شباهت‌های «توافق خوب هسته‌ای» ایران و آمریکا

فرارو- این هفته بار دیگر تلاش می‌شود تا شکاف باقی مانده میان ایران و گروه ۱+۵ برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای کاهش پیدا کند؛ شکافی که اگر چه به عقیده دو طرف هنوز باقی است اما پر نشدنی و از بین نرفتنی به نظر نمی‌رسد.

به گزارش فرارو، مذاکرات هسته‌ای بار دیگر در هفته جاری از سر گرفته می‌شود؛ این بار در مونترو سوئیس. مذاکراتی که با دیدار دوجانبه وزرای خارجه ایران و آمریکا آغاز و به دیدار چندجانبه ایران و گروه ۱+۵ ختم می‌شود.

محمد جواد ظریف و جان کری وزرای خارجه ایران و آمریکا، قرار بود که ابتدا روز دوشنبه و در حاشیه اجلاس شورای حقوق‌بشر در ژنو سوئیس با یکدیگر دیدار و هفته مذاکرات هسته‌ای را در این شهر آغاز کنند.

با این حال بر اساس اعلام سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه شنبه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود در شهر مونترو سوئیس دیدار می‌کند. بر این اساس مکان دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ از ژنو سوئیس به مونترو منتقل شد.

پس از مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا که به مدت دو روز دنبال خواهد شد، از روز پنجشبه مذاکرات هسته‌ای از حالت دو جانبه به چند جانبه تغییر پیدا خواهد کرد.

کا‌ترین ری، سخنگوی اتحادیه اروپا، روز جمعه، اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه پنج بعلاوه یک، ۱۴ اسفند (پنجم مارس)، در شهر مونتروی سوئیس برگزار می‌شود. سخنگوی اتحادیه اروپا گفت این مذاکرات پس از دیدارهای دو جانبه هیات‌های مذاکره کننده انجام می‌شود.

این دور از مذاکرات یک هفته بعد از هفتمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران با آمریکا و گروه ۱+۵ پس از توافق برای تمدید ۷ ماهه مذاکرات برگزار می‌شود.

از یکم تا چهارم اسفندماه مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا به صورت فشرده برگزار شد که در این دور برای نخستین بار از ایران علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی و از آمریکا وزیر انرژی این کشور به مذاکرات اضافه شدند.
 
هدف از اضافه شدن این دو به مذاکرات هم بررسی مسائل فنی بود که به گفته صالحی با نوعی بن‌بست روبه‌رو شده بود که حضور رییس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی آمریکا تا حدودی این مسائل را از بن بست خارج کرد و در پایان این مذاکرات هر دو طرف اذعان داشتند که به پیشرفت‌هایی قابل توجه‌ای دست پیدا کرده‌اند.

توافق خوب هسته‌ای آمریکا، توافق خوب هسته‌ای ایران
با وجود این پیشرفت‌های محسوس و مورد تایید هر دو طرف، در آستانه دور تازه مذاکرات هسته‌ای مقامات آمریکایی مدعی‌اند هنوز فاصله زیادی میان ایران و گروه ۱+۵ وجود دارد و دوطرف برای رسیدن به توافق جامع با موانع جدی روبرو هستند.

اختلافی هم که به نظر می‌رسد میان دو طرف وجود دارد رسیدن به یک توافق خوب است. در همین حال یک مقام آمریکایی روز جمعه گفت، واشنگتن بر سر این حرف خود که خواستار یک «توافق خوب» است، مانده و با چند مرتبه تمدید مذاکرات موافقت کرده است زیرا ما بر اصولی مشخص تاکید داریم.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، این مقام آمریکایی که نخواست نامی از وی ذکر شود گفت: «ما تنها توافقی را خواهیم پذیرفت که راه‌های مختلف دستیابی به ماده شکافت پذیر را که ایران برای ساخت یک سلاح هسته‌ای به آن نیاز دارد، قطع کند.»

او بدون اشاره به جزئیات، به رئوس کلی یک موافقتنامه که مد نظر واشنگتن است اشاره کرد: ایران نباید اجازه پیدا کند در رآکتور اراک پلوتونیوم تسلیحاتی تولید کند. ایران نباید از تاسیسات هسته‌ای فردو برای غنی سازی اورانیوم استفاده کند. هرگونه موافقتنامه باید تضمین کند که ایران برای دستیابی به ماده شکافت پذیر کافی به منظور ساخت یک بمب، یک سال زمان نیاز خواهد داشت. ایران باید با بازرسی‌های سرزده از تاسیسات هسته‌ای و تولید و همچنین معادن و کارخانجات اورانیوم و همچنین سایت‌های مشکوک خود موافقت کند.

نگاهی به آنچه از سوی مقام آمریکایی درباره توافق خوب هسته‌ای با ایران بیان شده است نشان می‌دهد که برخلاف آنچه که آمریکایی‌ها و حتی مقامات ایرانی درباره فاصله میان دو طرف برای رسیدن به توافق هسته‌ای مورد تاکید قرار گرفته است، این فاصله چندان زیاد نیست.

چرا که آنچه آمریکایی‌ها درباره راکتور آب سنگین اراک مورد نظر دارد مورد تاکید جمهوری اسلامی ایران هم هست چرا که ایران قصدی برای تولید پلوتونیم تسلیحاتی از راکتور اراک ندارد.

بر همین اساس نیز جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد بازطراحی راکتور اراک را روی میز مذاکرات با گروه ۱+۵ گذاشت تا بر اساس آن نگرانی‌ها نسبت به پلوتونیوم این سایت به طور قابل توجه‌ای کاهش پیدا کند.

درباره اینکه آمریکایی‌ها خواستار دستیابی به تضمینی هستند که ایران برای دستیابی به ماده شکافت پذیر کافی به منظور ساخت یک بمب، یک سال زمان نیاز خواهد داشت هم باید گفت که ایران قبلا چنین تضمینی را با فتوای فقهی مقام معظم رهبری مبنی بر حرام بودن ساخت و استفاده از تسلیحات هسته‌ای و تاکیدات مکرر مقامات رسمی مبنی بر اینکه تسلیحات هسته‌ای جایی در دکترین دفاعی ایران ندارد، داده شده است.

همچنین اینکه آمریکایی‌ها خواستار بازرسی‌های سرزده از تاسیسات هسته‌ای ایران هستند هم خواسته غیر قابل دستیابی نیست چرا که جمهوری اسلامی ایران پیش از این اعلام کرده بود که در پایان توافق جامع هسته‌ای ایران که منجر به عادی شدن پرونده هسته‌ای ایران با لغو تمام تحریم‌ها و ارسال پرونده هسته‌ای از شورای امنیت به آژانس بین المللی شود حاضر است پروتکل الحاقی را به امضا برساند.

امضای پروتکل الحاقی از جانب ایران هم می‌تواند امکان بازرسی‌های سرزده که جمهوری اسلامی ایران به دلیل اطمینان از صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود ندارد را فراهم می‌کند.

بنابراین توافق خوبی که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا حدود زیادی‌‌ همان توافق خوبی است که جمهوری اسلامی ایران به دنبال دارد مشروط بر آنکه به خواسته‌های ایران از جمله لغو تحریم‌ها در پایان توافق جامع و عادی شدن پرونده هسته‌ای ایران همچون سایر کشورهای عضو ان پی تی توجه شود.