افزایش بی اعتمادی میان ایران و آمریکا

فرارو- مشاور وزیر خارجه ایران تاکید کرد که گسترش اختلاف نظرها و سوء تفاهمات، بار دیگر فضای بی اعتمادی به خصوص میان ایران و آمریکا را دامن زده است که طی نشست هایی در سطوح بالا، وزرای خارجه و یا سران در نیویورک و با تصمیم گیری سیاسی می توان به بازگشت اعتماد از دست رفته و ثمر بخش بودن مذاکرات امیدوار بود.

علی خرم، نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل با بیان این مطب در گفتگو با فرارو درباره اظهارات اخیر وندی شرمن و طرح این ادعا که ظرفیت غنی سازی ایران قابل قبول نیست گفت: طرح این سخنان از معاون وزیر خارجه آمریکا که تا پیش از این برپایه توافق نشست نیویورک سال گذشته میان ایران و آمریکا متعهد به رسانه ای نکردن اختلافات در مذاکرات بود خود نشانه ای است از افزایش فضای بی اعتمادی میان ایران و آمریکا.

وی افزود: در پایان مذاکرات وین6 برای نخستین بار یکی از موضوعات مورد اختلاف ایران و گروه 1+5 برای دستیابی به توافق جامع و نهایی علنی شد و آن ظرفیت غنی سازی ایران بود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در آن زمان کشورهای عضو گروه 1+5 اعلام کردند که خواسته ایران برای ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها یک خواسته حداکثری است هر چند بعد هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران این توضیح را داد که این میزان غنی سازی و این تعداد سانتریفیوژ در چارچوب برنامه های دراز مدت ایران است و قرار نیست هم اکنون ایران به این ظرفیت برسد.

خرم تصریح کرد: اما به نظر می رسد که این توضیح ایران نه آن زمان در وین6 و نه پس از آن در مذاکرات دو جانبه مورد توجه به خصوص آمریکایی ها قرار نگرفت چرا که دوباره میان دو طرف یک فضای بی اعتمادی شکل گرفت بود.

وی تاکید کرد: بخشی از دلایل بروز این فضای بی اعتمادی ناشی از بحران اوکراین افزایش اختلافات میان روسیه و غرب بود که به هر حال ایران که از گذشت روابط بهتری با روس ها داشتند و می توانستند در جبهه روسیه تعریف شوند. البته این اتفاق خیلی زود افتاد و ایران به طور عملی خود را در جبهه روسیه تعریف کرد.

مشاور وزیر خارجه در ادامه گفت: پس از وین6 آنچه را که شاهد بودیم افزایش نشست و برخواست ها با روس ها بود. روسیه که تحت تحریم ها و فشارهای غرب قرار گرفته بود نیاز به یارگیری در نظام بین الملل به منظور بی اثر کردن تحریم ها و فشارها داشت و این سیگنال به غرب ارسال شد که در بحران روسیه و غرب، نظرات ایران به روسیه نزدیک تر است و نوعی هماهنگی در خصوص بحران اوکراین میان دوطرف وجود دارد.

وی با بیان اینکه تنها نزدیکی ایران به روسیه منجر به بروز سوتفاهمات و ایجاد فضای بی اعتمادی نشد گفت: یکی دیگر از عوامل ایجاد فضای بی اعتمادی، عدم تکمیل گام سوم همکاری ایران و آژانس بود که قرار بود تا 3 شهریور با 5 اقدام عملی ایران پرونده آن بسته شود.

نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل افزود: اما چند روز مانده به این موعد از طرف جمهوری اسلامی ایران اعلام شد که از 5 اقدام عملی تنها سه اقدام در دستور کار قرار گرفت و دو اقدام دیگر از جمله موضوع پارچین برای پاسخ داده شدن نیاز به زمان بیشتر دارد.

خرم ادامه داد: بنابراین اختلاف میان ایران و آژانس هم به عاملی در افزایش بی اعتمادی میان ایران و گروه 1+5 منجر شد تا اینکه قضایای داعش و همکاری احتمالی ایران و آمریکا برای مقابله با این گروه مطرح شد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: از همان ابتدا مشخص بود که کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی مخالف هر گونه همکاری ایران و آمریکا در قضیه مبارزه با داعش هستند چرا که این همکاری احتمالی می توانست به قدرت و جایگاه ایران در منطقه مشروعیت ببخشد که این مغایر با خواست و نظر کشورهای عرب منطقه بود.

وی تاکید کرد: همین مخالفت ها سبب شد که این امکان فراهم نشود که ایران به نشست پاریس دعوت شود و در این رابطه میان ایران و آمریکا سو تفاهماتی بروز پیدا کند که همین سو تفاهمات به فضای بی اعتمادی دو کشور بیش از پیش دامن زد.

نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در ادامه گفت: از جمله پیامدهای حاکم شدن فضای بی اعتمادی میان ایران و آمریکا، موضع گیری های رسمی و علنی درباره اختلافات هسته ای ایران با گروه 1+5 و طرح باید و نباید بوده است. موضوعی که قرار بود محدود به همان جلسات مشترک باشد.

وی افزود: ضروری است که با تدبیر بیشتری عمل کنیم تا اجازه داده نشود که به فضای بی اعتمادی میان ایران و گروه 1+5 که برای جلب آن در گذشته تلاش های بسیاری شده بود دامن زده شود چرا که هر طوفانی که ایجاد شود در آستانه مذاکرات به نفع پرونده هسته ای و حل و فصل مناقشه میان دو طرف نیست در آینده هم هر چه قدر دامنه سو تفاهمات گسترده تر شود مقاما آمریکایی موضع گیری هایی با صراحت بیشتر خواهند داشت.

خرم در مورد اینکه ایران چه اقدامی باید برای رفع سوتفاهمات و از بین بردن فضای بی اعتمادی می کرد گفت: زمانی که بحران اوکراین بروز پیدا کرد آن زمان در گفتارها و نوشتارهایی تاکید کردیم که نباید ایران وارد درگیری میان روسیه و غرب شود. در این درگیری بهترین موضع جمهوری اسلامی می توانست اعلام بی طرفی باشد.

وی افزود: با این حال با ادامه درگیری های دوطرف شاهد بودیم به جای اعلام بی طرفی از سوی ایران، امضای قراردادها و توافقنامه های جدید بسیاری در دستور کار دو طرف قرار گرفت. بی هیچ کس پوشیده نیست که شاید کمتر از نیمی از این توافقنامه ها وارد مرحله عملیاتی شود اما روسیه هم اکنون بهره برداری لازم را از همین توافقنامه هایی که شاید هیچ کدام آنها هم اجرایی نشود برده است و مقداری از پل های پشت سر ایران را خراب کرده است.

مشاور وزیر خارجه تاکید کرد: روس ها بارها ثابت کرده اند که هر جا با غرب به توافق برسند در همان ابتدا ایران را فدا می کنند در این صورت ایران چه دلیلی دارد که به روسیه ای اعتماد و روی آن حساب باز کند که نه قابل اعتماد است و نه در موضوعات بین المللی از جمله پرونده هسته ای تصمیم گیرنده است.

خرم در ادامه درباره نشست نیویورک گفت: نشست نیویورک که به دور تازه مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 اختصاص دارد به خودی خود یک نشست کارشناسی است و معاونان وزرای خارجه در سطوح مشخص و دیکته شده به آنها از سوی مقامات بالاتر اجازه مذاکره دارند که در این صورت امید زیادی به ثمر بخش بودن این مذاکرات وجود ندارد.

وی با بیان اینکه نشست نیویورک برای اینکه ثمربخش باشد ضروری است در سطح بالاتری برگزار شود گفت: اگر آقای ظریف بتواند با وزرای خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 دیدار باشد و طی آن سخنن روشن کننده ای داشته باشد و یا آقای روحانی در سطح روسای جمهور بتواند به رفع سو تفاهمات بپردازد می شود می توان نسبت به ثمربخش بودن مذاکرات هسته ای در نیویورک امیدوار بود.

این استاد دانشگاه در خاتمه گفت: در نشست های در سطح کارشناسان، مذاکرات کنندگان نمی توانند تصمیم گیری سیاسی کنند چرا که تصمیم گیری سیاسی باید توسط وزرای خارجه و یا روسای جمهوری گرفته شود و این درحالی است که با توجه به فضای بی اعتمادی حاکم بر مذاکرات و همچنین افزایش سوتفاهمات میان دوطرف آنچه منجر به بازشدن گره مذاکرات خواهد شد تصمیم گیری سیاسی در سطح بالا است.