ارزیابی نامه هاشمی به ملک‌عبدالله

فرارو- روز گذشته آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در نامه ای به پادشاه عربستان از او در خواست کرد که مانع از اعدام شیخ نمرالنمر روحانی برجسته شیعه در عربستان شود. نگارش این نامه مورد توجه تحلیلگران سیاسی و رسانه ها قرار گرفته است. روزنامه کیهان از آن انتقاد کرده و حشمت الله فلاحت پیشه این نامه را راه سومی برای نجات آیت الله النمر از اعدام دانسته است.

به گزارش فرارو، براساس گزارش سایت هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در نامه خود به ملک عبدالله پادشاه عربستان جلوگیری از اجرای حکم اعدام آیت‌الله شیخ نمر باقر النمر را باعث یأس تفرقه‌افکنان و تقویت وحدت شیعه و سنی در جهان اسلام خوانده است.

هاشمی با یادآوری جایگاه روحیه تسامح در اسلام و تأثیر محبت در پیوند قلوب خطاب به ملک عبدالله تأکید کرده است: «مسلمانان اتخاذ چنین تصمیمی را از جناب‌عالی انتظار دارند.»

نامه هاشمی رفسنجانی با وجود بازتاب گسترده در رسانه ها کمتر مورد نقد قرار گرفته است. تنها روزنامه کیهان ضمن انتشار خبر این نامه در گزارش خود نوشت: «این نامه در حالی به شاه عربستان ارسال شده که وی متهم اول قتل عام صدها هزار شیعه و سنی و کرد در منطقه (از عراق و سوریه و لبنان تا بحرین و یمن و مصر) است و ملک عبدالله خود عامل اصلی تفرقه‌ در میان امت اسلامی می‌باشد. وی پیش از این به آمریکایی‌ها گفته بود سر مار [بیداری اسلامی] در ایران است و باید سر مار را در ایران کوبید!»

در تقابل با لحن اعتراض روزنامه کیهان، صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی در سرمقاله روزنامه شرق به تجلیل از هاشمی رفسنجانی برای نگارش این نامه پرداخت.

زیباکلام ضمن انتقاد از واکنش‌هایی تند علیه حکم اعدام شیخ نمر درباره نامه هاشمی نوشت: «ایشان به جای ورود به موضوعات حاشیه‌برانگیز و محل اختلاف دو کشور، از پادشاه سعودی محترمانه درخواست کرده که «شیخ نمر» را اعدام نکنند تا کاهش تنش‌های میان مسلمانان در منطقه و خنثی‌کردن تبلیغات اختلاف شیعه و سنی را در پی داشته باشد.»

زیباکلام همچنین با بیان این نکته که هاشمی می توانست در این باره احساس و وظیفه و مداخله نداشته باشد اما نگارش این نامه "حکایت از آن می‌کند که ایشان مسایل شخصی را همواره فدای مصالح و منافع بزرگ ملی و جهان اسلام می‌کنند. این درس‌‌آموزی یک سیاستمدار موقعیت‌شناس است."

آیت الله نمر النمر 23 مهر ماه توسط دادگاه جنایی عربستان محکوم به اعدام شد. اتهامات نمر شعله‌ور کردن فتنه مذهبی، دیدار با افراد تحت پیگرد، تشویق به قتل شهروندان و نیروهای امنیتی و تخریب مساجد بود.
 
صدور این حکم با واکنش انتقادی مراجع تقلید در ایران و اعتراض دولت ایران موجه شد. در عربستان نیز در مناطق شیعه نشین اعتراض هایی به صدور این حکم صورت پذیرفت.

نهادهای حقوق بشری و برخی دولت های غربی نیز مخالفت خود را با این حکم اعلام کردند.

به این ترتیب پس از صدور حکم اعدام برای این روحانی برجسته شیعی در عربستان اهرم فشار دیپلماتیک و اعتراض های افکار عمومی برای ممانعت از اجرای این حکم به کار افتاد.

اما حشمت الله فلاحت‌پیشه معتقد است هاشمی رفسنجانی با نگارش نامه به پادشاه عربستان راه سومی برای ممانعت از اعدام شیخ نمر باز کرده است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است: «عربستان توجه زیادی به مساله شیخوخیت در دستگاه دیپلماسی خود دارد بنابراین نامه‌ای از طرف آیت‌ا... هاشمی به عنوان یكی از شیوخ و بزرگان تشیع، می‌تواند در تعلیق حكم اعدام شیخ نمرتوسط پادشاه عربستان موثر باشد.»

بنا به نوشته فلاحت پیشه در روزنامه آرمان این نامه بیش از آنكه در قالب یك نامه رسمی دیپلماتیك تعریف شود، یك توصیه دوستانه به پادشاه عربستان است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد "البته باید ارزیابی كرد چنین نامه‌ای در شرایطی كه مقامات عربستان به دلایل مختلف از جمله اختلافات منطقه‌ای و دیپلماسی هسته‌ای به‌شدت عصبانی هستند، می‌تواند مفید فایده باشد یا اینكه تحت تاثیر اختلافات قرارخواهد گرفت و بی‌فایده می‌شود."

او نکته مثبت نامه هاشمی را اینگونه ارزیابی کرد: «خوشبختانه ادبیات نامه به نحوی تنظیم شده است كه پادشاه عربستان نه به عنوان طرف دعوا بلكه به عنوان یك مرجع حل اختلاف در نظر گرفته شده است.»

فلاحت پیشه تصمیم احتمالی پادشاه عربستان را بررسی کرده و نوشت "اگر جواب این نامه عدم اجرای حكم شیخ نمر باشد، درآینده نه چندان دور همگان شاهد باز شدن فضای دیپلماسی ایران و عربستان حتی در قالب شیخوخیت خواهند بود. اگر این نامه سرآغازی برای كاهش اختلاف میان دو كشور ایران وعربستان باشد، آنگاه در آینده باعث كمتر شدن آتش فتنه در منطقه خواهد شد."