کلید روابط ایران و عربستان در دست هاشمی

فرارو- رییس مرکز مطالعات استراتژیک، با بیان اینکه هاشمی رفسنجانی ثابت کرده است که تسلط خوبی بر پرونده روابط ایران و عربستان دارد، گفت: در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی هم دو کشور پس از سال ها تیرگی در روابط توانستند آشتی موقتی برقرار کنند که این نشان دهند آن است که آقای هاشمی کلید باز کردن قفل روابط ایران و عربستان را در اختیار دارد.

 امیر موسوی، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفتگو با فرارو ضمن بیان این مطلب با تاکید بر اینکه ایران و عربستان همواره روابط پر فراز و نشیبی داشته اند که پس از انقلاب اسلامی این فراز و نشیب شدت بیشتری هم گرفت گفت: عربستان همواره به ایران به چشم یک رقیب جدی در منطقه نگاه کرده است و برای این رقابت ابزارهای بسیاری را به کار گرفته است تا رقیب را کنار بزند.

  وی افزود: حمایت از حکومت صدام حسین در جریان جنگ تحمیلی علیه، تلاش برای تضعیف منافع ایران در منطقه در کشورهای همچون عراق، سوریه، لبنان و...  از جمله اقداماتی بود که عربستان در این رقابت با ایران در دستور کار قرار داد.

موسوی ادامه داد: با این حال تمام هزینه های این کشور برای مستحکم کردن جایگاه خود در منطقه از جمله در عراق با هدف استقرار یک حکومت نزدیک به خاندان آل سعود، در سوریه به منظور دور کردن این کشور از ایران، ممانعت از قدرت گرفتن حزب الله در لبنان و...  هیچگاه اهداف مورد نظر آنها را تامین نکرد.

 رییس مرکز مطالعات استراتژیک تصریح کرد: رقابت ایران و عربستان به شکلی ادامه داشت تا اینکه همزمان با آغاز تحولات در سوریه و در اختیار قرار دادن  ریاست استخبارات عمومی (سازمان اطلاعات و امنیت) به بندر بن سلطان، ریاض، یک درگیری تمام عیار در منطقه علیه منافع ایران آغاز کرد.

 وی در ادامه گفت: از جمله برنامه‌هایی که مد نظر شاهزاده بندر بن سلطان در این درگیری بود، برافروختن آتش جنگ و فتنه در سوریه بود، به همین دلیل وقتی پروژه ناآرامی‌ها و بحران در سوریه کلید خورد، حمایت مالی از معارضان سوری و به ویژه گروه‌‌های تروریستی را سرلوحه کار خود قرار داد و برای آنها پوشش امنیتی در منطقه ایجاد کرد.

 موسوی افزود: پس از اینکه آمریکا اعلام کرد که اقدام به حمایت تسلیحاتی از گروه‌های مسلح در سوریه خواهد کرد، عربستان سعودی مسئولیت ارسال سلاح‌های پیشرفته و جدید را برای معارضان سوری برعهده گرفت و در این راه قراردادهای تسلیحاتی را با چندین کشور منعقد کرد تا پس از آنکه این تسلیحات به ترکیه ارسال شدند، از آنجا در اختیار گروه‌های تروریستی قرار گیرد و تمام این اقدامات بر این اساس صورت می‌گرفت که گزارش‌های اطلاعاتی از سرنگونی نظام سوریه ظرف ۶ ماه سخن می‌گفتند.

این کارشناس مساول خاورمیانه تصریح کرد: هدف بندر بن سلطان سرنگونی نظام سوریه بود، تا به این طریق ائتلاف ایران – سوریه را در هم شکسته و از طریق آن حزب الله را در جنوب لبنان محصور کند و به این ترتیب حزب الله توان هیچ‌گونه حرکتی در برابر اکثریت اهل تسنی که به ۱۸ میلیون نفر در سوریه و نیم میلیون نفر در لبنان می‌رسد، را نداشته باشد.

وی ادامه داد: به این ترتیب بندر بن سلطان مسلح کردن گروه‌های اهل تسنن در لبنان را آغاز کرد و تمام توجه خود را بر این متمرکز کرد تا با حمایت از «ولید جنبلاط» و «سمیر جعجع» هم پیمانان «سعد الحریری» رهبر جریان ۱۴ مارس لبنان بتوانند بر عرصه سیاسی لبنان تسلط پیدا کنند و اجازه ندهند، حزب الله به تنهایی حاکم بلامنازع بر عرصه سیاسی این کشور باشد.

موسوی تاکید کرد: بر این اساس بندر بن سلطان درگیری تمام عیار علیه ایران را محدود به میدان در سوریه نکرد و دامنه این درگیری را به لبنان هم کشاند که نشانه های عینی آن نیز در بمب گذاری های برابر سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در بیروت نمایان شد. البته این درگیری محدود به این دو کشور هم نشد و ریاض در لیبی، عراق، مرزهای شرقی ایران با گروگان گیری مرزبانان ایرانی و... منافع ایران را هدف قرار داد.    

رییس مرکز مطالعات استراتژیک افزود: با این حال با وجود تمام هزنیه های که عربستان سعودی در منطقه کرده این نگرانی برای مقامات این کشور ایجاد شده است که نتیجه ای مشابهه عراق برای آنها حاصل شود به گونه ای که با وجود تمام هزینه ها در عراق حکومتی شیعه نزدیک به جمهوری اسلامی ایران سر کار آمد.

 وی ادامه داد: لذا تحولاتی تازه در داخل ساختار قدرت عربستان ایجاد شد. ابتدا بندر بن سلطان، از انظار عمومی پنهان شد، تا مدتی هیچ خبری از او نبود و در غیاب تحرکات او و سعود الفیصل، تحولاتی تازه ای در سوریه با پیشروی ارتش و پاکسازی بسیاری از مناطق تحت اشغال تروریست بروز پیدا کرد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: تشکیل دولت جدید در لبنان پس از ۱۰ ماه بن بست آن هم با مشارکت حزب الله لبنان و بدون اعطای امتیاز نیز که شکستی دیگر برای عربستان محسوب می شد از جمله تحولات پس از غیبت بندر بن سلطان بود.

وی با بیان اینکه سعودی ها طی ماه های گذشته جریان 14 مارس را به شدت تحریک کرده بودند که حزب الله را برای خروج از سوریه تحت فشار بگذارد گفت: در همین راستا جریان المستقبل لبنان به رهبری سعد الحریری خروج حزب الله از جنگ سوریه را شرط حضور این حزب در کابینه دانسته بود اما حزب الله تاکید کرده بود که دفاع از مقاومت در برابر اشغالگران ارتباطی به مسائل سیاسی داخلی لبنان ندارد.

موسوی افزود: این شکست های برای عربستان در نهایت منجر به برکناری بندر بن سلطان شد و ریاض را واداشت در سیاست های منطقه ای خود تجدید نظر کند و در این راستا طرحی نو در اندازد.

رییس مرکز مطالعات استراتژیک ادامه داد: انتخاب مقرن بن عبدالعزیز در همین راستا است، او فردی تحصیل کرده دارای گرایش های سیاسی معتدل، در خانه اش بیش از 10 هزار جلد کتاب دارد، شخصیتی فرهنگی محسوب می شود و نسبت به گروه هایی در ایران دیدگاه مثبتی دارد. گفته می شود این تغییرات هم در راستای انتخاب جانشین ملک عبدالله است.

وی تصریح کرد: بنابراین با حذف بندر بن سلطان و طرح زمزمه های برای برکناری سعود الفیصل و باز کردن میدان برای مقرون بن عبدالعزیر  که در رستای تجدید نظر سعودی ها در سیاست های منطقه ای شان است شرایط برای بهبود روابط ایران و عربستان را بیش از پیش فراهم کرده است.

موسوی تاکید کرد: در همین راستا تحرکات عبدالرحمن بن‌غرمان شهری، سفیر جدید عربستان سعودی در جمهوری اسلامی ایران، زمینه برای بهبود روابط میان دو کشور را فراهم کرده است او با دید مثبتی به گسترش روابط دیدارها و رایزنی های خوبی با مقامات ایران از جمله آقای هاشمی رفسنجانی داشته است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه هاشمی رفسنجانی ثابت کرده است که تسلط خوبی بر پرونده روابط ایران و عربستان دارد گفت: در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی هم دو کشور پس از سال ها تیرگی در روابط توانستند آشتی موقتی برقرار کنند که این نشان دهند آن است که آقای هاشمی کلید باز کردن قفل روابط ایران و عربستان را در اختیار دارد.

وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت هاشمی می تواند بهبودی روابط ایران و عربستان را تسریع بخشد گفت: فکر می کنم که با پشتیبانی نظام با نقش آفرینی آقای هاشمی در روابط دو کشور می توان به آشتی دوباره تهران – ریاض و برقراری صلح و ثبات در منطقه امیدوار بود.