوضاع را بد‌تر هم می‌کند.

اوضاع با رطوبت پایین هوا تشدید می‌شود و منجر به تعلیق بیشتر گرد و غبار جاده می‌گردد (۴۰ درصد آلودگی ذره‌ای تابستان در مقایسه با ۴ درصد در زمستان) در ماههای زمستان اختلاط منابع آلاینده به نحو چشمگیری دستخوش تغییر می‌گردد. استفاده از بیو مس، به ویژه برای گرمایش، ۳۰ درصد آلودگی هوای زمستان را رقم می‌زند. در تابستان بیومس فقط ۹ درصد آلودگی ذره‌ای را شامل می‌شود.

با یک پنجم مرگ‌های جهان، هند بد‌ترین آلودگی هوای بیرونی را تجربه کرده و اعداد و ارقام بزرگی را در این زمینه نشان داده است. از لحاظ جهانی، از سال ۲۰۰۰ مرگ‌های مرتبط با آلودگی هوا تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته است. حدود ۶۵ درصد این مرگ‌ها در آسیا بوده‌اند.
پایان بخش نخست