حیوانی که تا ابد جوان می ماند

فرارو- شقایق‌های دریایی را بسیاری از سواحل می‌توان دید، و به نظر می‌رسد که این موجود بیش آنچه که مردم فکر می‌کنند، با مردم اشتراک دارند. علاوه بر این، پژوهشگران معتقدند که این موجودات ممکن است راز زندگی جاودانه را نزد خود داشته باشند.

 
به گزارش فرارو به نقل از بی‌بی‌سی انگلیسی، ملکۀ بدطینت کارتون سفید برفی، به خاطر سوال استفهام‌انکارانۀ خود مشهور شده است: "آینۀ دیواری، کی از همه زیباتره؟" اما رویای جوانی ابدی که او در سر داشت، توهمی بیش نیست. هر چقدر که به سالهای عمر انسان اضافه می‌شود، به تدریج بدن او آب می‌رود، آویزان و خموده می‌شود و دلیلش هم تغییر و مرگ سلولهای اوست. شنوایی، تحرک، هوشیاری ذهنی و حجم عضله و مغز همگی افت می‌کنند.
 
اکثر اورگانیسمهای زنده اسیر چنین سرنوشت محتومی هستند؛ در این میان اما موجودی هست که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و از این قاعده مستثناست: شقایق دریایی.

 
شقایقهای دریایی که زمانی تصور می‌شد گیاه هستند، حیوانات نرم تنی هستند که خود را به صخره‌ها و صخره‌های مرجانی در آبهای کم‌عمق می‌چسبانند. بازوچه‌های این موجود، سم را به ماهیهای کوچک و میگوهایی که آب به سمتشان می‌برد، تزریق می‌کنند و سپس شکار فلج شده را به سمت دهان حیوان هدایت می‌کنند.
 
بیش از هزار گونه شقایق دریایی وجود دارند؛ اندازۀ شقایقها از چند سانتی‌متر تا بیش از یک متر متغیر است. شقایقها در همۀ اقیانوس، از سردترین تا گرمترین، زندگی می‌کنند.
 
در هنگام جزر، شقایق دریایی بازوچه‌هایش را جمع می‌کند و شبیه گلوله‌ای ژله‌ای و قرمز می‌شود که به صخره چسبیده است. اما وقتی که آب به آن می‌رسد، گلوله‌ها تغییر شکل می‌دهند و شبیه به گل می‌شوند. بازوچه‌های حیوان آب در حال حرکت را لمس می‌کند تا غذا بیابد.

 
فیلیپ هنری گوس، زیست‌شناس دریایی قرن نوزدهمی، این چنین شقایق دریایی را توصیف می‌کند: "این موجودات فروتن، از زیبایی حیرت انگیز شکل، رنگهای فوق‌العاده، گوناگونی فراوان و کاملترین ابزارها، غرایز و توانایی‌ها بهره‌منده است." توصیف زیبای هنری گوس از شقایقهای دریایی الهام بخش مردمی شد که به خاطر آسان شدن حمل و نقل، تازه شروع به رفتن به کنارۀ دریا کرده بودند. خوانندگان او شقایقهای دریایی را جمع می‌کردند و در آکواریم از آنها نگهداری می‌کردند.
 
معمولاً شقایقهای دریایی در آکواریم عمر چندانی نداشتند، اما در شرایط مناسب، قضیه کاملاً فرق می‌کند.
 
دان رخسار، استاد ژنتیک در دانشگاه برکلی می‌گوید: "تا جایی که می‌دانیم این حیوانات فناناپذیر هستند. آنها مدت بسیار طولانی عمر می‌کنند. یکی از موارد ثبت شده، 100 سال زندگی کرده است. آنها پیر نمی‌شوند. آنها تا ابد زندگی می‌کنند و تکثیر می‌شوند، یعنی فقط بزرگتر می‌شوند."
 
اگر بازوچه‌هایشان را ببرید، بازوچۀ جدید به جایش رشد می‌کند. حتی اگر دهانشان را ببرید، "سر" جدیدی رشد می‌کند. ظاهراً تا زمانی که مسموم نشده یا خورده نشوند، همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند.

 
ظاهراً آنها دچار عوارض افزایش سن نمی‌شوند و چیزی که انسانها در اثر مرور زمان تجربه می‌کنند را معکوس می‌کنند.
 
شقایقها به نظر پیر نمی‌شوند، جوان می‌مانند و عملکرد کامل و بی نقصی دارند. رخسار می‌گوید: "اگر امروز به یک شقایق نگاه کنید و هفتۀ بعد دوباره آن را نگاه کنید و مقایسه کنید، ساختاری یکسان پابرجا مانده است، اما بسیاری از سلولها جایگزین شده‌اند."
 
اینکه شقایق چگونه چنین می‌کند، مشخص نیست. رخسار می‌گوید: "ما مشتاقیم که ژن یا راهی را که به شقایق دریایی امکان می‌دهد پیر نشود را پیدا کنیم." اما او و همکارانش هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌اند و تحقیقات ادامه دارد.
 
حتی اگر چیزی را که به دنبالش هستند را پیدا کنند، آیا این امر به روشن‌تر شدن فرآیند پیر شدن انسان کمک خواهد کرد؟

 
در حقیقت، شقایق‌های دریایی بیش از آنچه اغلب مردم ممکن است فکر کنند، به انسان شباهت دارند.
 
رخسار می‌گوید: "شقایقهای دریایی ساده‌ترین حیوانات دارای سیستم اعصاب هستند که می‌شناسیم. البته سازمان سیستم اعصابشان مشابه ما نیست، اما شبکه‌ای از نورونها دارند که به آنها امکان پاسخ به محرکها را می‌دهد و اجازه می‌دهد که شکارچیانی بسیار فعال باشند."
 
بازوچه‌های شقایق می‌توانند شکار را بی‌حرکت کند و دهان این موجود به شکل ارادی بسته و باز می‌شود. شقایقهای دریایی دارای دستگاه گوارش برای هضم غذا هستند. همۀ اینها نشاندهندۀ وجود جدی مشترک بین انسان و شقایق است.
 

رخسار می‌گوید: "شقایق‌های دریایی اشتراکات زیادی با ما دارند. ما شباهتهای زیادی بین انسان و این موجودات پیدا کردیم که مثلاً میان انسان و مگس میوه و کرمهای لوله‌ای وجود ندارد. شباهتهایی میان روش سازمان ژنومها و روشی که ژنهای ساختاربندی شده‌اند وجود دارد، که نشانه‌ای از ارتباطی است که "حداقل به 700 میلیون سال پیش بازمی‌گردد."
 
اما سوالهای فلسفی نیز وجود دارد: "فناناپذیریِ یک شقایق دریایی را تا چه حد می‌توان با فناناپذیری یک انسان یکی دانست؟"
 
شقایق دریایی در لحظه زندگی می‌کند. اما انسانها فکر، حافظه و خودآگاهی دارند که دوست دارند حفظش کنند.